Witamina D przedłuża życie

Do niedawna dobrze znany był wyłącznie pozytywny wpływ witaminy D na układ kostny. Badania ostatnich lat pokazują jednak, że uczestniczy ona w wielu innych procesach i przynosi korzyści całemu organizmowi, może chronić przed wieloma chorobami, a co więcej – przedłużać życie.

Spis treści

1. Witamina D przedłuża życie - zapobiega wielu chorobom
2. Witamina D przedłuża życie - chroni mózg i układ nerwowy
3. Witamina D przedłuża życie - skutki niedoboru

Witamina D, a właściwie jej receptory, znajdują się w większości tkanek naszego ciała (m.in. w mózgu, układzie sercowo-naczyniowym, kościach, mięśniach, skórze, gruczołach dokrewnych). Nie tylko reguluje ona gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu, czyli odpowiada za mocne kości. Wpływa na 140 szlaków metabolicznych i oddziałuje na blisko 300 genów (stanowi to prawie 3% ludzkiego genomu!). To dlatego może ona zmniejszać ryzyko wystąpienia wielu chorób przewlekłych, a także być stosowana w ich leczeniu. Co istotne, wykazano, że niedobór witaminy D na poziomie poniżej 20 ng/ml jest niezależnym czynnikiem wpływającym na śmiertelność.

Czytaj też: WITAMINA D - objawy oraz skutki niedoboru i nadmiaru witaminy D

Witamina D przedłuża życie - zapobiega wielu chorobom

Witamina D ma silny wpływ na układ immunologiczny. Jej niedobór zwiększa ryzyko nie tylko infekcji, ale też chorób autoimmunologicznych, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki, m.in. cukrzycy typu 1, choroby Hashimoto, łuszczycy. Co ciekawe, z obserwacji ponad 10 tys. fińskich dzieci wynika, że suplementacja witaminą D od urodzenia do dorosłości w dawce 2000 j.m. spowodowała spadek zachorowań na cukrzycę typu 1 aż o 78%!

Badania wskazują na związek nasłonecznienia z obniżeniem ryzyka zachorowania, a także mniejszą umieralnością na nowotwory hormonozależne, jak rak prostaty czy sutka, ale i rak jelita grubego. Z kolei w przypadku chorób układu sercowo-naczyniowego stwierdzono, że niskie stężenie witaminy D koreluje z wyższą zapadalnością na chorobę wieńcową, niewydolność serca, udar mózgu i miażdżycę kończyn dolnych. U osób z poziomem tej witaminy poniżej 10 ng/ml wzrasta prawdopodobieństwo incydentu sercowo-naczyniowego. Deficyty występują również w przypadku nadciśnienia tętniczego i otyłości, zwłaszcza otyłości brzusznej.

Wykazano, że niedobór witaminy D powoduje insulinooporność (obniżenie wrażliwości tkanek na insulinę), co sprzyja wystąpieniu zespołu metabolicznego, a w dalszym etapie cukrzycy typu 2. W jednym z badań u osób przyjmujących 800 j.m. witaminy D dziennie stwierdzono o 33% mniejszą zapadalność na tę chorobę niż u tych, które zażywały 200 j.m. Ponadto badania wskazują na związek deficytu witaminy D z chorobami skórnymi, mięśni, chorobami jelit, chorobami przyzębia, a także hipogonadyzmem u mężczyzn (niewydolność hormonalna jąder).

Witamina D przedłuża życie - chroni mózg i układ nerwowy

Witamina D odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego i mózgu. Wpływa na receptory zlokalizowane w neuronach, neuroprzekaźniki w centralnym układzie nerwowym (m.in. acetylocholinę, serotoninę i dopaminę), czynniki wzrostu (białka stymulujące procesy naprawcze) oraz cytokiny i czynniki prozapalne. Działa ochronnie, odżywiając nerw, a także m.in. przeciwzapalnie i antyoksydacyjnie, przeciwdziała uszkodzeniu osłonek mielinowych nerwów. Dlatego niedobór tej witaminy może prowadzić do zmian neurodegeneracyjnych w mózgu.

Czytaj też: Choroby neurodegradacyjne: przyczyny, rodzaje, objawy, leczenie

Wiele badań potwierdza związek witaminy D z chorobą Alzheimera, chorobą Parkinsona, ze stwardnieniem rozsianym, z depresją i schizofrenią. Wykazano, że przy stężeniu 10 ng/ml ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera zwiększa się o 50%.

30-letnia obserwacja 3 tys. Finów pokazała, że w grupie z najniższym poziomem witaminy D zapadalność na chorobę Parkinsona była trzykrotnie wyższa. W przypadku schizofrenii stwierdzono dwukrotnie częstsze zachorowania u osób z niedoborem słonecznej wi-taminy. Natomiast holenderskie badania wśród osób powyżej 65. roku pokazały, że seniorzy z poziomem witaminy D poniżej 25 ng/ml wykazywali gorszą sprawność fizyczną, obniżenie jakości życia i częstszą depresję w porównaniu z grupą o prawidłowym stężeniu.

Badania przeprowadzone w Danii, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Szwecji pokazały, że wśród osób urodzonych w maju (okres ciąży przypadał na miesiące o niewielkim nasłonecznieniu) występowało o 13% wyższe ryzyko stwardnienia rozsianego (SM) niż u badanych urodzonych w listopadzie.

W jednym z badań wykazano, że podawanie witaminy D kobietom w ciąży znacznie obniżało ryzyko wystąpienia SM u dziecka. W chorobach neurodegeneracyjnych i zaburzeniach psychicznych często stwierdza się niedobory witaminy D (np. w przypadku schizofrenii u prawie 70% pacjentów).

Nadal trwają badania nad rolą suplementacji w leczeniu tych schorzeń. Na razie stosowana jest ona w terapii depresji, chociaż są doniesienia, że podawanie witaminy D poprawia zdolności poznawcze u osób starszych czy też np. stabilizuje obraz choroby Parkinsona.

Czytaj też: Zaburzenia funkcji poznawczych: pamięci, uwagi, myślenia i postrzegania

Zobacz galerię 8 zdjęć

Czytaj też: Witamina D - źródła pokarmowe. Występowanie witaminy D

Witamina D przedłuża życie - skutki niedoboru

Aż 90% Polaków ma niedobór witaminy D – dotyczy to wszystkich grup wiekowych. Objawy (np. obniżona odporność, bóle kostno-mięśniowe, uczucie zmęczenia, osłabienie mięśni, bezsenność, choroby przyzębia) mogą pojawić się dopiero po dłuższym czasie.

Deficytom sprzyja praca biurowa, używanie kremów z filtrem, starzenie (zmniejsza się zdolność produkcji witaminy przez skórę), choroby przewlekłe, m.in. choroby nerek, choroby wątroby, autoimmunologiczne, alergie, psychiczne, zaburzenia hormonalne, wchłaniania, stosowanie leków przeciwpadaczkowych, glikokortykoidów, chemioterapia. W diagnostyce niedoborów ocenia się poziom 25-hydroksywitaminy D we krwi – 25(OH)D (koszt od ok. 50 zł do 100 zł). Pożądane stężenie u dorosłych wynosi od 30 do 50 ng/ml.

Miesięcznik "Zdrowie"