Strzyżak jeleni (sarni). Latające kleszcze - objawy ukąszenia przez kleszcza ze skrzydłami

Strzyżak jeleni (sarni) to potocznie kleszcz ze skrzydłami lub latający kleszcz. Podobnie jak te groźne pajęczaki, strzyżaki występują w lesie i atakują ludzi - potrafią obsiąść człowieka całymi chmarami. Jak wygląda strzyżak? Jakie są objawy ukąszenia strzyżaków? Czy strzyżak jest równie groźny jak kleszcze? Czy przenosi jakieś choroby? Jakie są sposoby na strzyżaki? Jak się przed nimi chronić?

Spis treści

1. Strzyżak jeleni (sarni) - latający kleszcz. Objawy ukąszenia
2. Strzyżak jeleni (sarni) - czy może przenosić choroby?
3. Strzyżak jeleni (sarni) - kleszcz ze skrzydłami. Jak się chronić?
4. Strzyżak jeleni (sarni) - kleszcz ze skrzydłami. Jak wygląda?

Strzyżak jeleni (Lipoptena cervi), inaczej strzyżak sarni, to owad, na którego potocznie mówi się latający kleszcz lub kleszcz ze skrzydłami. Zależnie od regionu, mówi się na niego też łowik lub wesz jelenia.

W Polsce występuje jeszcze drugi rodzaj strzyżaka, przybyły do Polski najprawdopodobniej z Azji - Lipoptena fortisetosa, który nie ma polskiej nazwy. Lipoptena cervi i Lipoptena fortisetosa różnią się od siebie nieznacznie wielkością i ilością włosków na śródpiersiu, w związku z tym są nie do odróżnienia gołym okiem.

Strzyżak jeleni pospolicie występuje na obszarach o klimacie umiarkowanym w Europie, północnych Chinach i na Syberii, a także w Ameryce Północnej.

Strzyżaki pojawiają się w lesie lub na jego obrzeżach najczęściej od czerwca do września. Jeśli jest ciepła jesień mogą występować nawet do października/listopada. Strzyżak jeleni (sarni) pasożytuje głównie na jeleniach, sarnach i łosiach (stąd jego nazwa).

Gdy znajdzie się w sierści zwierzęcia, traci skrzydła i wtedy zachowuje się jak wszy - pije krew żywiciela, kopuluje i rodzi larwy, ponieważ należy do owadów jajożyworodnych, czyli takich, u których jajo rozwija się w ciele samicy. Jedna samica może dać początek 20-30 larwom.

Larwy spadają z ofiary i czekają w ziemi na lato lub wczesną jesień, by się przepoczwarzyć i zaatakować. Bez jedzenia wytrzymują nawet do 50 dni, a siedzieć na jeleniu potrafią do 10 miesięcy. Człowiek jest ich przypadkową ofiarą, jednak nie rozmnażają się na nim.

Strzyżak jeleni (sarni) - latający kleszcz. Objawy ukąszenia

Strzyżaki potrafią obsiąść człowieka całymi chmarami. Potrafią pogryźć, wczepiając się w skórę, włosy, wchodząc do nosa, uszu i oczu. Po ukąszeniu na skórze pojawia się swędząca grudka.

Początkowo ugryzienia się nie czuje, swędzi i boli dopiero następnego dnia. Grudka ta może utrzymywać się przez dłuższy czas, przeważnie 2-3 tygodnie, czasami do jednego roku.

U części osób ukąszenie prowadzić może po pewnym czasie do wtórnej reakcji alergicznej i utrzymujących się kilka miesięcy silnie swędzących, rumieniowych zmian skóry.

Strzyżak jeleni (sarni) - czy może przenosić choroby?

Podobno strzyżaki mogą przenosić bakterię zwaną Bartonella schoenbuchensis, wywołującą nieprzyjemne zmiany skórne. Niektóre źródła podają, że strzyżaki mogą być nosicielami bakterii z rodzaju Anaplasma – powodującymi anaplazmozę oraz Borrelia - boreliozę. Jednak nie jest to potwierdzone naukowo.

Strzyżak jeleni (sarni) - kleszcz ze skrzydłami. Jak się chronić?

Czy można się ochronić przed strzyżakami? Strzyżak, dzięki spłaszczonemu ciału, potrafi wcisnąć się niemal wszędzie. Żadne ubranie przed nimi nie zabezpieczy, bo wejdzie przez najmniejszą szczelinkę.

Wiadomo, że strzyżaki atakują ciemno ubarwione zwierzęta, które są ich głównym celem. Sugeruje to więc, że jasne ubranie może choć trochę ograniczyć atak tego owada. Najlepszą metodą uniknięcia bliskiego spotkania ze strzyżakami to po prostu unikanie wycieczek do lasu.

Strzyżak jeleni (sarni) - kleszcz ze skrzydłami. Jak wygląda?

Strzyżak ma spłaszczone ciało długości od 5 do 6 mm, barwy brunatnej. Nie dość, że potrafi latać, to jeszcze dzięki spłaszczonemu ciału potrafi wcisnąć się niemal wszędzie.

Gdy już znajdzie się na ciele człowieka i za pomocą łapek zaopatrzonych w haczyki uczepi się włosów, bardzo trudno go wyciągnąć. Do tego spłaszczone ciało i twardy pancerzyk jak u kleszczy powoduje, że rozgnieść je jest dość trudno.

Czytaj też:

• Kleszcze: obalamy mity o kleszczach
• Pluskwy - objawy ugryzienia i zwalczanie. Jak się ich pozbyć?
• MESZKI - domowe sposoby na uciążliwe owady
• Jak usunąć kleszcza krok po kroku

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Czytaj więcej artykułów tej autorki

Monika Majewska