Hiperteloryzm oczny: przyczyny, objawy, leczenie

Hiperteloryzm to zwiększony ponad miarę dystans między parzystymi narządami ludzkiego ciała. Najbardziej widoczny i zauważalny dla otoczenia jest hiperteloryzm oczny, czyli szerokie rozstawienie oczodołów. W wielu kręgach uważa się, że hiperteloryzm oczny występujący u kobiet zwiększa ich atrakcyjność seksualną.

Spis treści

1. Hiperteloryzm oczny - przyczyny
2. Hiperteloryzm oczny - objawy
3. Hiperteloryzm oczny - diagnoza
4. Hiperteloryzm oczny - leczenie

Hiperteloryzm oczny po raz pierwszy został opisany przez Davida Greiga w 1924 roku. Ocenia się go na podstawie wielu pomiarów, zwłaszcza odległości między źrenicami. Hiperteloryzm oczny często występuje z innymi schorzeniami takimi jak np. m. in.:

• zespół Loeysa-Dietza
• zespół Edwardsa
• zespół Turnera
• zespół Zellwegera

Hiperteloryzm oczny - przyczyny

Zmiana spowodowana jest wadliwą budową czaszki. Istnieje kilka teorii tłumaczących powstawanie hiperteloryzmu ocznego.

Pierwsza z nich podkreśla rolę zahamowania wzrostu skrzydeł większych kości klinowej na etapie rozwoju zarodkowego. W konsekwencji skrzydła mniejsze rozstawione są szerzej, przez co ściany oczodołów są bardziej od siebie oddalone.

Kolejna teoria uwzględnia rozszczepy w obrębie oczodołu i czaszki.

Jeszcze inne podejście za przyczynę tej wady wrodzonej uznaje przedwczesne zrośnięcie (skostnienie) szwów czaszkowych, co prowadzi do niedorozwoju środkowo-twarzowego (hipoplazja) i zwężenia czaszki (kraniostenoza).

Czytaj też: Ciemiączka u niemowląt: cała prawda o spojeniach łączących kości czaszki

Hiperteloryzm oczny może mieć różne nasilenie. O występowaniu zmiany mówi się, gdy odległość między źrenicą jest większa od przeciętnej wartości charakterystycznej dla przedstawicieli danej grupy wiekowej i etnicznej o 2 odchylenia standardowe.

Dla przykładu: szerokość szpary powiekowej i odległość między zewnętrznymi jej kątami u noworodków białej rasy jest mniejsza w porównaniu z noworodkami rasy czarnej, przy czym odległość kątów wewnętrznych szpary powiekowej jest zbliżona.

Czytaj też: Anizokoria, czyli nierówne źrenice

Hiperteloryzm oczny - objawy

Szeroko rozstawione oczodoły to główny objaw hiperteloryzmu. Przypadłości tej mogą towarzyszyć także inne objawy, do których zalicza się:

• płytsze oczodoły
• przesunięcie do przodu gałek ocznych (proptoza)
• wysychanie spojówek i rogówki
• niedomykalność powiek
• obrzęk tarczy nerwu wzrokowego
• zez rozbieżny
• zaburzenia ruchomości gałek ocznych

Hiperteloryzm oczny może być wrodzoną anomalią izolowaną lub rozwinąć się, co zdarza się raczej rzadko, w wyniku urazu twarzy. Tę postać schorzenia określa się jako hiperteloryzm wtórny.

Szeroko rozstawione oczodoły mogą występować przy innych zespołach czaszkowo-twarzowych. Hiperteloryzm oczny może być częścią obrazu klinicznego takich jednostek jak np.:

• zespół Downa
• zespół Turnera
• zespół Crouzona tzw. dysostoza czaszkowo-twarzowa
• zespół Aperta
• zespół Edwardsa
• triploidia (obecność w komórce dodatkowego zestawu chromosomów)
• zespół Wolfa-Hirschhorna

Hiperteloryzm oczny - diagnoza

Postawienie diagnozy w przypadku hiperteloryzmu ocznego opiera się przede wszystkim na przeprowadzeniu pomiarów:

• szerokości szpary powiekowej
• odległości pomiędzy źrenicami
• odległości między wewnętrznymi kątami szpary powiekowej
• odległości między zewnętrznymi kątami szpary powiekowej

oraz obliczeniu wskaźnika Farkasa, gdzie wartość większa niż 42 wskazuje na hiperteloryzm.

Do nieprawidłowego rozpoznania hiperteloryzmu ocznego przyczynić się mogą inne nieprawidłowe cechy dysmorficzne twarzy, w tym m.in.:

• płaska nasada nosa
• zez rozbieżny
• zmarszczki nakątne
• wydatne brwi
• telekantus (zwiększona odległość między wewnętrznymi kątami oczu)
• wąskie szpary powiekowe

Hiperteloryzm oczny - leczenie

Najskuteczniejszym rozwiązaniem terapeutycznym w przypadku hiperteloryzmu ocznego jest leczenie chirurgiczne.

Jedną z częściej podejmowanych metod jest operacja Tessiera. Podczas zabiegu wycina się nadmiar tkanek znajdujących się w okolicy międzyoczodołowej.

Zabieg zapewnia znaczną poprawę wyglądu twarzy.

Izolowany, niewielki hiperteloryzm oczny występuje stosunkowo często, a w przypadku kobiet jest uznawany za cechę zwiększającą atrakcyjność seksualną.

O autorze

Anna Jarosz

Dziennikarka od ponad 40 lat zaangażowana w popularyzację edukacji zdrowotnej. Laureatka wielu konkursów dla dziennikarzy zajmujących się medycyną i zdrowiem. Otrzymała m. in. Nagrodę Zaufania „Złoty OTIS” w kategorii „Media i Zdrowie”, Wyróżnienie Św. Kamila przyznawane z okazji Światowego Dnia Chorego, dwukrotnie „Kryształowe Pióro” w ogólnopolskim konkursie dla dziennikarzy promujących zdrowie oraz wiele nagród i wyróżnień w konkursach na „Dziennikarza Medycznego Roku” organizowanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia.

Przeczytaj więcej tekstów tej autorki

Anna Jarosz