Pasternak - wartości odżywcze i właściwości
Pasternak wraca do łask przede wszystkim ze względu na swoje wartości odżywcze i wyjątkowe właściwości. Zawiera rzadkie, ale cenne związki kumarynowe poprawiające trawienie. Ma działanie moczopędne, przeciwzapalne i rozkurczające. Pasternak to bogate źródło błonnika, potasu, witaminy C i witamin z grupy B, w tym kwasu foliowego.
Pasternak przez wieki królował na polskich stołach, wyparła go z nich dopiero włoszczyzna, sprowadzona przez Bonę. Ale w ostatnich latach znów przybywa upraw pasternaku, bo ze względu na swoje wyjątkowe wartości odżywcze i właściwości lecznicze okazał się cennym surowcem dla przemysłu farmaceutycznego i kosmetycznego.
Korzeń pasternaku wyglądem do złudzenia przypomina pietruszkę, lecz w smaku jest bardziej zbliżony do marchewki. O ile dawniej wykorzystywano głównie podziemną część tej rośliny, o tyle obecnie zastosowanie znajdują również owoce, będące jednocześnie nasionami pasternaku. Cała roślina, łącznie z intensywnie zielonymi łodygami i liśćmi, zawiera rzadkie, ale cenne związki kumarynowe – furanokumaryny, a wśród nich ksantotoksynę i bargapten. Pasternak to także bogate źródło olejków eterycznych, tłuszczów roślinnych, glikozydów flawonoidowych, błonnika, potasu, cukrów i witamin: C i z grupy B, w tym kwasu foliowego. Jednak najwięcej tych substancji znajduje się właśnie w nasionach, dlatego to one wykorzystywane są do produkcji farmaceutyków i kosmetyków, korzeń zaś to wciąż wartościowy składnik diety.
Spis treści
- Pasternak poprawia apetyt
- Pasternak wspomaga krążenie
- Pasternak zapobiega kamicy nerkowej
- Pasternak pomaga w przeziębieniu
- Pasternak łagodzi napięcie nerwowe i bóle miesiączkowe
- Pasternak ułatwia zrzucenie nadwagi
- Pasternak przeciwdziała łupieżowi
- Pasternak leczy bielactwo i łuszczycę
- Pasternak pobudza wzrost włosów
Pasternak i pietruszka są tak podobne, że "na oko" nie sposób je rozróżnić. Trzeba więc uciec się do innych zmysłów. Pasternak bardziej pachnie marchewką, z którą zresztą jest spokrewniony. Ma też specyficzny, słodkawy, orzechowy smak.
Pasternak poprawia apetyt
Tę właściwość pasternak zawdzięcza zawartości pochodnych kumaryn, głównie furanokumaryn. Wykorzystywano ją już w starożytności – świeże plastry korzenia pasternaku podawano przed ucztą "na przystawkę", by pobudzić wydzielanie soków żołądkowych i tym samym łaknienie. Dziś smakosze raczej jedzą surówkę z drobno posiekanego pasternaku, z dodatkiem jabłka i cebuli.
Pasternak wspomaga krążenie
Dzięki temu, że pasternak jest niskokaloryczny, zawiera składniki usprawniające przemianę materii, działające przeciwzapalnie i rozkurczowo, ma dobroczynny wpływ na układ krążenia. Obniża bowiem ciśnienie tętnicze krwi, zmniejsza groźbę nadwagi i miażdżycy, a tym samym przeciwdziała niekorzystnym zmianom w naczyniach krwionośnych.
