Co to jest EKUZ i jak ją uzyskać?

2021-10-22 12:37

EKUZ, czyli inaczej Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego jest to dokument unijny uprawniający do korzystania ze świadczeń zdrowotnych podczas pobytu w krajach Unii Europejskiej. O tym dlaczego warto postarać się o EKUZ, wyjaśnia Artur Fałek, lekarz i ekspert Kancelarii Doradczej Rafał Piotr Janiszewski.

Co to jest EKUZ i jak go uzyskać?
Autor: Getty Images / Poradnik Zdrowie

Anna Tłustochowicz: Co to jest Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego? Kiedy warto postarać się o EKUZ?

Artur Fałek: EKUZ potwierdza, że mamy prawo do uzyskania świadczeń zdrowotnych w kraju innym niż własny. Najczęściej występujemy o kartę, planując wyjazd na urlop i naprawdę warto to zrobić, by w razie wypadku czy nagłego zachorowania nie być narażonym na ponoszenie kosztów leczenia. EKUZ to dokument unijny, więc jest wydawany obywatelom wszystkich krajów członkowskich. Mówimy o dokumencie indywidualnym. Wystawianym na konkretną osobę.

Jak paszport.

EKUZ ma postać plastikowej karty. Wygląda jak karta kredytowa.

Internetowe Konto Pacjenta - Informacje o Twoim zdrowiu w jednym miejscu

Jeśli podczas wakacji zachorujemy, to w szpitalu będziemy musieli okazać tę kartę?

Dokładnie tak, ponieważ ona potwierdza, że mamy prawo do świadczeń. Jeśli coś nam się przytrafi, jeśli nagle zachorujemy, to wtedy udajemy się do placówki systemu zabezpieczenia zdrowotnego w tym kraju, w którym akurat jesteśmy i powinna być nam tam udzielona pomoc na takich samych zasadach, na jakich jest ona udzielana tamtejszym obywatelom. Ważne, że leczenie, którego potrzebujemy, jest niezbędne i nieplanowane!

Złamaliśmy nogę, jeżdżąc na nartach?

Tak. Oczywiście rozsądnie jest jeszcze dodatkowo się ubezpieczyć przed wyjazdem, ponieważ np. ze złamaniem, o którym pani wspomina, mogą się wiązać różnego rodzaju problemy. W szpitalu, owszem, złamanie zostanie zaopatrzone, ale nasza zdolność, chociażby podróżowania może być upośledzona, prawda? Możemy wymagać transportu sanitarnego, które nie wchodzi w ubezpieczenie podstawowe, jakim jest EKUZ. 

Planując podróż, naprawdę warto przewidzieć różne sytuacje, które nie są przyjemne, co nie znaczy, że się nie zdarzają.

Polecam też odwiedzić stronę internetową NFZ i poczytać, jak w kraju, do którego będziemy podróżować, jest zorganizowany system opieki zdrowotnej. Ta informacja jest naprawdę dobrze przygotowana, opisana w przystępny sposób. Sporo się można dowiedzieć. Na stronie NFZ znajdziemy też oczywiście informację, jak uzyskać EKUZ. 

Jak?

Na pięć sposobów: można pójść do oddziału i złożyć wniosek, zrobić to za pośrednictwem EPUAP oraz IKP lub wysłać tradycyjną bądź elektroniczną pocztą. Sam ostatnio, przed wyjazdem na wakacje, składałem wniosek o EKUZ i wybrałem ten trzeci sposób. Po prostu wszedłem na IKP i kliknąłem odpowiedni przycisk. Banalnie proste.

Jak długo czekał pan na kartę?

Około tygodnia. Karta przyszła pocztą. Natomiast znajomi, z którymi wspólnie wyjeżdżaliśmy, wstąpili do oddziału NFZ i otrzymali swoje karty na miejscu. 

Od ręki?

Tak! Oczywiście, zwłaszcza w momencie spiętrzeń wyjazdowych, mogą być kolejki, niemniej uzyskanie karty EKUZ jest naprawdę proste. Chciałoby się, żeby wszystkie sprawy w NFZ były załatwiane równie sprawnie (śmiech).

