Banany - właściwości i wartości odżywcze. Jakie witaminy mają banany?

2019-12-04 10:48

Banany to owoce, które zawierają wiele składników mineralnych i liczne witaminy. Banany są przede wszystkim skarbnicą potasu, dlatego powinny po nie sięgać osoby zmagające się z nadciśnieniem. Banany pomogą także na wrzody i biegunkę u dzieci. Natomiast skórka banana to sprawdzony sposób na kurzajki, ukąszenia komarów i wybielenie zębów. Jakie jeszcze właściwości mają banany?

Banany - właściwości i wartości odżywcze. Jakie witaminy mają banany?
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Banany w diecie nadciśnieniowców
  2. Banany mogą obniżyć poziom cholesterolu
  3. Banany mają wysoki indeks glikemiczny
  4. Ile kalorii (kcal) ma banan?
  5. Banany a nowotwory
  6. Co zrobić, żeby banany szybciej dojrzały?
  7. Banany mogą ochronić przed wirusem HIV?
  8. Banany na wrzody żołądka
  9. Banany na niestrawność i wzdęcia
  10. Banany na biegunkę u dzieci
  11. Skórka banana na kurzajki i ukąszenia komarów
  12. Skórka banana na wybielanie zębów
  13. Banan - zastosowanie w kuchni
  14. Czerwone banany - gdzie można kupić? Jaka jest ich cena?

Banan to owoc, którego właściwości i wartości odżywcze poznano tysiące lat temu. Banany były uprawiane prawdopodobnie ponad 7000 lat temu w Malezji, skąd dotarły do Indii. Następnie przewędrowały przez Bliski Wschód i znalazły się w Afryce, gdzie są uprawiane do dzisiaj.

Współcześnie banany rosną także w Azji i Australii. Plantatorzy nie czekają, aż owoce w pełni dojrzeją, lecz zrywają je wtedy, gdy są jeszcze zielone, a następnie załadowują je na statki-chłodnie, by nie dopłynęły do Europy przejrzałe. Wówczas są nie tylko mniej smaczne, lecz także mają niższą wartość odżywczą. A ta jest wyjątkowa, gdyż banan zawiera wszystkie najważniejsze witaminy - A, C, E, K oraz te z grupy B. Nie brakuje w nich także błonnika oraz składników mineralnych - magnezu, fosforu i wapnia. Jednak najwięcej mają potasu.

Banany w diecie nadciśnieniowców

W jednym średniej wielkości bananie, który waży około 100 g, jest aż 358 mg potasu. Tym samym owoce te znajdują się w czołówce produktów, w których znajduje się najwięcej tego obniżającego ciśnienie tętnicze pierwiastka. Nawet słynące z niego pomidory mają go znacznie mniej (237 mg/100 g). Ponadto Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków (FDA) zaleca włączenie bananów do diety bogatej w potas, o niskiej zawartości sodu, ponieważ zmniejszają one ryzyko wystąpienia nadciśnienia.

Czytaj też: Dieta bananowa może wpłynąć na nasz nastrój - PRAWDA

Owoce w diecie odchudzającej i w zdrowym żywieniu. Dietetyk radzi
Polecamy
jesz co lubisz kulinaria

Autor: Time S.A

Zbilansowane dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!

Banany mogą obniżyć poziom cholesterolu

Banany mogą się przyczynić do obniżenia poziomu cholesterolu. Wszystko dzięki sporej zawartości pektyn (rodzaj błonnika pokarmowego). Indyjscy naukowcy odkryli, że włókna z niedojrzałych bananów plantan (bananów warzywnych) podawane szczurom jednocześnie z dużymi porcjami cholesterolu znakomicie przeciwdziałają spodziewanemu wzrostowi cholesterolu we krwi.

Co ciekawe, włókna z dojrzałych bananów nie działają tak samo. U szczurów karmionych takimi owocami i cholesterolem odnotowano wysoki poziom szkodliwej frakcji cholesterolu LDL, zaś dodanie niedojrzałych bananów plantan do ich diety spowodowało spadek wysokiego poziomu cholesterolu LDL o 1/3. Ponadto wzrósł o około 30 proc. poziom korzystnego cholesterolu HDL.

