Panleukopenia - koci tyfus: przyczyny, objawy, leczenie

Panleukopenia u kotów, zwana też potocznie „kocim tyfusem” lub „nosówką kotów”, to wysoce zaraźliwa choroba wirusowa przebiegająca z ostrym zapaleniem jelit. Towarzyszy jej znaczne obniżenie poziomu białych krwinek – leukocytów. Od tego stanu właśnie pochodzi jej nazwa.

Spis treści

1. Panleukopenia: drogi zakażenia
2. Panleukopenia: objawy
3. Panleukopenia: diagnoza
4. Panleukopenia: leczenie i kuracja domowa
5. Panleukopenia: jak zapobiegać kociemu tyfusowi?

Panleukopenię wywołuje wirus FPV (ang. feline parvovirus) należący do grupy parwowirusów. Dlatego też panleukopenię można nazwać odpowiednikiem parwowirozy u psów. Wirus występuje w postaci jednego serotypu. Jest bardzo oporny na działanie czynników środowiskowych i trudno go zwalczyć. Wytrzymuje działanie wysokich temperatur, zamrażanie, wysuszanie oraz działanie wielu środków dezynfekcyjnych. W środowisku bez żywiciela może przeżyć nawet rok.

Panleukopenia: drogi zakażenia

Wirus wywołujący panleukopenię (koci tyfus) wydalany jest przez zwierzęta chore lub bezobjawowych nosicieli głównie z kałem, ale też przez pozostałe wydzieliny: wymiociny, mocz, ślinę.

Zakażenie występuje głównie drogą pokarmową, może też przenosić się z matki na płody w czasie ciąży.

Panleukopenia: objawy

Stan chorobowy zaczyna się nagle. Początkowo obserwuje się silną apatię, niechęć do ruchu, brak apetytu. Kot leży na mostku z podkurczonymi nogami, niechętnie się porusza, przyjmując przygarbioną pozycję. Ma nastroszony i matowy włos. Szybko pojawiają się wymioty. O ile do tego czasu nie dojdzie do zejścia śmiertelnego, dołącza się cuchnąca biegunka, może być z domieszką krwi. Objawom towarzyszy początkowo wysoka gorączka, później w wyniku silnego osłabienia, temperatura ciała może spadać znacznie poniżej normy, co jest objawem prognostycznie złym. Śmiertelność kociąt wynosi 25-75%.

Do zakażenia śródmacicznego dochodzi w sytuacji, kiedy matka nie miała kontaktu z parwowirusem zanim zaszła w ciążę. Jeśli do zakażenia doszło w pierwszym trymestrze dochodzi do obumarcia i resorpcji płodów. Zakażenia w późniejszych etapach ciąży skutkują poronieniami.

Jeśli do zakażenia dojdzie przed końcem ciąży, u maluszków może wystąpić niedorozwój móżdżku oraz wady w budowie gałki ocznej. Takie kocięta od urodzenia mają zaburzenia neurologiczne – niezborność i drżenia mięśniowe.

Panleukopenia: diagnoza

Potwierdzeniem rozpoznania panleukopenii (stawianego na podstawie przebiegu klinicznego choroby i wieku kota) jest wynik badania morfologicznego. Obserwuje się bardzo silny spadek liczby leukocytów (białych krwinek) – zazwyczaj do 2000-4000 komórek/dl. Przy spadku poniżej 2000, rokowanie jest niepomyślne.

Szybka diagnoza kociego tyfusu jest możliwa dzięki testom płytkowym. Testy takie oparte są na metodzie immunologicznej służącej do wykrywania antygenu wirusa w kale kotów.

Panleukopenia: leczenie i kuracja domowa

W związku z wirusową etiologią choroby, leczenie jest wyłącznie objawowe. Ze względu na wymioty i biegunkę wszystkie leki podawane są z pominięciem przewodu pokarmowego, w postaci zastrzyków i kroplówek.

1. Kluczowe w procesie zdrowienia jest odpowiednie nawodnienie i wzmocnienie naszego pupila. Należy drogą dożylną podawać płyny uzupełniające elektrolity oraz glukozę. Jeśli głodówka trwa dłużej, samo odżywianie dożylne glukozą nie wystarcza, należy podać wlewy z aminokwasami.

2. Istotne jest też podawanie leków przeciwwymiotnych, które poprzez zahamowanie wymiotów będą pośrednio zmniejszać odwonienie i utratę elektrolitów.

3. Aby zapobiec powikłaniom bakteryjnym stosuje się antybiotykoterapię.

4. W celu wspomożenia regeneracji nabłonka jelit należy podawać kotu witaminy, zwłaszcza z grupy B.

5. Jeśli kot nie je ponad 3-5 dni, zwiększa się ryzyko stłuszczenia wątroby. Dlatego przy tak długo utrzymującej się niechęci do jedzenia, należy wprowadzić karmienie przymusowe. Można podkarmiać kota za pomocą strzykawki półpłynnymi dietami (najlepiej gotowymi dietami o wysokiej koncentracji energii, przeznaczonymi dla zwierząt niedożywionych i osłabionych) lub podawać pokarm przez sondę nosowo-żołądkową, założoną przez lekarza weterynarii.

6. Dawniej dostępny był preparat z surowicą odpornościową, który zawierał gotowe przeciwciała i wspomagał walkę z chorobą. Niestety nie jest on teraz dostępny na rynku. Możemy ratować kocię podając surowicę od innego kota, który przechorował panleukopenię i wyzdrowiał. Dostarczymy w ten sposób małemu organizmowi niezbędnych przeciwciał. Niekiedy konieczne jest przetoczenie krwi pełnej od dorosłego zdrowego kota.

Panleukopenia: jak zapobiegać kociemu tyfusowi?

Na rynku dostępna jest szczepionka przeciwko panleukopenii, która w połączeniu z wirusami kociego kataru, należy do podstawowych szczepień u kotów. Szczepienie młodych kociąt rozpoczyna się pierwszą dawką w wieku 8-9 tygodnia życia i ponownie dawkę należy powtórzyć w 11-12 tygodniu życia. Jeśli szczepimy kota powyżej 12 tygodnia wystarczy jednokrotne szczepienie.

W profilaktyce bardzo ważne jest też ograniczenie czynników ryzyka tj: unikanie czynników stresowych mogących wywołać spadek odporności i narażenie na zakażenie, przestrzeganie zasad higieny, częste sprzątanie kuwet, nie umieszczanie misek z wodą i jedzeniem w sąsiedztwie kuwet.

Jeżeli w domu wystąpiła choroba należy usunąć miski, kuwety, legowiska po chorym kocie. Środowisko powinno się gruntownie zdezynfekować. Można zastosować roztwór podchlorynu sodu, obecny w powszechnie dostępnych środkach do czyszczenia toalet. Należy dodać, że wirus jest na tyle oporny, że wyżej wymieniony środek niszczy go dopiero po godzinie działania.

W związku z tym, że wirus może przeżyć w środowisku bez żywiciela nawet do roku, najbezpieczniej byłoby odczekać taki okres przed wprowadzeniem do domu nowego kota. Jeśli w domu pojawia się nowy kot, kluczowe jest, aby był zaszczepiony pełnym kompletem szczepień na panleukopenię i aby minęło min. 2 tyg. od ostatniego szczepienia.

Bibliografia:

1. T. Frymus, Wirusowe, bakteryjne, grzybicze i prionowe choroby kotów, Warszawa 2005.

2. Z. Gliński, K.Kostro, Choroby zakaźne zwierząt z elementami epidemiologii i zoonoz, Warszawa 2011.

Czytaj więcej na Se.pl/dolinazwierzat