Zespół alergii jamy ustnej - przyczyny, objawy, leczenie

Zespół alergii jamy ustnej dotyczy osób, które są uczulone na pyłki roślin. Po spożyciu niektórych pokarmów - owoców, warzyw, orzechów, a nawet przypraw, mogą się pojawić objawy alergii wziewnej i pokarmowej. Może tez nawet dojść do zagrażającego życiu wstrząsu anafilaktycznego. Jakie są przyczyny i objawy zespołu alergii jamy ustnej? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Zespół alergii jamy ustnej - przyczyny
2. Zespół alergii jamy ustnej - objawy
3. Zespół alergii jamy ustnej - diagnostyka
4. Zespół alergii jamy ustnej - leczenie

Zespół alergii jamy ustnej (OAS) pojawia się u niektórych osób uczulonych na pyłki roślin po spożyciu lub dotknięciu pokarmów, które reagują krzyżowo z pyłkami roślin, tzn. pokarmów, które mają alergeny identyczne z tymi, które występują w pyłkach roślin. Na zespół alergii jamy ustnej narażone są zwłaszcza osoby uczulone na pyłki brzozy.

Inne nazwy zespołu alergii jamy ustnej to:

• ustny zespół uczuleniowy (UZU)
• zespół alergicznych objawów jamy ustnej
• anafilaksja miejscowa jamy ustnej
• anafilaksja jamy ustnej
• zespół alergicznych objawów okołoustnych
• zespół Amlota-Lessofa
• alergiczny zespół zapalenia jamy ustnej

Zespół alergii jamy ustnej - przyczyny

W Polsce zespół alergii jamy ustnej najczęściej występuje u osób mających alergię na pyłki brzozy. Prawdopodobieństwo wystąpienia OAS u osoby uczulonej na pyłek tej rośliny zwiększa się, jeśli:

• chory jest płci żeńskiej
• jest osobą dorosłą
• uczuleniu na pyłek brzozy towarzyszy uczulenie na pyłek leszczyny
• choroba ma przebieg wieloletni
• w rodzinie występują przypadki atopowego zapalenia skóry
• chory nie jest odczulany szczepionką zawierającą pyłek brzozy

Pyłki brzozy reagują krzyżowo z wieloma pokarmami, jednak u osób uczulonych na pyłki tej rośliny OAS najczęściej pojawia się po spożyciu jabłka. Uczulenie na pyłki brzozy sprzyja występowaniu objawów OAS także po spożyciu świeżych owoców i warzyw, takich jak:

• gruszka
• śliwka
• brzoskwinia
• banan
• kiwi
• liczi
• mango
• pomarańcza
• marchewka
• ziemniaki
• seler
• pomidor
• papryka

Pyłki brzozy reagują krzyżowo także z przyprawami, takimi jak:

• anyż
• curry
• pieprz
• kminek
• kolendra

oraz orzechami i lateksem.

Do wystąpienia zespołu alergii jamy ustnej może dojść również w wyniku reakcji krzyżowej pomiędzy pyłkami leszczyny a orzechami laskowymi czy orzechami włoskimi oraz pyłkami bylicy a selerem. Z kolei alergia na pyłek ambrozji sprzyja powstawaniu uczuleniu pokarmowemu na melon.

SPRAWDŹ KONIECZNIE - Tabela alergenów krzyżowych

Zespół alergii jamy ustnej - objawy

Zespół alergii jamy ustnej przebiega w dwóch fazach.

Najpierw pojawiają się objawy alergii wziewnej na pyłki roślin, czyli przede wszystkim alergiczny nieżyt nosa.

Następnie pojawiają się objawy alergii pokarmowej, takie jak:

• świąd, obrzęk, pieczenie i zaczerwienienie błony śluzowej:
• warg (zwłaszcza dolnej)
• jamy ustnej (zwłaszcza dna i języka)
• gardła
• krtani

W niektórych przypadkach (głównie u dzieci) może się pojawić uczucie mrowienia i wysypka w okolicy ust, a także inne objawy, takie jak

• pokrzywka
• zapalenie spojówek
• bóle brzucha
• biegunka
• nudności
• wymioty
• świąd i uczucie zatkania uszu

Początkowo objawy OAS pojawiają się tylko po spożyciu pokarmów surowych.

Na przykład, osoba uczulona nie może obierać i jeść surowych jabłek, ale dobrze toleruje kompot z tych owoców czy szarlotkę. Z kolei inny alergik, u którego pojawiają się objawy uczulenia podczas obierania ziemniaków, dobrze toleruje te warzywa po ugotowaniu.

Jednak z czasem reakcja uczuleniowa zaczyna występować również po spożyciu potraw gotowanych, smażonych czy pieczonych.

Poza tym w miarę upływu czasu spożycie alergizującego pokarmu może wywoływać coraz więcej objawów.

Zespół alergii jamy ustnej - diagnostyka

Przy podejrzeniu zespołu alergii jamy ustnej wykonuje się testy skórne i badania krwi w celu oznaczenia stężenia alergenowo-swoistych przeciwciał klasy IgE (asIgE).

Rozpoznanie stawia się na podstawie dodatnich wyników testów skórnych i podwyższonego stężenia przeciwciał.

Zespół alergii jamy ustnej - leczenie

Jeśli dojdzie do wystąpienia objawów OAS, należy wypłu­ka­ć usta wodą i podać lek prze­ciw­hi­sta­mi­nowy. Jeśli wystąpią trudności z oddychaniem, należy wezwać pogotowie.

W leczeniu zespołu alergii jamy ustnej stosuje się leki działające objawowo oraz immunoterapię swoistą. Poza tym należy unikać spożywania pokarmów mogących wywołać objawy alergii.

O autorze

Monika Majewska

Dziennikarka specjalizująca się w tematyce zdrowotnej, a zwłaszcza obszarach medycyny, ochrony zdrowia i zdrowego odżywiania. Autorka newsów, poradników, wywiadów z ekspertami i relacji. Uczestniczka największej Ogólnopolskiej Konferencji Medycznej "Polka w Europie", organizowanej przez Stowarzyszenie "Dziennikarze dla Zdrowia", a także specjalistycznych warsztatów i seminariów dla dziennikarzy realizowanych przez Stowarzyszenie.

Przeczytaj więcej artykułów tej autorki

Monika Majewska