Proszę powiedzieć, czy gdybyśmy złamali rzeczoną nogę w Austrii nie mając karty EKUZ i otrzymalibyśmy w szpitalu fakturę, to czy potem moglibyśmy się starać w Polsce o zwrot kosztów za taki wydatek?

Teoretycznie tak. W takim przypadku zostaniemy w szpitalu potraktowani komercyjnie i faktycznie otrzymamy fakturę za leczenie. W kraju możemy się następnie spodziewać mitręgi administracyjnej i ja nie jestem pewien, czy na końcu pacjent odniesie sukces dlatego, że posiadanie dokumentu potwierdzającego prawo do świadczeń jest nijako naszym obowiązkiem.

Jedno jest pewne: jeśli nie mamy karty, to zostaniemy potraktowani komercyjnie i załatwianie ex post zwrotu kosztów to większy kłopot, niż uzyskanie karty.

A karta gwarantuje, że leczenie uzyskamy całkowicie bezpłatnie? 

To nie jest do końca tak. Karta EKUZ gwarantuje, że zostaniemy potraktowani na identycznych zasadach, jak tamtejsi obywatele. Jeśli więc za wizytę u lekarza dopłacają oni 5 czy 10 euro, albo pobyt w szpitalu wiąże się z opłatą za osobodzień, to takie opłaty również będziemy musieli ponieść. Dlatego właśnie przed wyjazdem naprawdę dobrze jest sobie poczytać, jak w kraju, do którego wyjeżdżamy, jest zorganizowany system zabezpieczenia zdrowotnego. 

Dotąd mówiliśmy o wyjazdach na wakacje, a przecież część osób wyjeżdża za granicę do pracy. 

To bardzo ważny wątek! Nie we wszystkich krajach unijnych EKUZ zabezpiecza wypadki przy pracy. Choć owszem, są one nagłe, niespodziewane i nieplanowane, to mają związek z pracą i bywa, że wymagane jest osobne ubezpieczenie właśnie dedykowane tego rodzaju zdarzeniom. Jeszcze inną historią jest wyjazd za granicę specjalnie na leczenie. Planowe leczenie.

Kiedy choroba zagraża życiu lub zdrowiu, a w kraju nie mamy możliwości ratunku, musimy wystąpić do prezesa NFZ o zgodę na taki wyjazd oraz opłacenie leczenia, prawda?

Tak. To jest osobny, duży i pewnie ważny temat. 

Reasumując dzisiejsze rozważania: apeluję do czytelników, by przed wyjazdem na urlop zadbali o to, żeby się w kartę EKUZ zaopatrzyć. 

Jaki jest jej okres ważności? 

Kiedyś karta była ważna tylko przez rok, ale teraz - dla osób pracujących - są to już trzy lata. W przypadku dzieci raz wystawiony dokument obowiązuje, aż do uzyskania pełnoletności, natomiast dla emerytów okres ważności wynosi 20 lat. 

Ekspert
dr Artur Fałek
dr Artur Fałek, lekarz

Jest ekspertem Kancelarii Doradczej Rafał Piotr Janiszewski w zakresie organizacji i funkcjonowania systemu opieki zdrowotnej, działania administracji państwowej, legislacji w obszarze ochrony zdrowia, jest ekspertem w zakresie refundacji i gospodarki lekami. Pracował w Ministerstwie Zdrowia na stanowisku Dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji (2007-2015), wcześniej jako Z-ca Dyrektora (2007), w Centrali NFZ na stanowisku Dyrektora Departamentu Gospodarki Lekami.

Od 2005 roku był członkiem a od listopada 2007 roku Przewodniczącym Zespołu ds. Gospodarki Lekami. Jest autorem, współautorem wielu rozwiązań organizacyjnych i legislacji w obszarze farmacji i leków, pełnił funkcję Za-cy Członka Management Board w Europejskiej Agencji Leków; Senior Project Officer w projekcie „Transparency of the National Health System Drug Reimbursement Decisions” (2007-2008); był przedstawicielem Polski w pracach grup roboczych na poziomie europejskim.

Przeczytaj inne artykuły z cyklu #StrefaPacjenta: 

Sonda
Czy z powodu koronawirusa nie udało ci się dostać do lekarza?