Zapalenie pochwy: przyczyny, objawy i leczenie

Zapalenie pochwy to jedna z najczęstszych dolegliwości kobiecych, przy czym aż 90 procent przypadków zapalenia pochwy jest skutkiem zakażenia drobnoustrojami: bakteriami, grzybami i rzęsistkiem, bądź ma podłoże wirusowe. Jakie są przyczyny i objawy zapalenia pochwy? Jak przebiega leczenie zapalenia pochwy?

Zapalenie pochwy trzeba koniecznie leczyć, bo przedłużająca się infekcja może rozszerzyć się na inne narządy: macicę, jajowody i jajniki, prowadząc do zapalenia przydatków, czyli zapalenia narządów miednicy mniejszej, którego odległym powikłaniem może być nawet niepłodność.

Spis treści

1. Zapalenie pochwy: przyczyny
2. Zapalenie pochwy: objawy
3. Zapalenie pochwy: rodzaje
4. Zapalenie pochwy: leczenie
5. Jak uniknąć zapalenia pochwy?

Zapalenie pochwy: przyczyny

Do zapalenia pochwy dochodzi w wyniku zaburzenia naturalnej flory bakteryjnej pochwy, która stanowi barierę, chroniącą narządy rodne przed nadmiernym rozwojem drobnoustrojów chorobotwórczych: bakterii, grzybów czy pasożytów.  Jest to możliwe dzięki temu, że kolonizujące pochwę bakterie kwasu mlekowego - pałeczki Lactobacillus (w przypadku polskich kobiet są to przede wszystkim Lactobacillus gasseri, Lactobacillus fermentum, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus delbrudeckii), utrzymują kwaśny odczyn pochwy - pH około 4,5. Do zaburzenia ich prawidłowego wzrostu przyczynić się mogą:

• błędy i zaniedbania higieniczne - używanie cudzych ręczników, gąbek, bielizny, irygacje pochwy
• miesiączka
• poronienie
• stosunki seksualne, wielość partnerów
• wkładki domaciczne
• zabiegi ginekologiczne

Zapalenie pochwy: objawy

Objawy zapalenia pochwy są nieprzyjemne i nasilają się wraz z rozwojem infekcji. Są to:

• świąd i pieczenie pochwy i sromu
• zaczerwienienie pochwy i sromu
• bolesność i pieczenie sromu
• bolesność przy oddawaniu moczu
• ból podczas stosunku
• upławy - wydzielina z pochwy o zmienionym, nieprzyjemnym zapachu, której wygląd i konsystencja zależy od tego, który z patogenów wywołał zakażenie

Zapalenie pochwy: rodzaje

Przyczyną pojawienia się zapalenia pochwy mogą być zakażenia:

• bakteryjne - ich wynikiem jest bakteryjne zapalenie pochwy (waginoza), najbardziej charakterystycznym objawem są obfite, szarobiałe upławy o nieprzyjemnym rybim zapachu, nasilającym się zwłaszcza po stosunku
• grzybicze - ich wynikiem jest grzybicze zapalenie pochwy (kandydoza), najbardziej charakterystycznym objawem są upławy białe, gęste, określane często jako serowate czy o konsystencji twarożku lub przeciwnie - upławy obfite, rzadkie lub wręcz wodniste, zwykle bezzapachowe
• rzęsistkowe - ich wynikiem jest rzęsistkowe zapalenie pochwy, najbardziej charakterystycznym objawem są żółtozielone, obfite, czasem pieniste i zwykle cuchnące upławy
• chlamydia - ich wynikiem jest chlamydioza, na którą mogą wskazywać śluzowate, ropne upławy, uczucie pieczenie przy oddawaniu moczu, krwawienia międzymiesiączkowe i po stosunku
• zanikowe/atroficzne zapalenie pochwy (atrofia pochwy) - polega na stopniowym zmniejszaniu się grubości nabłonka ścian pochwy, które w końcu doprowadza do jej zaniku, jest częstą dolegliwością u kobiet po menopauzie, choć może wystąpić u kobiet młodszych, w wyniku zaburzeń hormonalnych

Zapalenie pochwy: leczenie

Leczenie zapalenia pochwy zależy od tego, co je wywołało, dlatego tak ważne jest pobranie wymazu z pochwy przed przepisaniem leczenia. W zależności od wyniku badania podaje się antybiotyki lub leki przeciwgrzybicze, niekiedy zarówno doustnie jak i dopochwowo. W niektórych przypadkach leczeniu poddany powinien zostać również partner. Zaleca się też stosowanie preparatów zawierających bakterie kwasu mlekowego.

W sytuacji, gdy kontakt z lekarzem jest utrudniony, to zgodnie z najnowszymi rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w leczeniu pomocniczym chorób zapalnych pochwy można zastosować substancje, które mają działanie przeciwdrobnoustrojowe, np. kwas borny czy PHMB – poliheksametylen biguanidu, który np. w połączeniu z kwasem mlekowym przywraca fizjologiczne pH, zapobiegając namnażaniu się drobnoustrojów chorobotwórczych.

Jak uniknąć zapalenia pochwy?

Ryzyko zachorowania jest znacznie mniejsze, gdy przestrzegasz zasad higieny (podmywasz się od przodu do tyłu i unikasz irygacji zaburzających środowisko naturalne pochwy). Ważne jest też unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych i ostrożność przy korzystaniu z toalet i łazienek w miejscach publicznych.

Agnieszka Paculanka