Syndrom TOFI - otyłość, której nie widać

Syndrom TOFI, inaczej "otyłość ukryta" to zaburzenie metaboliczne, które polega na gromadzeniu się dużej ilości tkanki tłuszczowej w narządach jamy brzusznej, a nie bezpośrednio pod skórą. Dlatego osoby z syndromem TOFI z pozoru szczupłe, wewnątrz są otyłe. Jak diagnozuje się syndrom TOFI i jak się go leczy?

Spis treści

1. Syndrom TOFI - co to jest?
2. Syndrom TOFI - przyczyny
3. Syndrom TOFI - objawy
4. Syndrom TOFI - konsekwencje
5. Syndrom TOFI - leczenie

Syndrom TOFI - co to jest?

Nazwa syndromu - TOFI - to skrót z języka angielskiego, od pierwszych liter słów: „thin outside – fat inside”, czyli szczupły z zewnątrz, a otyły w środku. Syndrom TOFI polega na tym, że organizm magazynuje tkankę tłuszczową, ale nie pod skórą, tylko w środku narządów wewnętrznych i w przestrzeniach między nimi. Tym samym, osoby z syndromem TOFI, choć mają prawidłową masę ciała to ich organy wewnętrzne są bardzo otłuszczone.

Syndrom TOFI - przyczyny

Do rozwoju "otyłości ukrytej" przyczynia się przede wszystkim nieprawidłowe odżywianie - spożywanie posiłków zbyt obfitych w tłuszcze trans i tłuszcze nasycone oraz węglowodany proste (np. produkty z substancjami słodzącymi), ale także jedzenie posiłków o nieprawidłowych porach – np. unikanie śniadań na rzecz obfitych kolacji.

Syndrom TOFI - objawy

Syndrom TOFI występuje wówczas, gdy zawartość tłuszczu w organizmie wynosi ponad 20-25 proc. u mężczyzn i ponad 30-37 proc. u kobiet. Syndrom TOFI bardzo trudno się diagnozuje, bo go nie widać i nie daje żadnych dolegliwości. Grubość podskórnej tkanki tłuszczowej i otłuszczenie narządów wewnętrznych można zbadać właściwie jedynie przy pomocy tomografii komputerowej i tzw. metody DEXA1 (1 DXA – ang.: dual-energy x-ray absorptiometry) pozwalającej na automatyczne wyliczenie masy i objętości tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha. Prostszym, choć nie tak miarodajnym sposobem jest badanie krwi - morfologii, lipidogramu (cholesterol LDL, cholesterol HDL oraz trójglicerydy), glukozy i insuliny. Jeśli poziom któregoś z tych składników odbiega od normy rozważ dalszą diagnostykę pod kątem syndromu TOFI. Zwłaszcza gdy zauważysz, że pomimo szczupłej sylwetki, szczególnie dużo tkanki tłuszczowej gromadzi ci się wokół talii i szyi.

Syndrom TOFI - konsekwencje

Tłuszcz, który gromadzi się wokół i w środku narządów wewnętrznych jest o wiele bardziej szkodliwy, niż tkanka tłuszczowa magazynowana pod skórą. To właśnie on przesyła do mózgu sygnały chemiczne prowadzące do insulinooporności i stanów zapalnych w naczyniach krwionośnych. W efekcie szczupłe osoby z syndromem TOFI są bardziej narażone na choroby przewlekłe będące powikłaniami otyłości, niż osoby z widoczną nadwagą i otyłością.

Tłuszcz wewnętrzny może doprowadzić do rozwoju tak poważnych schorzeń, m.in. zespołu metabolicznego, nadciśnienia tętniczego, zaburzeń gospodarki lipidowej, insulinooporności i cukrzycy typu 2, chorób  trzustki, niealkoholowego stłuszczenia wątroby, chorób układu krążenia i zawału.

Syndrom TOFI - leczenie

W terapii „ukrytej otyłości” podobnie jak przy otyłości widocznej kluczowe znaczenie ma odpowiednia dieta i aktywność ruchowa – dobrane indywidualnie do kondycji i potrzeb chorego. Dieta nie powinna być zbyt restrykcyjna, ale należy z niej wyłączyć tłuszcze trans i nasycone, cukier, słodycze i substancje słodzące oraz alkohol, ograniczyć spożycie owoców, a zwiększyć ilość warzyw surowych, gotowanych, pieczonych, czy pod postacią kremowych zup. Konieczne jest kontrolowanie liczby kalorii codziennie dostarczanych wraz z posiłkami, aby zachować prawidłowy, czyli zerowy bilans energetyczny. Jeśli przyjmiesz z pożywieniem tyle samo kalorii, ile stracisz ruszając się (np. przy domowych i zawodowych czynnościach, wykonując ćwiczenia, uprawiając sport), nie będziesz mieć problemu z syndromem TOFI.

O autorze

Magdalena Gajda

Specjalistka ds. choroby otyłości i dyskryminacji osób chorób na otyłość. Prezes Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA, Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość w Polsce oraz przedstawicielka Polski w Europejskiej Koalicji na Rzecz Osób Żyjących z Otyłością. Z zawodu – dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a także specjalistka PR, komunikacji społecznej, storytellingu i CSR. Prywatnie – od dzieciństwa chora na otyłość, po operacji bariatrycznej w 2010 r. Waga wyjściowa – 136 kg, waga obecna – 78 kg.

Magdalena Gajda