Tularemia - przyczyny, objawy i leczenie

2016-02-11 9:32

Tularemia to choroba, której głównym źródłem zakażenia się zwierzęta, takie jak zające, dzikie króliki i gryzonie. Stąd inne nazwy tularemii - dżuma gryzoni, choroba zajęcza lub królicza gorączka. Jakie są objawy tularemii? Kto jest najbardziej narażony na zakażenie? Na czym polega leczenie?

Tularemia - przyczyny, objawy i leczenie
Autor: Thinkstockphotos.com Tularemia - przyczyny, objawy i leczenie

Spis treści

  1. Tularemia - przyczyny. Jak można się zarazić talaremią?
  2. Tularemia - objawy
  3. Tularemia - diagnostyka
  4. Tularemia - leczenie

Tularemia to odzwierzęca choroba zakaźna, której inne nazwy to dżuma gryzoni, choroba zajęcza lub królicza gorączka. Występują różne postacie tularemii, wynikające z różnych dróg zakażenia i objawów. Niektóre z nich mogą mieć bardzo gwałtowny przebieg i prowadzić do śmierci, zwłaszcza jeśli nie zostały rozpoznane, a co za tym idzie - leczone - na czas.

Tularemia - przyczyny. Jak można się zarazić talaremią?

Tularemię wywołuje pałeczka – Francisella tularensis, która jest jedną z najbardziej zakaźnych bakterii. Człowiek może się nią zarazić przez:

  • bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem (głównie zające, dzikie króliki, gryzonie), jego tkankami (np. przy oprawianiu zwierząt)
Tularemia nie przenosi się z człowieka na człowieka.

  • poprzez wdychiwanie pyłu roślinnego zanieczyszczonego odchodami gryzoni, np. siano, słoma, sierść zakażonych zwierząt
  • drogą pokarmową (spożycie zakażonej żywności, wody)
  • przez spojówki (w wyniku zatarcia oczu palcami)
  • ukąszenia stawonogów (np. kleszczy, komarów)

Na zakażenie najbardziej narażeni są pracownicy leśnictwa, myśliwi, pracownicy zatrudnieni przy skupie i przerobie dziczyzny, pracownicy zakładów futrzarskich, garbarze, rzeźnicy, rolnicy, pracownicy cukrowni, służba weterynaryjna, hodowcy zwierząt futerkowych, pracownicy laboratoriów.

W Polsce ogniska endemiczne tularemii występują głównie na północy kraju (w okolicach Białegostoku, Gdańska, Bydgoszczy, Szczecina) oraz w okolicach Poznania.

Tularemia - objawy

1. postać wrzodziejąco-węzłowa

Stanowi 45-85 proc. wszystkich przypadków tularemii. Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu ze skażonymi tkankami zwierząt lub w wyniku ukąszenia przez zakażone kleszcze czy komary:

  • rumieniowate grudki, które w ciągu 48 godzin powiększają się do 1-2 cm i przekształcają w krosty, a następnie we wrzody
  • potem dołączają objawy grypopodobne (dreszcze, gorączka, bóle głowy, bóle mięśni)

2. Postać anginowa

Powoduje wysiękowe zapalenie gardła i jamy ustnej, z tendencją do owrzodzeń błony śluzowej. po Do zakażenia dochodzi po spożyciu skażonej wody lub żywności:

3. Postać żołądkowo-jelitowa

Zakażenie spowodowane jest spożyciem zakażonej wody i żywności. W zależności od dawki zakażającej, może przybierać formę łagodnej biegunki lub ostrej postaci pokarmowej z owrzodzeniami jelit.

4. Postać płucna

To najostrzej przebiegająca postać tularemii. Do zakażenia dochodzi drogą oddechową lub w wyniku powikłań innych postaci tularemii:

5. Postać oczno-węzłowa

Rozwija się w wyniku zatarcia oczu palcami. Pojawiają się owrzodzenie spojówek i guzki.

6. Postać durowa

  • wysoka gorączka (38-40 stopni)
Francisella tularensis jest jedną z najbardziej zakaźnych bakterii, dlatego może być użyta jako broń biologiczna.

  • dreszcze
  • bóle głowy
  • bóle mięśni
  • biegunka
  • osłabienie
  • suchy kaszel
  • ból w klatce piersiowej

U 50-80 proc. osób stwierdza się wtórne zapalenie płuc z ropną plwociną i dusznością. Śmiertelność sięga 50 proc.

Tularemia - diagnostyka

W przypadku podejrzenia tularemii do badań pobiera się próbki z węzłów chłonnych, zeskrobiny ze zmian skórnych, próbki krwi, plwociny, moczu, materiał z przewodu pokarmowego, wymazy z gardła i ran, płyn opłucnowy, a także próbki zanieczyszczonej wody i żywności.

Tularemia - leczenie

W przypadku tularemii można zastosować antybiotyki, takie jak: aminoglikozydy, tetracykliny czy chloramfenikol. Lekarz może podać pacjentowi także inne leki, takie jak gentamycyna i netylmycyna.

Warto wiedzieć

Tularemia - jak zapobiegać?

Należy systematyczne i skuteczne zwalczać gryzonie polne i kleszcze, a osoby narażone na tę chorobę w związku z wykonywam zawodem powinny przestrzegać zasad BHP.

U osób zawodowo narażonych na zakażenie można również zastosować szczepionkę. Jednak obecnie brak jest na rynku licencjonowanych szczepionek przeciwko tularemii. Jedyną dostępną szczepionką jest żywa, atenuowana szczepionka LVS, która nie jest jednak powszechnie dostępna iie zapobiega ona zakażeniom w 100 proc.

Bibliografia:

Kłapeć T., Cholewa A., Tularemia – wciąż groźna zoonoza, "Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu" 2011, t. 17, nr 3.