Badanie moczu - sprawdź co można wyczytać z analizy moczu?

Badanie moczu jest bardzo proste i tanie, a daje mnóstwo informacji. Zanim z wynikiem udasz się do lekarza, zobacz, czego można się dowiedzieć na podstawie analizy moczu. Jak interpretować wyniki badania moczu?

Badanie moczu
Autor: Getty Images Badanie moczu daje wiele informacji na temat stanu zdrowia

Spis treści

  1. Badanie moczu
  2. Analiza moczu - informacje o odczynie i ciężarze właściwym
  3. Gdy lekarz zleci dobową zbiórkę moczu
  4. Co mówi posiew moczu?

Badanie moczu

Mocz zawiera bezużyteczne i szkodliwe dla organizmu pozostałości przemiany materii. W 96 proc. składa się z wody. Resztę stanowią: mocznik, sole mineralne i barwniki żółciowe. W ciągu doby zdrowy człowiek wydala od 600 do 2500 ml moczu. Zależy to m.in. od ilości wypitych płynów.

Nawet ogólne badanie moczu może pomóc w rozpoznaniu choroby nerek, wątroby, dróg moczowych, cukrzycy czy żółtaczki. Ocenę badania moczu należy pozostawić lekarzowi, bo normy są zależne od wielu czynników, m.in. wieku, płci czy zażywanych leków.

Kamica układu moczowego w ciąży: przyczyny i objawy

Analiza moczu - informacje o odczynie i ciężarze właściwym

Ciężar właściwy – prawidłowy to 1,016–1,022 kg/l. Jeżeli jest niższy, sugeruje zaburzenie pracy nerek, podwyższony wynika z obecności białka lub glukozy.

Odczyn (PH) – powinien być lekko kwaśny (4,6–7,0 pH). Odczyn obojętny lub zasadowy występuje w kamicy nerkowej bądź zakażeniu dróg moczowych. PH powyżej 7 sugeruje zakażenie pałeczką odmieńca – bakterią wywołującą posocznicę moczową, która może prowadzić do niewydolności wielu narządów.

Analiza moczu - to jest najważniejsze

Badanie ogólne moczu to podstawowe badanie, które może wykryć wiele dolegliwości. Podpowiadamy, na jakie parametry należy zwrócić szczególną uwagę sprawdzając wynik badania moczu:

  1. Bakterie w moczu świadczą o zakażeniu któregoś z odcinków układu moczowego: cewki moczowej, pęcherza, miedniczki nerkowej lub nerek.
  2. Białko – może się pojawić przy podwyższonej temperaturze czy po znacznym wysiłku fizycznym. Gdy utrzymuje się dłużej, sugeruje problemy z układem moczowym.
  3. Cukier (glukoza) – jego obecność w kilku kolejnych analizach świadczy o cukrzycy. U osoby chorej na cukrzycę oznacza, że choroba jest nieprawidłowo leczona.
  4. Ciała ketonowe – mówią o zaburzeniach przemiany węglowodanowej i tłuszczowej oraz źle leczonej cukrzycy. Gdy pojawią się jednorazowo, mogą być skutkiem gorączki, wymiotów, głodzenia się.
  5. Urobilinogen – powstaje z bilirubiny (barwnik żółci produkowanej przez wątrobę) i jest wydalany z kałem. Tylko niewielka jego ilość może się pojawić w moczu. Przekroczenie normy może świadczyć o zapaleniu wątroby lub jej marskości, a także o zablokowaniu odpływu żółci z wątroby i pęcherzyka żółciowego.
  6. Kreatynina – to produkt przemiany białkowej. Jej prawidłowe stężenie u mężczyzn wynosi 60–110 mikromoli/l, u kobiet 53–97 mikromoli/l. Gdy jest inne, dowodzi pogorszenia się czynności wydalniczej nerek.
  7. Nabłonki – bez znaczenia są nabłonki płaskie i okrągłe, pochodzące z dróg moczowych. Obecność innych może świadczyć o chorobie nerek lub pęcherza.
  8. Wałeczki – pojedyncze mogą się pojawić po znacznym wysiłku fizycznym. Jeśli jest ich więcej, sugerują uszkodzenie nerek.
  9. Krwinki białe (leukocyty, WBC) – ich nadmierne wydalanie może mieć związek z bakteryjnym zakażeniem układu moczowego, śródmiąższowym zapaleniem nerek po przyjmowaniu leków (np. cefalosporyny, sulfonamidów, niesterydowych leków przeciwzapalnych) lub przewlekłą niewydolnością krążenia.
  10. Krwinki czerwone i krew w moczu (erytrocyty, RBC) – nawet ich niewielka ilość świadczy o problemach zdrowotnych: schorzeniach dróg moczowych, gruźlicy, zaburzeniach krzepnięcia krwi, niewydolności krążenia, marskości wątroby. Przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych też może spowodować zwiększenie liczby czerwonych krwinek w moczu. Dokładniejsze badanie moczu (tzw. oznaczenie stopnia wyługowania) pozwala określić miejsce, z którego pochodzą krwinki, czyli wskazać chory narząd.
  11. Kwas moczowy – przekroczenie normy świadczy o ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek, pojawia się po niektórych lekach moczopędnych, przy zatruciu tlenkiem węgla, ołowiem i w chorobach nowotworowych. Oznaczenie kwasu moczowego jest także niezbędne, by potwierdzić lub wykluczyć dnę moczanową – chorobę objawiającą się silnymi bólami stawów.
  12. Mocznik – podwyższona zawartość mocznika wskazuje na dietę bogatobiałkową, odwodnienie lub niewydolność nerek.

Czytaj też: Azotyny w moczu

Ważne

Gdy lekarz zleci dobową zbiórkę moczu

Badanie przeprowadza się m.in. po to, by zdiagnozować choroby nerek. Mocz należy zbierać dokładnie 24 godziny – jeśli zaczynamy o 7.00, kończymy następnego dnia o 7.00. Pierwszą poranną porcję moczu odrzucamy, każdą następną wlewamy do umytego (bez detergentów!) dużego słoja.

Po zakończeniu zbiórki mieszamy mocz, pobieramy próbkę do sterylnego pojemnika i dostarczamy ją do laboratorium wraz z informacją, kiedy była rozpoczęta zbiórka i jak dużo było moczu. Uwaga: w czasie zbiórki pojemnik z moczem trzeba postawić w chłodnym, ciemnym miejscu.

Polecany artykuł:

Białkomocz. Objawy i leczenie
To ci się przyda

Co mówi posiew moczu?

Pozwala na wykrycie oraz identyfikację bakterii i drożdżaków. W laboratorium mocz nanosi się na specjalne podłoże i przechowuje w temperaturze zbliżonej do temperatury ciała. To pozwala rozwinąć się koloniom bakterii lub grzybów. Wielkość, kształt i kolor kolonii jest wskazówką, z jakimi bakteriami mamy do czynienia.