Wartości odżywcze pasternaku (w 100 g)
Wartość energetyczna - 75 kcalBiałko ogółem - 1.2 gTłuszcz - 0.3 gWęglowodany - 17.9 g (w tym cukry proste 4.8)Błonnik - 4.9 gWitaminyWitamina C – 17.0 mgTiamina – 0.090 mgRyboflawina – 0.050 mgNiacyna - 0.700 mgWitamina B6 - 0.090 mgKwas foliowy - 67 µgWitamina A – 0 IUWitamina E – 1.49 mgWitamina K - 22.5 µgMinerałyWapń – 36 mgŻelazo - 0.59 mg Magnez - 29 mgFosfor - 71 mg Potas - 375 mgSód – 10 mg Cynk - 0.59 mgŹródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Pasternak zapobiega kamicy nerkowej
Zarówno napar z korzenia pasternaku, jak i napar oraz wyciąg z jego nasion mają działanie moczopędne i przeciwzapalne, a także rozkurczające. Te właściwości są bardzo pomocne przy dolegliwościach spowodowanych kamicą nerkową. Pomagają bowiem oczyścić nerki i drogi moczowe z zalegających w nich złogów. Znacząca ilość witaminy C przyczynia się natomiast do zakwaszenia moczu i zapobiega ich krystalizacji.
Pasternak pomaga w przeziębieniu
W medycynie ludowej pasternak jest wciąż popularnym "lekiem" stosowanym na przeziębienie i inne problemy układu oddechowego, co zawdzięcza przede wszystkim znacznej zawartości witaminy C, olejku eterycznego oraz przeciwzapalnych flawonoidów. Lekkie wino grzane z plastrami świeżego pasternaku pomaga zwalczyć infekcję, a nacieranie maścią, sporządzoną z oleju z dodatkiem soku wyciśniętego z łodygi i korzenia pasternaku, łagodzi przeziębieniowy kaszel i bóle mięśni.
Pasternak łagodzi napięcie nerwowe i bóle miesiączkowe
Jako środek o działaniu uspokajającym dobrze sprawdza się wywar z korzenia pasternaku, a jeszcze lepiej – napar z jego nasion, który zawiera znacznie większą dawkę magnezu. Warto więc go popijać w okresach silniejszych stresów czy kłopotów z zasypianiem. Dzięki właściwościom rozkurczającym pomoże również podczas bolesnych miesiączek.
Pasternak ułatwia zrzucenie nadwagi
Zarówno korzeń, jak i nasiona pasternaku pobudzają wydzielanie soków żołądkowych i usprawniają proces trawienia. Dodatkowo – korzeń zawiera znaczne ilości błonnika, który przyśpiesza i reguluje trawienie, a ponadto przez dłuższy czas po zjedzeniu zapewnia uczucie sytości i ma niewiele kalorii. Jest więc on doskonałą przekąską dla osób pragnących pozbyć się nadwagi.
Pasternak przeciwdziała łupieżowi
Systematyczne spłukiwanie włosów po umyciu naparem z korzenia pasternaku albo wcieranie w skórę głowy wyciągu z jego nasion pomaga zwalczać łojotok i częsty jego skutek – łupież. To efekt działania zarówno pochodnych kumaryn, które pobudzają krążenie krwi w skórze, jak i flawonoidów o działaniu przeciwzapalnym.
Pasternak leczy bielactwo i łuszczycę
Ksantotoksyna i bergapten, które w znacznych ilościach znajdują się w owocach-nasionach pasternaku, wykazują silne działanie fotouczulające – wpływają na powstawanie melaniny, czyli barwnika występującego w skórze. Tę właściwość pasternaku wykorzystuje się do produkcji leków stosowanych w terapii bielactwa – związki te bardzo skutecznie pobudzają repigmentację skóry. Są też pomocne w leczeniu łuszczycy.
Pasternak pobudza wzrost włosów
Wyciągi z owoców-nasion pasternaku efektywnie poprawiają ukrwienie skóry. Warto to wykorzystać do pielęgnacji osłabionych włosów, dlatego wyizolowane z owoców pasternaku substancje są składnikami preparatów pobudzających wzrost włosów, są też stosowane między innymi w leczeniu łysienia plackowatego.
miesięcznik "Zdrowie"
