Krzyk mózgowy: przyczyny, objawy, leczenie

Krzyk mózgowy to objaw poważnego uszkodzenia układu nerwowego. Nierzadko występujący po szczepieniu silny płacz uznawany jest właśnie za krzyk mózgowy, a w rzeczywistości jest to, będący niepożądanym odczynem poszczepiennym, nieutulony płacz po szczepieniu. Po czym więc rozpoznać krzyk mózgowy i jakie mogą być jego przyczyny?

Spis treści

1. Krzyk mózgowy: przyczyny
2. Krzyk mózgowy: jak brzmi?
3. Krzyk mózgowy a szczepienia
4. Krzyk mózgowy a nieutulony płacz po szczepieniu: jak je rozróżnić?

Krzyk mózgowy (inaczej płacz mózgowy, ang. encephalitic cry) to problem o przerażająco brzmiącej nazwie, który – szczęśliwie – występuje bardzo rzadko. Jego częstość występowania jest zasadniczo tak mała, że nawet ciężko natrafić na jakieś dokładne dotyczące jej statystyki.

W przeszłości termin krzyk mózgowy znaleźć można było w wielu różnych medycznych publikacjach, obecnie nabiera on znaczenia raczej już tylko historycznego.

Krzyk mózgowy: przyczyny

Płacz mózgowy pojawić się może u człowieka będącego w dowolnym wieku, typowo jednak występuje on u dzieci. Przyczyny krzyku mózgowego to znaczne uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego - problem ten pojawia się przede wszystkim w sytuacji, kiedy rozwinie się zapalenie mózgu lub zapalenie rdzenia kręgowego.

Do zapalenia mózgu doprowadzać mogą różne czynniki – najczęściej przyczyną tego schorzenia są infekcje wirusowe (np. zajęcie układu nerwowego przez wirusa opryszczki), poza wirusami do choroby tej doprowadzać mogą również zakażenia bakteryjne czy pierwotniakowe.

Niektórzy autorzy przekonują, że krzyk mózgowy może pojawiać się u tych pacjentów, u których rozwinie się encefalopatia poszczepienna. Szczęśliwie problem ten jest wyjątkowo wręcz rzadki: szacuje się, że jego częstość występowania wśród osób szczepionych sięga 1:140 tysięcy-1:300 tysięcy.

Związek pomiędzy krzykiem mózgowym a szczepieniami jest jednak na tyle interesujący, że wymaga on bliższego przyjrzenia się mu w dalszej części artykułu.

Krzyk mózgowy: jak brzmi?

Krzyk mózgowy polega na tym, że pacjent – typowo, jak wspominano, małe dziecko – przenikliwie i wyjątkowo długo płacze. Płacz ten osiąga bardzo wysokie tony, dodatkowo jakiekolwiek próby jego ukojenia – np. tulenie dziecka, zabawianie go czy podawanie mu smoczka – nie przynoszą żadnych rezultatów. Krzyk mózgowy może trwać przez różną ilość czasu – jego napad może zajmować kilka godzin, jak i możliwe jest to, że płacz mózgowy będzie utrzymywał się nawet przez kilka dni.

Wyraźnego podkreślenia wymaga tutaj to, że krzyk mózgowy u dziecka rzadko jest jedynym występującym u małego pacjenta odchyleniem. Wspominano, że problem występuje wtedy, gdy dojdzie do poważnego stopnia uszkodzenia tkanki nerwowej – nie dziwi więc zapewne to, że pojawiają się u pacjentów wtedy bardzo różne odchylenia. Do takowych mogą należeć:

• napady drgawkowe
• zaburzenia świadomości
• hiperestezja (przeczulica)
• nudności
• wymioty
• niedowłady
• gorączka

Krzyk mózgowy a szczepienia

O krzyku mózgowym dużo mówi się w kontekście szczepień – otóż przedstawiciele ruchów antyszczepionkowych tłumaczą swoje przekonania właśnie m.in. możliwością wystąpienia tego neurologicznego powikłania. Próbują oni przekonywać, że płacz mózgowy jako niepożądany odczyn poszczepienny występuje często – prawda jest jednak nieco inna.

Rzeczywiście część dzieci po szczepieniu – szczególnie po tym, kiedy podana im zostanie szczepionka przeciwko krztuścowi – doświadcza napadów silnego płaczu. U zdecydowanej, ale to zdecydowanej większości maluchów występuje jednak wtedy nie krzyk mózgowy, a całkowicie niegroźne powikłanie szczepienia – mowa tutaj o nieutulonym płaczu po szczepieniu.

Krzyk mózgowy a nieutulony płacz po szczepieniu: jak je rozróżnić?

Nieutulony płacz po szczepieniu definiuje się jako płacz, który trwa powyżej 3 godzin i który rozpoczyna się przed upływem 48 godzin od podania dziecku szczepionki. Nazywa się go nieutulonym, ponieważ żadne rodzicielskie starania nie są w stanie sprawić, że malec przestanie płakać.

Z pewnością w sytuacji, gdy dziecko płacze przez dłuższy czas, rodzice mogą stawać się zaniepokojeni. Szczęśliwie nieutulony płacz nie jest poważnym problemem – nie pozostawia on żadnych następstw w postaci jakichś trwałych odchyleń od prawidłowego stanu zdrowia dziecka.

Długo utrzymujący się płacz może być jednak związany zarówno z niepożądanym odczynem poszczepiennym, jak i z krzykiem mózgowym: w jaki sposób można więc odróżnić od siebie oba problemy? Przede wszystkim po tym, że nieutulony płacz jest zazwyczaj jedynym występującym u dziecka odchyleniem.

Z krzykiem mózgowym, jak wspominano powyżej, są zaś powiązane inne poważne objawy, takie jak napady drgawek czy zaburzenia świadomości.

Jeden aspekt wymaga tutaj jednak podkreślenia: otóż dziecko (szczególnie noworodek czy niemowlę), które doświadcza napadów długo utrzymującego się płaczu, koniecznie musi zostać zbadane przez lekarza.

Jeżeli dziecko w ostatnim czasie było szczepione to rzeczywiście, może to być niepożądany odczyn poszczepienny.

Przyczyny silnego, długiego płaczu mogą być jednak jeszcze inne – może do tego doprowadzić zarówno wgłobienie jelit, ale i ostra infekcja (np. zapalenie ucha środkowego).

Dopiero wtedy, kiedy zostaną wykluczone inne potencjalne przyczyny napadów płaczu u dziecka, możliwe jest stwierdzenie, że u malucha nieutulony płacz wystąpił właśnie jako odczyn po szczepieniu.