Dopada nie tylko sportowców. Zapalenie kaletki podbarkowej: przyczyny, objawy, leczenie

2022-03-18 14:00

Zapalenie kaletki podbarkowej zaliczane jest do schorzeń tkanek okołostawowych. W okresie ostatnich 20-30 lat częstość występowania chorób tkanek okołostawowych znacznie wzrosła. Specjaliści uważają, że jedną z przyczyn jest coraz większe zainteresowanie uprawianiem sportu, w tym tenisa, golfa. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia kaletki podbarkowej? Jak przebiega leczenie?

mężczyzna z zapaleniem kaletki
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Zapalenie kaletki podbarkowej - objawy
  2. Zapalenie kaletki podbarkowej - rozpoznanie
  3. Zapalenie kaletki podbarkowej - leczenie
  4. Zapalenie kaletki podbarkowej - jak zapobiegać?

Zapalenie kaletki podbarkowej jest najłagodniejszą postacią zespołu ciasnoty podbarkowej, do której dochodzi na skutek zwężenia przestrzeni między głową kości ramiennej, a wyrostkiem barkowym łopatki. Może to być spowodowane długotrwałymi i wielokrotnie powtarzanymi ruchami kończyną górną nad głową, jak to się dzieje podczas gry w tenisa, golfa czy pływania.

Nieleczenie zapalenia kaletki podbarkowej może być przyczyną przewlekłych dolegliwości bólowych, a także osłabienia ukrwienia ścięgien barku i w konsekwencji ich zerwania.

Zapalenie kaletki podbarkowej rozwija się wskutek mechanicznego jej podrażnienia, prowadzi do jej pogrubienia i w konsekwencji do rozwoju lub nasilenia tzw. ciasnoty podbarkowej – czyli zwężenia przestrzeni między głową kości ramiennej, a więzadłami, które tworzą staw barkowy.

Zapalenie kaletki podbarkowej jest tym samym początkowym stadium zespołu ciasnoty podbarkowej, czyli pierwszego stadium choroby stożka rotatorów barku.

Czytaj też: Zespół bolesnego barku: objawy i leczenie chorób barku

Dr n. med. Tomasz Kowalski, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu w Carolina Medical Center
Dr n. med. Tomasz Kowalski, specjalista ortopedii i traumatologii narządu ruchu w Carolina Medical Center

Dla osób cierpiących na dolegliwości bólowe spowodowane zapaleniem kaletki podbarkowej dobrą wiadomością jest fakt, że w 90% przypadków schorzenie to udaje się wyleczy bez konieczności interwencji operacyjnych.

Kluczowym elementem terapii jest odpowiednio dobrana rehabilitacja. Ma ona za zadanie wzmocnić mięśnie obręczy barkowej oraz ustabilizować łopatkę, tym samym oddalić głowę kości ramiennej od wyrostka barkowego i zmniejszyć ryzyko kolejnych podrażnień kaletki.

Żeby skutecznie rozpocząć ćwiczenia konieczne jest opanowanie ostrych dolegliwości bólowych. Oprócz standardowych leków doustnych i iniekcji sterydowych dostępne są też formy leczenia biologicznego. Osocze bogatopłytkowe (tzw. PRP) to koncentrat białek i czynników wzrostu, który uzyskuje się z krwi własnej pacjenta. Stanowi alternatywę dla blokad sterydowych, gdyż moduluje stan zapalny i zmniejsza dolegliwości bólowe. Podawanie PRP pozbawione jest też potencjalnych skutków ubocznych związanych z “blokadami” sterydowymi.

W przypadku niepowodzenia leczenia zachowawczego należy rozważyć tzw. artroskopową dekompresję podbarkową. Operacja odbywa się w znieczuleniu ogólnym, trwa ok. 45 min. i polega na usunięciu pogrubiałej kaletki oraz plastyce (wyrównaniu) wyrostka barkowego. Po operacji niezwłocznie rozpoczyna się rehabilitację i stopniowy powrót do aktywności dnia codziennego.