Warto wiedzieć

Wartości odżywcze bananów (w 100 g)Wartość energetyczna - 89 kcalBiałko ogółem - 1.09 gTłuszcz - 0.33 gWęglowodany - 22.84 g (w tym cukry proste 12.23)Błonnik - 2.6 gWitaminyWitamina C – 8.7 mgTiamina – 0.031 mgRyboflawina – 0.073 mgNiacyna - 0.665 mgWitamina B6  - 0.367 mgKwas foliowy -  20 µgWitamina A – 64 IUWitamina E – 0.10 mgWitamina K - 0.5 µgMinerałyWapń – 5 mgŻelazo - 0.26 mg Magnez - 27 mgFosfor - 22 mg Potas - 358 mgSód – 1 mg Cynk - 0.15 mgŹródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference

Banany mają wysoki indeks glikemiczny

Osoby chorujące na cukrzycę powinny spożywać produkty o niskim indeksie glikemicznym (<50), które w małym stopniu wpływają na zwiększenie stężenia glukozy we krwi. IG bananów wynosi 60, w związku z tym powinny zostać wykluczone z diety diabetyka. Naukowcy z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego i Uniwersytetu z Toronto przebadali różne produkty i ułożyli je wedle zdolności powodowania wzrostu poziomu cukru we krwi. Okazało się, że największe skoki poziomu cukru powodują nie lody i cukierki, ale marchewka, ziemniaki i właśnie banany.

Warto wiedzieć, że indeks glikemiczny bananów zmienia się w zależności od stopnia jego dojrzałości. Owoce bardzo dojrzałe mogą mieć indeks glikemiczny > 70.

Ile kalorii (kcal) ma banan?

Banany należą do najbardziej kalorycznych owoców. 100 g banana to 89 kcal. Średniej wielkości banan waży ok. 120 g, ma więc ok. 107 kcal. Z tego powodu powinny z nich zrezygnować osoby odchudzające się.

SPRAWDŹ: Uwaga, TE OWOCE TUCZĄ! Poznaj owoce, od których przybywa NA WADZE

Banany a nowotwory

Banany mogą zmniejszyć ryzyko rozwoju nowotworu nerki. Badania na licznej grupie kobiet wykazały, że u pacjentek, które jadły banany cztery do sześciu razy w tygodniu, ryzyko wystąpienia nowotworu nerek zmniejszyło się prawie o połowę w stosunku do kobiet, które nie włączały bananów do swojej diety.

Wykazano również, że zielone banany, a konkretnie tzw. skrobia oporna w nich zawarta, może zmniejszyć ryzyko wystąpienia wielu różnych typów chorób nowotworowych, zwłaszcza raka okrężnicy. Warto wiedzieć, że skrobia ta jest wolniej trawiona, dzięki czemu nie powoduje gwałtownego wzrostu poziomu glukozy we krwi.

To ci się przyda

Co zrobić, żeby banany szybciej dojrzały?

Jeśli planujesz zjeść banany w ciągu kilku dni od ich kupna, wybieraj owoce intensywnie żółte. Do pieczenia, przyrządzania musów i potraw wymagających rozgniecenia bananów najlepiej jest wykorzystywać banany w pełni dojrzałe, z plamkami na skórce. Natomiast do gotowania najlepsze są owoce lekko niedojrzałe, ponieważ nie rozpadną się w czasie obróbki termicznej.

Jeśli chcesz, aby banany szybciej dojrzały, postaw je na słońcu lub zostaw na noc w torebce papierowej razem z kawałkiem jabłka lub pomidora. Innym sposobem jest... założenie prezerwatywy na banana. Wówczas dojrzeje w ciągu 2-4 godzin. Dzieje się tak, ponieważ lateks, z którego wykonane są prezerwatywy, przyśpiesza dojrzewanie tych owoców. Warto wiedzieć, że banany naturalnie są pokryte warstwą lateksu. Jest to żywica wytwarzana przez skórkę owocu. Po ich zebraniu, oddzielone mniejsze kiście moczy się w wodzie, by oczyścić je z warstwy lateksu, a co za tym idzie - by zapobiec znacznemu przyśpieszeniu dojrzewania, który nie jest wskazany w trakcie transportu. Jeśli lateks nie zostanie zmyty, na skórce pojawią się ciemne plamy i rozpocznie się proces gnicia.

Banany można przechowywać w temperaturze pokojowej, a także w lodówce. Jednak w tym ostatnim przypadku dojrzeją później i będą miały czarną skórkę.

Czytaj też: Banany z brązowymi plamami są szkodliwe – MIT

Banany mogą ochronić przed wirusem HIV?

Banany mogą ochronić przed zakażeniem wirusem HIV - przekonują naukowcy z University of Michigan Medical School na łamach "Journal of Biological Chemistry". Wszystko dzięki BanLec - rodzaju lektyny (białka roślinnego), która wiąże się z typowym dla wirusa białkiem gp120, blokując jego działanie.Tym samym powstrzymuje proces związany z zakażeniem wirusem HIV.

