Zespół Browna-Séquarda: przyczyny, objawy, leczenie

Zespół Browna-Séquarda (zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia) to jeden z typów uszkodzenia rdzenia kręgowego. Prowadzić do niego mogą zarówno jednostronne urazy rdzenia kręgowego, jak i nowotwory rozwijające się w kanale kręgowym czy zakażenia (jak np. kiła). Schorzenie jest dość nietypowe, manifestuje się bowiem jednymi objawami po stronie uszkodzenia i odmiennymi dolegliwościami po stronie przeciwnej do niego.

Spis treści

1. Zespół Browna-Séquarda: przyczyny
2. Zespół Browna-Séquarda): objawy
3. Zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia: diagnostyka
4. Zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia: leczenie
5. Zespół Browna-Séquarda: rokowanie

Zespół Browna-Séquarda to inaczej zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia. Autorem opisu zespołu Browna-Séquarda, który powstał w 1850 roku, był francuz Charles-Édouard Brown-Séquard. Jednostka u kobiet i mężczyzn występuje z podobną częstością. Zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia nie jest schorzeniem częstym. Ogólnie według statystyk w ciągu jednego roku uraz rdzenia kręgowego występuje u 30-40 na milion osób, wśród wszystkich tych urazów ilość przypadków zespołu Browna-Séquarda sięga od 2 do 4%.

Zespół Browna-Séquarda: przyczyny

Zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia powstaje w wyniku urazów rdzenia kręgowego dotyczących tylko jednej jego połowy. Taka sytuacja może mieć miejsce np. w przypadku postrzału czy dźgnięcia nożem, odnotowywano również przypadki tego zespołu u osób, które podawały sobie do żył zlokalizowanych w obrębie szyi narkotyki. Innymi możliwymi przyczynami zespołu poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia mogą być:

• stwardnienie rozsiane
• nowotwory rozwijające się w obrębie jednej połowy rdzenia kręgowego lub guzy uciskające na nią
• krwiak nadtwardówkowy
• zakażenia tkanek rdzenia kręgowego (jak np. gruźlica, kiła, infekcje wirusami Herpes simplex czy Herpes zoster)
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
• przepuklina krążka międzykręgowego
• ropniak rdzenia kręgowego

Zespół Browna-Séquarda): objawy

Dolegliwości związane z zespołem Browna-Séquarda pojawiają się zarówno po stronie zaistniałego uszkodzenia, jak i po stronie przeciwnej. Po tej samej stronie co uszkodzenie dochodzi do porażenia mięśni (lub znacznego osłabienia siły mięśniowej) oraz do zniesienia czucia dotyku, czucia wibracji i czucia głębokiego. Z kolei po stronie przeciwnej do uszkodzenia następuje zniesienie czucia bodźców bólowych oraz termicznych.

Powyższe dolegliwości stanowią te objawy zespołu Browna-Séquarda, które są pierwszymi dolegliwościami występującymi u pacjentów z tą jednostką. Z biegiem czasu (szczególnie przy braku diagnostyki i wdrożonego leczenia) chorzy mogą również doświadczać zaników mięśniowych. U części chorych dodatkową dolegliwością bywa utrata kontroli nad zwieraczami pęcherza moczowego i odbytu.

Zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia: diagnostyka

Rozpoznawanie zespołu Browna-Séquarda bazuje głównie na prezentowanych przez pacjentów dolegliwościach oraz na przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego. Jeżeli pacjent doświadczył typowego urazu, który może spowodować tę jednostkę – np. został on ugodzony nożem w szyję – to postawienie diagnozy nie powinno nastręczać lekarzowi większych trudności. Nieco bardziej skomplikowana sytuacja pojawia się wtedy, kiedy u dotychczas zdrowego pacjenta wystąpią objawy zespołu poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia. Wykonywany w takich przypadkach panel badań zależny jest od podejrzewanej przyczyny schorzenia. Przykładowo przy podejrzeniu schorzeń infekcyjnych pobierany może być od pacjentów, drogą punkcji lędźwiowej, płyn mózgowo-rdzeniowy. W razie istnienie podejrzenia, że za wystąpienie zespołu Browna-Séquarda może odpowiadać proces nowotworowy czy istnienia krwiaka w kanale kręgowym, wykonane mogą być z kolei badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny.

Zespół poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia: leczenie

Leczenie zespołu Browna-Séquarda skupia się przede wszystkim na terapii tego schorzenia, które doprowadziło do wystąpienia tej jednostki. Istotne znaczenie u pacjentów z zespołem poprzecznego uszkodzenia połowy rdzenia ma rehabilitacja, dzięki której możliwe jest usprawnienie czynności mięśniowej chorych.

Zespół Browna-Séquarda: rokowanie

Wbrew pozorom rokowanie w zespole Browna-Séquarda wcale nie jest niepomyślne. U większości pacjentów udaje się uzyskać znaczną poprawę czynności ruchowych już w ciągu miesiąca po pojawieniu się schorzenia.