KUCHNIA GRECKA smaczna i zdrowa

2011-05-30 11:15

Grecja kojarzy nam się ze wspaniałymi zabytkami, słońcem, ciepłym morzem, ale i kuchnią, która jest nie tylko smaczna, ale i zdrowa. Dlaczego chwalą ją także lekarze? Kuchnia grecka ze względu na bogactwo warzyw, ryb i ziół, a także wykorzystywanie oliwy z oliwek sprawia, że Grecy znacznie rzadziej zapadają m.in. na choroby serca i układu krwionośnego.

KUCHNIA GRECKA smaczna i zdrowa
Autor: Getty Images KUCHNIA GRECKA smaczna i zdrowa

Z badań przeprowadzonych w USA wynika, ze grecka wyspa Kreta ma najniższy na świecie wskaźnik zapadalności na chorobę wieńcową serca, a także najwyższą średnią długość życia. Stąd też narodziło się przekonanie, że kuchnia kreteńska należy do najzdrowszych na świecie. W czym tkwi jej sekret? Typowy dla Krety jadłospis ma wszystkie cechy charakterystyczne dla kuchni greckiej. Przyjrzyjmy się wiec im po kolei.

Oliwa z oliwek - podstawa kuchni greckiej

W Grecji każdy posiłek rozpoczyna się od koszyczka z chlebem – psomi, który Grecy maczają w oliwie z oliwek. Podawana w następnej kolejności sałatka też jest nią suto skropiona. Oliwa jest także składnikiem i jedną z głównych przypraw sosów oraz dań z warzyw, mięsa i ryb. Ten płynny tłuszcz jest źródłem bardzo korzystnych dla zdrowia nienasyconych kwasów tłuszczowych. Pomaga obniżyć ciśnienie tętnicze, rozszerza naczynia krwionośne, reguluje pracę serca. Pomaga również w obniżeniu poziomu złego cholesterolu, a wiec zmniejsza ryzyko zawału serca i hamuje rozwój miażdżycy. Oliwa ma także dobry wpływ na układ trawienny – działa wzmacniająco na wątrobę, wspomaga przyswajanie witamin A i E, a ponadto zapobiega kamicy żółciowej. Jest bogata w przeciwutleniacze, likwiduje więc szkodliwe działanie wolnych rodników, a wzmacniając błony komórkowe, przeciwdziała procesom starzenia się. Złoty eliksir zdrowia zawiera kwas oleinowy, który chroni organizm przed astmą i alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa. Dlatego w krajach śródziemnomorskich o wiele mniej osób cierpi na te dolegliwości niż w innych krajach Europy.

Zdaniem eksperta
Theodoros Vogdanos

Arbuz z serem feta

mówi Theodoros Vogdanos, szef kuchni i właściciel tawerny Mykonos w Poznaniu oraz restauracji el Greco w Warszawie. Tradycyjna kuchnia grecka pod wieloma względami jest od polskiej zdecydowanie zdrowsza. Przekonałem się o tym zaraz po przyjeździe tutaj, jeszcze w latach 90. Pierwszą rzeczą, która zwróciła moją uwagę, był ubogi wybór warzyw w sklepach. Teraz oczywiście sytuacja wygląda inaczej, ale ciągle jeszcze na polskich stołach pojawia się mało warzyw. Zdziwiony też byłem ilością masła używaną w polskiej kuchni – w Grecji używamy oliwy do smażenia (nawet frytek) i do chleba – ze świeżym oregano. W Polsce bardzo często jada się mięso, tymczasem w Grecji, zwłaszcza latem, rzadko pojawia się ono na stole. Ale największa różnica jest w deserach. W kuchni greckiej nie ma kremów na śmietanie czy maśle. Uwielbiamy za to niezwykle słodkie i pełne bakalii desery, słodzone miodem lub syropem cukrowym, takie jak np. baklava, oraz świeże owoce. Natomiast moim ulubionym deserem z dzieciństwa jest arbuz z serem feta. Muszę jednak przyznać, że pod jednym względem Polacy jedzą zdrowiej od Greków. Mianowicie w Grecji mamy zwyczaj chodzić do restauracji na sutą kolację o 10 czy 11 wieczorem.

W kuchni greckiej ryby podaje się na różne sposoby

W Grecji ryby – najpopularniejsze to morskie okonie, tuńczyk, makrele, dorady i płaszczki – grilluje się, smaży, piecze, a także gotuje się z nich zupę – akania – przyprawioną ziołami, natką pietruszki i czosnkiem. Tłuste ryby są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, pełnowartościowego białka, składników mineralnych (fosforu, selenu, magnezu, wapnia, jodu) oraz witamin A i D.

Obfitość warzyw w greckiej kuchni

Grecy nie traktują warzyw tak jak my – jako dodatku do mięsa, ale przyrządzają z nich przystawki i dania główne. Największą popularnością cieszą się warzywa strączkowe, takie jak fasola, groch, soczewica czy bób. Ponieważ grecki jadłospis jest stosunkowo ubogi w mięso, to właśnie one są podstawowym źródłem białka i witamin z grupy B. Na greckim stole często goszczą bakłażany, cukinie, pory, papryka i pomidory.

W kuchni greckiej tylko świeże zioła

Tym, co pozwala Grekom na wyczarowanie niezwykle smacznych i działających na wszystkie zmysły potraw z warzyw, jest umiejętne wykorzystania świeżych ziół. Doskonałym przykładem jest dziko rosnący w Grecji cząber, używany przede wszystkim do zup, sałatek i dań z warzyw strączkowych. Niezwykle cenionym ziołem jest oregano. Odnajdziemy je w większości potraw – od chleba, przez sałatki, po zapiekanki warzywne i pieczenie. Grecy często sięgają po natkę pietruszki, dodając ją do masła, zup, sałatek i warzyw. Do popularnych ziół należy tez rozmaryn, tymianek, mięta, liście laurowe i bazylia.

Ważne

Restina

Najpopularniejsze w Grecji wino, o lekkim posmaku żywicy. Najczęściej jest białe, rzadziej różowe lub czerwone. Podaje się je mocno schłodzone, do ryb, owoców morza czy lekkich potraw mięsnych. Kieliszek wina do obiadu wspomaga trawienie.

Ser feta

Pikantno-słony ser, nazywany też serem pasterskim, oryginalny produkowany jest z mleka owczego, z dodatkiem koziego. Feta jest doskonałym składnikiem sałatek warzywnych, farszów i zapiekanek. Zawiera 6 razy więcej wapnia niż nasz twaróg, chroni więc przed osteoporozą.

Deser w kuchni greckiej jest zdrowy i niskokaloryczny

Zwykle jest kaloryczny i mało wartościowy, ale nie w Grecji. Po obiedzie Grecy sięgają po owoce – arbuzy, brzoskwinie, melony, morele i cytrusy. Oprócz owoców najpopularniejszym deserem jest grecki jogurt z miodem, czasami podawany z dodatkiem orzechów. Ma charakterystyczny, słodko-kwaskowaty smak, który zadziwia całe rzesze odwiedzających Grecję turystów. Trudno odtworzyć go poza granicami tego kraju ze względu na brak autentycznych składników. A szkoda, bo jest nie tylko smaczny, ale też bogaty w wapń, a dzięki miodowi również w bakteriobójczą inhibię.

miesięcznik "Zdrowie"