Zakażenia szpitalne - odpowiedzialność materialna szpitala i lekarza w wypadku zakażeń

2013-02-27 11:39

Zakłady lecznicze (szpitale) ponoszą odpowiedzialność cywilną za szkody wyrządzone pacjentowi, a w razie jego śmierci osobom bliskim na zasadzie winy. Odpowiedzialność ta może być deliktowa (odpowiedzialność cywilna, związana z  dopuszczeniem się czynu niedozwolonego, co prowadzi do powstania cywilnoprawnego stosunku zobowiązaniowego) lub kontraktowa (odpowiedzialność cywilnoprawna wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązku) w razie zawarcia umowy z pacjentem.

zakażenia szpitalne
Autor: Photos.com

Szkoda na osobie pacjenta (zakażenia, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, cierpienia fizyczne i krzywda moralna) będąca niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania jest zawsze czynem niedozwolonym, stąd odpowiedzialność deliktowa i kontraktowa.

Zakażenie w szpitalu - kto ponosi odpowiedzialność?

Lekarze prowadzący własne praktyki lekarskie, bądź działalność w formie spółki cywilnej, spółki jawnej albo spółki partnerskiej, jako grupowa praktyka lekarska, ponoszą odpowiedzialność za szkody wyrządzone pacjentom zgodnie z przepisami ustawy Kodeks cywilny. Jeżeli natomiast są zatrudnieni w zakładzie leczniczym (szpitalu) na podstawie umowy o pracę, to jako podwładnych chroni ich Kodeks pracy. W razie wyrządzenia szkody pacjentom ponoszą tylko odpowiedzialność pracowniczą, ograniczoną do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia za pracę, chyba, że wyrządzili szkodę umyślnie, wówczas ich odpowiedzialność za szkodę jest całkowita. Natomiast odpowiedzialność cywilną ponosi zakład leczniczy.

Jeżeli natomiast lekarz jest zatrudniony w podmiocie leczniczym (szpitalu) na podstawie umowy o świadczenie usług, wykonuje je,jako przedsiębiorca, wówczas odpowiedzialność cywilną za szkodę wyrządzoną przy udzielaniu świadczeń ponoszą solidarnie podmiot leczniczy (szpital) i przyjmujący zamówienie (lekarz). Jeżeli lekarz przyjmuje w publicznym zakładzie leczniczym swoich „prywatnych” pacjentów, to zakład nie jest legitymowany biernie w procesach odszkodowawczych. Zakłady lecznicze i lekarze mogą również odpowiadać za naruszenie praw pacjenta (np. za działanie bez „poinformowanej” zgody pacjenta, ujawnienie tajemnicy lekarskiej czy danych zawartych w dokumentacji medycznej).Zawinione naruszenie praw pacjenta nie wymaga dowodu szkody, a zadośćuczynienie pieniężne na podstawie art. 4 ustawy o prawach pacjenta w zw. z art. 448 k.c. może być przyznane za sam fakt naruszenia, niezależnie od tego, czy w następstwie tego powstała szkoda.

Odszkodowanie w wypadku zakażenia szpitalnego

Zgodnie z ustawą z 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta albo śmierci pacjenta będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną:


1) diagnozy, jeżeli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby,
2) leczenia, w tym wykonania zabiegu operacyjnego,
3) zastosowania produktu leczniczego lub wyrobu medycznego.


Odszkodowanie w razie zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta w kwocie do 100.000 zł, a w razie śmierci pacjenta na rzecz spadkobierców w kwocie do 300.000 zł przyznaje wojewódzka komisja do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych, a wypłaca ubezpieczyciel, albo podmiot leczniczy prowadzący szpital w razie wyczerpania kwoty gwarancyjnej ubezpieczenia lub niezawarcia umowy ubezpieczenia. Podmiot przyjmujący propozycję odszkodowania składa oświadczenie o zrzeczeniu się wszelkich roszczeń w zakresie szkód, które ujawniły się do dnia złożenia wniosku.
Powyższy system odszkodowawczy nie dotyczy szkód związanych z działaniem lekarza bez zgody pacjenta, z przekroczeniem zakresu zgody lub wbrew woli pacjenta oraz gdy lekarz działa zgodnie ze sztuką co do diagnozy, terapii czy zastosowania produktu lub wyrobu medycznego. Kompensacji tego rodzaju szkód, pacjent będzie mógł dochodzić tylko na drodze sądowej.
Warto jeszcze zaznaczyć, że przedstawiciele ustawowi małoletniego nie mogą zrzec się roszczeń dziecka, które nie są ich własnymi roszczeniami, co do renty, której ten system odszkodowawczy nie przewiduje. Takie zrzeczenie należy uznać za nieważne. Małoletni po uzyskaniu pełnoletniości może wystąpić do sądu z roszczeniami odszkodowawczymi.


Podstawa prawna:
Ustawa kodeks cywilny ( Dz.U z 1964 Nr 16 poz. 93 ze zm.)
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 10 lutego 2012 r. w sprawie szczegółowego zakresu oraz warunków ustalania wysokości świadczenia w przypadku zdarzenia medycznego, Dz.U. z 2012 r., poz. 207)
Ustawa z 28 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, (Dz.U. Nr 113, poz. 660).