Zapalenie kaletki podbarkowej - objawy

Pierwszy etap schorzenia związany jest z zapaleniem i obrzękiem kaletki podbarkowej. Podczas wysiłku fizycznego pojawia się ból. Towarzyszy on także unoszeniu ramion nad głowę. Ruch ramienia jest znacznie ograniczony.

Charakterystyczne jest to, że w pierwszym stadium zapalenia nie ma bólu podczas spoczynku. Nie występuje też (lub w niewielkim stopniu) zanik mięśni. Niektórzy pacjenci skarżą się na niewielkie osłabienie siły mięśniowej ramienia.

Zapalenie kaletki podbarkowej - rozpoznanie

U chorych wykonuje się zdjęcie RTG stawu barkowego. Uzyskany obraz może wykazać ostrogę na dolnej powierzchni wyrostka barkowego, która zwęża przestrzeń podbarkową.

Jeżeli obraz nie daje jasnej odpowiedzi o przyczynę dolegliwości wykonuje USG lub badanie rezonansem magnetycznym. Dzięki tym badaniom ujawnia się stan zapalny i przerwanie ścięgna pierścienia rotatorów.

W celach diagnostycznych dozwolone jest jednorazowe wstrzyknięcie preparatu kortykosteroidowego. Jeżeli lek nie przynosi pożądanej poprawy, nie wstrzykuje się go kolejny raz, ze względu na możliwość wystąpienia objawów niepożądanych oraz ryzyko osłabienia stożka rotatorów, a nawet zakażenia stawu.

Zapalenie kaletki podbarkowej - leczenie

W początkowym etapie leczenia stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na:

  • zmianie bądź modyfikacji aktywności fizycznej
  • stosowaniu odpowiedniego leczenia fizjoterapeutycznego
  • stosowanie doustnych niesteroidowych leków przeciwzapalnych
  • stosowanie odpowiednich zabiegów z zakresu fizykoterapiizimnolecznictwo i ciepłolecznictwo. Najpierw stosuje się zimno – usunięcie stanu zapalnego, znieczulenie miejscowe, a następnie po ustąpieniu ostrego stanu zapalnego stosuje się ciepło – nigdy odwrotnie). Jonoforeza (zabieg elektroleczniczy z użyciem leku), bądź fonoforeza (zabieg ultradźwiękowy z użyciem leku), stymulacja nerwowo-mięśniowa (np. prądy TENS)

Poprawa funkcji mechanicznej stawu ramiennego możliwa jest tylko wtedy, kiedy zachowana jest prawidłowa funkcja mięśni pierścienia rotatorów.

Jeżeli te metody zawiodą można zastosować wspomniane już wstrzyknięcie z kortykosteroidów w okolicę podbarkową. Gdy leczenie zachowawcze nie przynosi po 3-6 miesiącach poprawy, należy rozważyć zabieg chirurgiczny, który polega na usunięciu mechanicznej przyczyny ciasnoty przestrzeni podbarkowej. Zabieg przeprowadza się przy użyciu artroskopu, co minimalizuje ryzyko powikłań i przyspiesza powrót do pełnej sprawności.

Zapalenie kaletki podbarkowej - jak zapobiegać?

Przed rozwojem stanu zapalnego kaletki podbarkowej możemy się chronić ograniczając częstość unoszenia ramion nad głowę oraz poprzez wykonywanie zaleconych przez terapeutę ćwiczeń. Ćwiczenia powinny wzmacniać mięśnie rotatorów stawu barkowego (pierścień rotatorów).

Ważne są także ćwiczenia kondycyjne i rozciągające, ponieważ pozwalają ograniczyć ryzyko urazów powstających w efekcie przeciążenia. Ćwiczenia muszą być wykonywane regularnie i przede wszystkim prawidłowo. W przeciwnym razie mogą być przyczyną kolejnych urazów.

Poradnik Zdrowie: kiedy iść do fizjoterapeuty?
O autorze
Anna Jarosz
Anna Jarosz
Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.