Amantadyna - działanie, wskazania, skutki uboczne

Amantadyna jest lekiem dopaminergicznym, co oznacza, że zwiększa pozakomórkowe stężenie dopaminy. Stosowana jest w leczeniu objawów choroby Parkinsona i zaburzeń ruchów. Jakie jest działanie amantadyny? Jakie są skutki uboczne jej stosowania?

Spis treści

1. Działanie amantadyny
2. Wskazania do stosowania amantadyny
3. Przeciwwskazania do stosowania amantadyny
4. Dostępne preparaty
5. Dawkowanie amantadyny
6. Działania niepożądane amantadyny
7. Interakcje z innymi lekami i substancjami
8. Ciąża i karmienie piersią
9. Wpływ na obsługę maszyn i prowadzenie pojazdów mechanicznych
10. Przechowywanie amantadyny

Działanie amantadyny

Amantadyna jest lekiem dopaminergicznym, co oznacza, że zwiększa pozakomórkowe stężenie dopaminy. Dzieje się tak poprzez nasilenie jej uwalniania w prążkowiu oraz poprzez blokowanie wychwytu zwrotnego tego neuroprzekaźnika.

Amantadyna jest także antagonistą receptorów glutaminianowych podtypu N-metylo-D-asparaginianu (NMDA) o małym powinowactwie i wykazuje działanie przeciwwirusowe (w małych stężeniach swoiście hamuje replikację wirusów grypy A).

Wskazania do stosowania amantadyny

Amantadyna jest stosowana w leczeniu objawów choroby Parkinsona, zaburzeń ruchu przypominających chorobę Parkinsona wywołanych przez pewne leki (neuroleptyki i leki o podobnym mechanizmie działania). Swego czasu toczyła się gorąca dyskusja na temat jej zastosowania w leczeniu COVID-19.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że amantadyna, na chwilę obecną, wciąż nie jest dopuszczona do leczenia COVID-19 i nie jest środkiem rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych. Trwają badania, które przyniosą ostateczne odpowiedzi w tej kwestii.

Przeciwwskazania do stosowania amantadyny

Leki o takim składzie są przeciwwskazane, jeśli pacjent ma uczulenie na amantadynę, choruje na choroby serca (niewyrównana niewydolność serca stopień IV wg NYHA, kardiomiopatia, zapalenie mięśnia sercowego, zaburzenia przewodzenia w obrębie serca, zwolnienie czynności serca, zmiany w elektrokardiogramie takie jak wydłużony odstęp QT, ciężkie zaburzenia rytmu serca), zmniejszone stężenie potasu lub magnezu we krwi.

Należy zachować szczególną ostrożność w przypadku rozrostu gruczołu krokowego (prostaty), zwiększonego ciśnienia wewnątrz gałki ocznej (jaskry z wąskim kątem przesączania), niewydolności nerek o różnym stopniu nasilenia (ryzyko kumulacji leku z powodu pogorszenia filtracji nerkowej), stanów pobudzenia lub splątania.

Dostępne preparaty

Lek jest wydawany tylko na podstawie recepty lekarskiej i dostępny w dwóch postaciach farmaceutycznych – tabletki powlekane, roztwór do infuzji.

Dawkowanie amantadyny

Tabletki należy przyjmować doustnie popijając niewielką ilością płynu, najlepiej rano i po południu. Ostatnia dawka dobowa nie powinna być przyjęta później niż o godzinie 16. Nie należy przerywać przyjmowania tabletek bez konsultacji z lekarzem. Lekarz ustala czas trwania leczenia w zależności od stanu choroby pacjenta i jego indywidualnej reakcji na leczenie.

Początkowe oraz intensywne leczenie ciężkich i zagrażających życiu objawów choroby Parkinsona. Leczenie zaburzeń świadomości i stanu czuwania o różnej etiologii (jako element kompleksowej terapii w warunkach szpitalnych).

Roztwór do infuzji jest podawany dożylnie, zwykle w warunkach szpitalnych. Służy bowiem do intensywnego leczenia ciężkich i zagrażających życiu objawów choroby Parkinsona.

Działania niepożądane amantadyny

Często pojawiają się: 

• zaburzenia snu,
• niepokój i pobudzenie,
• zatrzymanie moczu u pacjentów z rozrostem gruczołu krokowego,
• urojenia z towarzyszącymi halucynacjami wzrokowymi (głównie u starszych pacjentów),
• sinica marmurkowata (czerwono-niebieskie plamy na skórze układające się siateczkowato),
• niekiedy z towarzyszącymi obrzękami podudzi i kostek,
• suchość w jamie ustnej,
• nagły spadek ciśnienia tętniczego podczas wstawania z pozycji leżącej lub siedzącej w gwałtowny sposób.

Interakcje z innymi lekami i substancjami

Lek nie może być stosowany jednocześnie z innymi lekami, które powodują wydłużenie odstępu QT, jak np.:

• niektóre leki stosowane w leczeniu nieregularnego rytmu serca (np. amiodaron, sotalol),
• niektóre leki stosowane w leczeniu chorób psychicznych (np. tioridazyna, chloropromazyna, haloperydol, pimozyd),
• niektóre leki stosowane w leczeniu depresji (np. amitryptylina),
• niektóre leki stosowane w leczeniu alergii,
• niektóre leki stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych (np. erytromycyna, klarytromycyna oraz inhibitory gyrazy, np. sparfloksacyna),
• niektóre leki stosowane w leczeniu zakażeń grzybiczych (azolowe leki przeciwgrzybicze),
• inne leki, jak kotrimoksazol, cizapryd.

Należy unikać spożywania napojów alkoholowych w trakcie stosowania leku, ponieważ lek ten zmniejsza tolerancję alkoholu.

Ciąża i karmienie piersią

Lek jest przeciwwskazany do stosowania w ciąży oraz przez kobiety karmiące piersią.

Wpływ na obsługę maszyn i prowadzenie pojazdów mechanicznych

Nie można wykluczyć wpływu amantadyny na koncentrację i czuwanie oraz na akomodację oka (przystosowanie się oka do widzenia na różne odległości), szczególnie w połączeniu z działaniem innych leków stosowanych w leczeniu choroby Parkinsona.

Pacjent może nie być w stanie zareagować szybko i zdecydowanie w nieoczekiwanych sytuacjach.

Przechowywanie amantadyny

Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci. Nie wolno stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na blistrze i pudełku. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.