JAGODA KAMCZACKA - właściwości i zastosowanie
Jagoda kamczacka to owoc, którego właściwości lecznicze od wieków są doceniane w medycynie ludowej północnej Rosji, Chin oraz Japonii. W Polsce jagoda kamczacka jest jeszcze mało znana, ale to się zmienia, ponieważ uprawa tych owoców w naszym kraju jest coraz częstsza. Jagoda kamczacka jest skarbnicą antyoksydantów, dzięki czemu może znaleźć zastosowanie jako środek chroniący m.in. przed cukrzycą i chorobami układu krążenia. Jakie jeszcze lecznicze działanie mają jagody kamczackie?
Spis treści
- Jagoda kamczacka: czym jest?
- Jagoda kamczacka: właściwości
- Jagoda kamczacka może zapobiegać cukrzycy i chorobom układu krążenia
- Jagoda kamczacka może chronić przed promieniami UV
- Jagoda kamczacka może chronić przed promieniowaniem radioaktywnym
- Jagoda kamczacka: właściwości antybakteryjne
- Jagoda kamczacka: zastosowanie w kuchni
Jagoda kamczacka: czym jest?
Jagoda kamczacka to owoc drzewa o nazwie wiciokrzew kamczacki, odmiana wiciokrzewu sinego (Lonicera caerulea L.). Właściwości jagody kamczackiej od wieków są doceniane i wykorzystywane w medycynie ludowej północnej Rosji, Chin oraz Japonii.
Owoce są nawet nazywane są "eliksirem życia" przez tubylczy lud Ajnów, zamieszkujący japońską wyspę Hokkaido.
Jagoda kamczacka: uprawa
Naturalnym środowiskiem jagody kamczackiej jest Azja północno-wschodnia. Roślina ta uprawiana jest w chłodniejszych rejonach północnej Europy, także w Polsce.
Jagoda kamczacka: właściwości
Owoce jagody kamczackiej są wykorzystywane w medycynie ludowej, jako surowiec:
- wzmacniający,
- o działaniu obniżającym ciśnienie tętnicze i zmniejszającym ryzyko zawału serca,
- zapobiegający anemii,
- spowalniający rozwój jaskry,
- jako lek przeciwmalaryczny, pomocny w chorobach układu pokarmowego oraz zakażeniach bakteryjnych.
Jagody kamczackie są źródłem witaminy C i zawierają od 30,5 do 186,6 mg kwasu askorbinowego na 100 g świeżej masy, co jest porównywalne do zawartości witaminy C w owocach czerwonej porzeczki (25,6-40,0 mg/100 g), pomarańczy (54,0 mg/100 g świeżej masy) czy owocach kiwi (29,0-80,0 mg/100 g świeżej masy), uznanych za bogate źródła witaminy C.5
Ponadto owoce wiciokrzewu zawierają witaminy z grupy B, magnez, fosfor, wapń i potas.
Jednak za najważniejsze składniki jagody kamczackiej uważa się związki fenolowe, takie jak antocyjany, flawonoidy, proantocyjanidyny oraz kwasy fenolowe. Antocyjany stanowią przeważającą grupę polifenoli w owocach jagody kamczackiej.
Związki te mają silne właściwości przeciwutleniające, dzięki czemu pomagają zapobiegać wielu chorobom, u których podłoża leży stres oksydacyjny. Wartość ORAC (zdolność pochłaniania reaktywnych form tlenu wyrażona jako µmol TE/100 g) dla jagód kamczackich jest jedną z najwyższych wśród owoców i wynosi 13400 µmolTE/100gms.6
Jagoda kamczacka może zapobiegać cukrzycy i chorobom układu krążenia
Do takich wniosków doszli naukowcy z Instytutu Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie.¹ W 4-tygodniowym eksperymencie wykorzystano 24 dorosłe szczury na diecie wysokocukrowej. Tylko część z nich otrzymywała ekstrakt z jagody kamczackiej, bogaty w antyocyjany (dawka 327 mg antocyjanów/g masy ciała).
U szczurów, które nie otrzymywały ekstraktu, wykryto hiperlipidemię, hiperinsulinemię, oporność na insulinę i upośledzoną tolerancję glukozy. U gryzoni, którym dodawano do posiłków ekstrakt z jagód kamczackich, zauważono normalizację poziomów glukozy i lipidów we krwi.
Naukowcy doszli więc do wniosku, że jagody kamczackie łagodzą zaburzenia metabolizmu glukozy i lipidów, spowodowane niewłaściwą dietą, które zwiększają ryzyko chorób układu krążenia oraz cukrzycy.
Jagoda kamczacka czy borówka amerykańska?
Jagody kamczackie to ciekawa alternatywa dla jagód leśnych czy borówek amerykańskich.
Jagoda kamczacka może chronić przed promieniami UV
Efekt ochronny antocyjanowego ekstraktu z jagód kaukaskich wobec promieniowania UV-A oraz UV-B obserwowano w modelach in vitro ludzkich keratynocytów (jednego z typów komórek naskórka).
Działanie ochronne wyrażało się ograniczeniem utleniania lipidów, uszkodzeń DNA oraz obniżeniem poziomu reaktywnych form tlenu i azotu w hodowlach komórkowych. Efekt ten potwierdzili czescy naukowcy z Palacký University w badaniu in vivo na bezwłosych myszach, których dietę suplementowano 10-procentowym dodatkiem ekstraktu z owoców wiciokrzewu, co skutkowało częściową ochroną przed promieniowaniem UV-B.²
Polecany artykuł:
Jagoda kamczacka może chronić przed promieniowaniem radioaktywnym
Antocyjany wyizolowane z jagody kamczackiej podawane dożołądkowo myszom przez okres dwóch tygodni wykazały działanie radioochronne obejmujące powierzchnię całego ciała - tak wynika z badań chińskich naukowców.³ Mechanizm działania radioochronnego opierał się prawdopodobnie na eliminacji wolnych rodników z organizmu.
Jagoda kamczacka: właściwości antybakteryjne
W badaniach przesiewowych ekstraktów z owoców wykazano aktywność przeciwdrobnoustrojową wobec kilku powszechnych szczepów chorobotwórczych bakterii4, takich jak Escherichia coli, gronkowiec (Staphylococcus epidermidis), paciorkowiec kałowy, maczugowiec błonicy, laseczka sienna, Campylobacter, dwoinka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, Streptococcus mutans.
Jagoda kamczacka: zastosowanie w kuchni
Ciemnogranatowe, pokryte woskowym nalotem jagody w smaku są słodko-kwaśne, idealnie nadają się do spożycia na surowo, jak również na przetwory, do suszenia czy mrożenia.
Jagoda kamczacka: przetwory
Zastosowanie tych owoców w przemyśle spożywczym obejmuje produkcję dżemów, wina, słodyczy i jogurtów, z przeznaczeniem głównie na rynek japoński. Ograniczeniem zwiększenia produkcji przemysłowej owoców są wysokie koszty ich pozyskiwania, związane z ręcznym zbiorem (możliwości zbioru mechanicznego są ograniczone).