Badacze są zdania, że związek ten jest skuteczny tak, jak leki stosowane w leczeniu zakażenia wirusem HIV: T-20 i maraviroc. Badacze przekonują, że BanLec może być składnikiem preparatów do stosowania miejscowego, np. żeli, których zadaniem jest ochrona przed wirusem HIV.

Banany na wrzody żołądka

Banany powinny włączyć do diety osoby zmagające się z wrzodami żołądka. Z badań na zwierzętach wynika, że te egzotyczne owoce powodują rozrost komórek błony śluzowej żołądka i pobudzają wydzielanie śluzu tworzącego warstwę ochronną, zapobiegając tym samym szkodliwemu działaniu soków żołądkowych i powstawaniu uszkodzeń. Ponadto zawierają tzw. inhibitory proteazy, które przyczyniają się do niszczenia bakterii, m.in. H. pylori, która prawdopodobnie odpowiada za większość przypadków choroby wrzodowej.

Banany na niestrawność i wzdęcia

Według indyjskiej Materia Medica (zbiór wiedzy o surowcach naturalnych) mączka z zielonych bananów i zrobione z niej ciapaty (placki) pomagają w niestrawności i wzdęciach. Natomiast lekka kaszka z mąki bananowej przyrządzona na mleku może zostać włączona do diety przy zapaleniu błony śluzowej żołądka.

Ważne

Brązowe plamki i czarne kropki na bananie nie są oznaką psucia

Brązowe plamki czy czarne kropki na skórce banana nie są oznaką psucia się, lecz świadczą jedynie o tym, że owoc osiągnął swój pełny smak i powinien być jak najszybciej zjedzony.

Czy końcówka banana jest szkodliwa?

Legenda głosi, że w końcówce banana znajdują się pasożyty (np. lamblie), jaja pająków, a nawet jad węża. Jak jednak przekonują specjaliści, czubki bananów nie stanowią żadnego zagrożenia dla zdrowia.

Banany na biegunkę u dzieci

Banany to także sprawdzony sposób na biegunkę, zwłaszcza u dzieci, co zostało udowodnione naukowo. W badaniach wzięły udział 3 grupy dzieci. Pierwsza stosowała dietę z dodatkiem bananów, druga otrzymywała pektyny, natomiast trzecia - ryż bez dodatków. Okazało się, że dzieci, które spożywały banany, szybciej pozbyły się biegunki - 82 proc. dzieci wróciło do zdrowia w ciągu czterech dni.

Skórka banana na kurzajki i ukąszenia komarów

W wielu kulturach skórka banana stosowana jest przy leczeniu kurzajek i do łagodzenia ukąszeń komarów. Ugryzione miejsce pociera się umytą skórką banana, by zmniejszyć obrzęk, swędzenie i podrażnienie. Tajemnica tkwi być może w enzymach zawartych w skórce, łagodzących stany zapalne.

Skórka banana na wybielanie zębów

Skórka od banana to podobno sprawdzony sposób na wybielenie zębów. Aby się o tym przekonać, należy pocierać zęby wewnętrzną warstwą skórki kilka razy w tygodniu. Wybielanie zębów skórką od banana jest bezpieczne dla zębów, ponieważ nie zawiera ona substancji chemicznych, które uszkadzają szkliwo.

Czytaj też: Skórka od banana pomoże wybielić zęby – PRAWDA

Banan - zastosowanie w kuchni

Banany jada się najczęściej surowe, obrane ze skórki. Poza tym można je zapiekać, np. z ryżem. Warto wiedzieć, ze podgrzewanie wzmaga smak i zapach bananów. Można je również wykorzystać do przetworów - soków, napojów, dżemów. Ponadto banany idealnie łączą się z mlekiem i jego przetworami - jogurtem czy maślanką.

Warto wiedzieć

Czerwone banany - gdzie można kupić? Jaka jest ich cena?

Istnieje także odmiana czerwonych bananów. W środku są jasnożółte i znacznie słodsze i delikatniejsze w smaku (mają konsystencję musu) niż żółte. Ponadto czerwone banany zawierają więcej witaminy C i alfa-karotenów niż te tradycyjne. Obecnie rosną w tropikalnych krajach Azji, Afryki i Ameryki Południowej. W Polsce można go kupić w wybranych sklepach. Cena to około 20 zł za kilogram.

Czy rozpoznasz owoc na zdjęciu?

Pytanie 1 z 9
Owoc, który po przekrojeniu przypomina gwiazdę, to:
Jackfruit
O autorze
Monika Majewska - właściwe zdjęcie
Monika Majewska
Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.