Zastrzał - przyczyny, objawy i leczenie

Zastrzał to ropne zapalenie, które zwykle powstaje na palcach rąk. Zwykle zastrzał pojawia się w wyniku ukłucia zanieczyszczonym przedmiotem. Najczęściej tworzy się zastrzał skórny, który, w zależności od głębokości zapalenia, ma kilka rodzajów. Jak leczy się zastrzał?

Spis treści

1. Jak powstaje zastrzał? – przyczyny
2. Jakie wyróżnia się rodzaje zastrzału?
3. Zastrzał - objawy
4. Jak wygląda leczenie zastrzału?

Zastrzał najczęściej nie jest głęboki i dotyczy naskórka oraz tkanek występujących blisko powierzchni. W takim przypadku to ropne zapalenie najczęściej powoduje dokuczliwy ból, który zwykle nasila się w nocy. Chociaż objawy zastrzału mogą z pozoru wyglądać na błahą dolegliwość, to czasami może dojść do groźnych powikłań. W najgorszym przypadku zapalenie ropne może prowadzić nawet do uszkodzenia funkcji ręki, dlatego też tak ważne jest leczenie zastrzału.

Jak powstaje zastrzał? – przyczyny

Powstanie zastrzału zwykle ma związek z niewielką raną kłutą w obrębie opuszki palca. Do ukłucia najczęściej dochodzi w wyniku zetknięcia się naskórka z igłą lub drzazgą. Aby jednak doszło do ropnego zapalenia, nie wystarczy samo ukłucie, przedmiot kłujący musi być zanieczyszczony. Dopiero wtedy znajdujące się na nim chorobotwórcze drobnoustroje przedostają się do tkanek i wywołują zakażenie w miejscu ukłucia.

Infekcja bakteryjna najczęściej zostaje wywołana przez Staphylococcus aureus, czyli gronkowca złocistego.

Jakie wyróżnia się rodzaje zastrzału?

Zastrzał może mieć różne rodzaje. Podział ten związany jest z miejscem na palcach dłoni, w którym wytworzył się proces zapalny. Wyróżnia się:

• zastrzał skórny - to najczęstszy typ zapalenia i dotyczy opuszki palca, w której zakażeniem objęte są tkanki tuż pod zgrubiałym naskórkiem,
• zastrzał podskórny - w tym rodzaju ropa znajduje się głębiej, jednak nadal w tkance podskórnej,
• zastrzał ścięgnisty - jeśli stwierdza się ten typ zastrzału, to warto wiedzieć, że uszkodzeniu uległa już pochewka ścięgnista, a zakażenie jest rozległe,
• zastrzał stawowy - tym przypadku zakażenie wywołuje zmiany w stawach, które nieleczone mogą być nieodwracalne,
• zastrzał kostny - najbardziej rozległe zakażenie, które dotyczy nie tylko układu kostnego, ale także może prowadzić do zakażenia całego organizmu; wymaga bezwzględnego leczenia.

Zastrzał - objawy

Najczęściej występujący rodzaj zastrzału, czyli zastrzał skórny, objawia się pulsującym, silnym bólem opuszki palca. Dolegliwości te nasilają się głównie w nocy. Dodatkowo w miejscu występowania zastrzału pojawia się:

• obrzęk
• zaczerwienienie
• napięcie

Gdy zakażenie postępuje, pojawia się ropa. Pod jej wpływem palec może zmienić kolor w miejscu ukłucia na żółty lub zielony.

W bardziej zaawansowanych typach zastrzału pojawiają się kolejne objawy. W zastrzale:

• podskórnym - ból jest silniejszy niż w zastrzale skórnym i pojawia się także podczas ucisku czy opuszczania dłoni
• ścięgnistym - występują wszystkie objawy, które są charakterystyczne dla płycej występujących zastrzałów, a także dodatkowo pojawia się przykurcz palca i silny ból podczas próby jego prostowania
• stawowym - oprócz wcześniej wymienionych objawów może dojść do zaczerwienienia stawu oraz ograniczenia jego ruchomości; u chorych mogą wystąpić też objawy ogólne takie jak dreszcze i wysoka temperatura
• kostnym - objawy są najbardziej zaawansowane i dochodzi do demineralizacji kości, a w najgorszym przypadku także do martwicy tkanek

Jak wygląda leczenie zastrzału?

W leczeniu zastrzału skórnego na początkowym etapie zapalenia skuteczne są domowe sposoby. Ulgę przyniosą na przykład okłady z:

• babki zwyczajnej (świeże liście)
• szałwii (należy zaparzyć napar i moczyć gazę)

W tym samym celu można wykorzystać sodę oczyszczoną, której łyżeczkę należy rozpuścić w wodzie, a następnie przygotować okłady z gazy. Obrzęk zmniejszą także kąpiele mydlane. Wystarczy rozpuścić szare mydło w letniej wodzie i moczyć w niej zmieniony zapaleniem palec.

Jeśli jednak dolegliwości związane z zastrzałem nie ustępują, a do tego nasilają się, należy zdecydować się na konsultację ze specjalistą. W takiej sytuacji najczęściej lekarz wykonuje podłużne nacięcie, dzięki czemu ropa znajduje ujście, a ból szybko mija. Jeśli u chorego zdiagnozowano zastrzał podskórny, dodatkowo do terapii włączone zostają antybiotyki.

W bardziej zaawansowanym stadium zastrzału (np. w zastrzale ścięgnistym) po zabiegu nacięcia bocznego ręka zostaje unieruchomiona.

Z kolei w zastrzale stawowym dodatkowo zostaje wypłukana jama stawowa, w której zalegała ropna wydzielina, a także wykonuje się łyżeczkowanie obumarłych tkanek. U tych chorych ręka także jest unieruchomiona.

Usunięcie ropy, łyżeczkowanie oraz unieruchomienie i antybiotykoterapia wdrażane są także u osób, u których zdiagnozowano zastrzał kostny.

Sonia Młodzianowska