Badania wątroby. Jakie badania przeprowadza się w chorobach wątroby?

Badania wątroby są wykonywane zarówno w przypadku profilaktyki, jak i diagnostyki chorób wątroby. Badania profilaktyczne wątroby powinno się wykonywać regularnie, najlepiej razem z innymi badaniami profilaktycznymi. Z kolei badania diagnostyczne wynikają z aktualnych potrzeb postawienia diagnozy przez lekarza i przeprowadza się je przy podejrzeniu choroby. Sprawdź, jakie badania wykonuje się w profilaktyce i diagnostyce chorób wątroby i na czym one polegają.

Spis treści

1. Badania wątroby: wywiad lekarski i badanie fizykalne
2. Badania wątroby: badania krwi
3. Badania wątroby: badanie moczu
4. Inwazyjne badania wątroby

Badania wątroby są wykonywane zarówno w przypadku profilaktyki, jak i diagnostyki chorób wątroby. Badania profilaktyczne wątroby powinno się wykonywać regularnie, najlepiej razem z innymi badaniami profilaktycznymi. W ten sposób zwiększa się szanse na wczesne wykrycie ewentualnych schorzeń wątroby, a co za tym idzie - na szybkie ich wyleczenie. Dotyczy to zwłaszcza wirusowego zapalenia wątroby typu B i C, którego przebieg często jest ukryty i może trwać nawet kilka lat. Z kolei wskazaniem do wykonania badań diagnostycznych wątroby są niepokojące objawy, takie jak ból w jamie brzusznej w prawym podżebrzu czy ciemne zabarwienie moczu.

Badania wątroby: wywiad lekarski i badanie fizykalne

Podstawowa diagnostyka chorób wątroby obejmuje wywiad lekarski, czyli zebranie informacji na temat charakteru, czasu trwania i rodzaju dolegliwości wątrobowych, i badanie przedmiotowe. Wówczas lekarz dokonuje badania palpacyjnego - przesuwa płasko ułożoną rękę po tej części brzucha, gdzie znajduje się wątroba, lekko uciskając ją w poszukiwaniu ewentualnych zmian. Badanie fizykalne pozwala określić wielkość i twardość wątroby.

Badania wątroby: badania krwi

Badania krwi, które pozwalają określić kondycję wątroby, to:

• próby wątrobowe, czyli badanie monitorujące pracę wątroby (białko całkowite, bilirubina całkowita, ASPAT, ALAT)
• GGTP - badanie rozpoznaje uszkodzenie miąższu wątroby, dróg żółciowych. Jest ono szczególnie pomocne w diagnostyce chorób wątroby o podłożu alkoholowym
• fosfotaza zasadowa - rozpoznaje choroby wątroby z zastojem żółci
• HBs antygen - pozwala zdiagnozować WZW typu B
• HCV przeciwciała - pozwala stwierdzić kontakt z wirusem żółtaczki typu C.

Badania wątroby: badanie moczu

W celu oceny kondycji wątroby, należy wykonać badanie moczu i zwrócić uwagę na kolor i gęstość moczu, a także na obecność bilirubiny i czerwonych ciałek krwi w moczu. Warto wiedzieć, że ciemny mocz jest charakterystyczny dla chorób wątroby przebiegających z zaburzonym odpływem żółci, a obecność bilirubiny oraz jej metabolitów w moczu może wskazywać na wirusowe zapalenie, marskość lub nowotwór wątroby. W zaawansowanych chorobach wątroby, które przebiegają z zaburzeniami gospodarki jonowej, zmienia się gęstość moczu. Z kolei krwiomocz może wskazywać na zaburzenia krzepnięcia.

Nieinwazyjne badania wątroby

USG wątroby

USG wątroby, które odbywa się w trakcie USG jamy brzusznej, pozwala ocenić wielkość i strukturę narządu, wszelkie zmiany zachodzące na jego powierzchni np. guzki czy torbiele, a także obraz dróg żółciowych.

Tomografia komputerowa wątroby

Tomografia komputerowa wątroby jest dokładniejszym badaniem niż USG, ponieważ pozwala stworzyć dwuwymiarowy lub trójwymiarowy obraz wątroby. Dzięki temu służy do wykrywania poważniejszych zmian wątroby: rozległych zmian ogniskowych i rozlanych w wątrobie, co jest pomocne w diagnostyce raka wątroby, marskości i choroby stłuszczeniowej wątroby. Tomografia komputerowa wątroby jest także rutynowym badaniem wykonywanym u pacjentów po transplantacji tego narządu.

Scyntygrafia wątroby

Scyntygrafia wątroby to badanie, którego celem jest uzyskanie obrazu wątroby, dzięki czemu można określić jej wielkość, budowę, ubytki w tkance i zmiany zapalne. Badanie izotopowe wątroby polega na dożylnym podaniu izotopów promieniotwórczych, tzw. radioznaczników, które z krwioobiegiem dostają się komórek wątroby. Wszelkie zmiany zachodzące w radioznacznikach wychwytuje scyntygraf, dzięki czemu można je obserwować na ekranie monitora.

Arteriografia wątroby

Arteriografia wątroby to badanie radiologiczne, które uwidacznia układ naczyń tętniczych wątroby, dzięki czemu pozwala ocenić zachodzące w nich zmiany. W tym celu do badanej tętnicy wprowadza się tzw. kontrast, a następnie wykonuje serię zdjęć rentgenowskich, które są wyświetlane na monitorze komputera.

Inwazyjne badania wątroby

Laparoskopia wątroby

Badanie jest przeprowadzane za pomocą laparoskopu - rurki z niewielką kamerą oraz źródłem światła. Laparoskop wprowadzany jest do ciała poprzez małe nacięcie w powłokach skórnych, a następnie przesuwany w stronę wątroby. Badanie to jest najdokładniejszą formą badania wątroby, ponieważ umożliwia jej makroskopową ocenę.

Biopsja wątroby

Badanie polega na pobraniu (w znieczuleniu miejscowym) za pomocą specjalnej igły fragmentu tkanki wątrobowej, w której podejrzewa się zmiany chorobowe, bądź uszkodzenia. Następnie próbka jest wysyłana do laboratorium, gdzie zostaje zbadana pod mikroskopem. Wyniki biopsji otrzymuje się zwykle po 1-2 tygodniach. Biopsję wątroby wykonuje się przy podejrzeniu zapalenia, marskości (uszkodzenie wątroby), guzów łagodnych, raka oraz niektórych infekcji.

Monika Majewska