Masz niepełnosprawną osobę w domu? W pracy możesz żądać więcej – zobacz, czego nie może odmówić ci szef

Mieszkasz z osobą z niepełnosprawnością? Masz pełne prawo żądać pracy zdalnej. W 2025 roku pracodawca nie może odmówić ci tego przywileju bez uzasadnienia. Dowiedz się, kto i kiedy może skorzystać z pracy zdalnej z powodu opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny i jak to udokumentować.

Jeśli mieszkasz z osobą posiadającą orzeczenie o niepełnosprawności, możesz korzystać z dodatkowych uprawnień w miejscu pracy. Dotyczy to nie tylko osób zatrudnionych, które same mają niepełnosprawność, ale także tych, które sprawują opiekę nad członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym. Najnowsze przepisy, obowiązujące również w 2025 roku, wyraźnie wskazują, że pracodawca ma obowiązek rozpatrzyć wniosek takiego pracownika o pracę zdalną, a odmowa może nastąpić wyłącznie w ściśle określonych przypadkach.

Praca zdalna dla opiekuna osoby niepełnosprawnej to prawo, a nie przywilej

Zmiany w Kodeksie pracy, które zaczęły obowiązywać od 2023 roku, ugruntowały prawo do pracy zdalnej dla opiekunów osób z niepełnosprawnością. Jeśli opiekujesz się osobą posiadającą orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a twoje obowiązki zawodowe mogą być realizowane zdalnie, pracodawca nie ma prawa odmówić ci pracy zdalnej bez istotnego powodu. Kluczowe jest to, że wniosek o taką formę pracy może złożyć nie tylko rodzic dziecka z orzeczeniem, ale również dorosły opiekun innego członka rodziny lub osoby, z którą dzieli gospodarstwo domowe.

Kiedy pracodawca może odmówić pracy zdalnej osobie opiekującej się niepełnosprawnym?

Pracodawca ma obowiązek przyjąć twój wniosek i go rozpatrzyć. Może go jednak odrzucić, jeżeli wykaże, że wykonywanie pracy zdalnej w twoim przypadku jest niemożliwe ze względu na organizację pracy albo charakter twoich obowiązków. Jeśli więc twoja praca wymaga fizycznej obecności w miejscu pracy, na przykład w magazynie, produkcji lub służbach ratunkowych, pracodawca może mieć podstawy do odmowy. Ale nie wystarczy powiedzieć „nie”. Pracodawca musi uzasadnić odmowę i zrobić to w ciągu siedmiu dni roboczych od momentu złożenia przez ciebie wniosku.

Dokumenty potrzebne do wniosku o pracę zdalną z powodu opieki nad osobą niepełnosprawną

Aby twój wniosek był skuteczny, nie musisz przedstawiać pełnej dokumentacji medycznej osoby, nad którą sprawujesz opiekę. Wystarczy twoje oświadczenie oraz – jeśli pracodawca tego zażąda – dokument potwierdzający, że dana osoba posiada orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Nie musisz przekazywać żadnych danych wrażliwych, jeśli nie są one bezpośrednio niezbędne do potwierdzenia uprawnienia. Wszystko musi odbywać się zgodnie z przepisami RODO i Kodeksu pracy. Pracodawca ma prawo przetwarzać dane osobowe wyłącznie w zakresie, który jest niezbędny do potwierdzenia twojego prawa do pracy zdalnej.

Czy opiekun dziecka z niepełnosprawnością też może żądać pracy zdalnej?

Tak, jeśli jesteś rodzicem dziecka, które ma orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, masz dokładnie takie same prawa, jak osoba dorosła opiekująca się niepełnosprawnym członkiem rodziny. Nie ma znaczenia, czy jesteś zatrudniony na umowie o pracę od kilku dni czy wielu lat. Jeżeli twoje stanowisko pozwala na pracę zdalną, twój wniosek powinien zostać uwzględniony.

Praca zdalna opieka nad osobą niepełnosprawną – nowe realia zatrudnienia w 2025 roku

W 2025 roku obowiązujące przepisy prawa pracy coraz bardziej dostosowują się do realiów życia codziennego. Praca zdalna z powodu opieki nad osobą z orzeczeniem o niepełnosprawności staje się standardem, a nie wyjątkiem. Dla wielu rodzin to ogromne wsparcie – możliwość pogodzenia pracy zarobkowej z odpowiedzialnością za bliskich. Dziś coraz więcej pracowników zna swoje prawa i skutecznie z nich korzysta.

Co powinieneś zrobić, jeśli pracodawca odrzuci twój wniosek?

Jeśli twój wniosek zostanie odrzucony bez podania przyczyny lub otrzymasz nieuzasadnioną odmowę, masz prawo się odwołać. Warto wówczas skonsultować się z inspekcją pracy lub prawnikiem. Coraz częściej dochodzi do sytuacji, w których sądy pracy stają po stronie pracowników, podkreślając, że odmowa pracy zdalnej musi być konkretna, logiczna i udokumentowana.

Romana Makówka