Srebrzyca (argyria) - przyczyny, objawy i leczenie

Srebrzyca (argyria) jest wynikiem gromadzenia się związków srebra w organizmie. Pojawia się wówczas charakterystyczne szaroniebieskie zabarwienie skóry, które nie znika nawet po odstawieniu srebra - pozostaje do końca życia. Jakie są pozostałe objawy srebrzycy? Kto jest najbardziej narażony na jej rozwój?

Spis treści

1. Srebrzyca (argyria) - przyczyny
2. Srebrzyca (argyria) - objawy
3. Srebrzyca (argyria) - leczenie

Srebrzyca (argyria) to choroba powstała wskutek długotrwałego (zewnętrznego lub wewnętrznego) stosowania związków srebra. W przyrodzie metal ten występuje w niewielkim rozpowszechnieniu, m.in. w glebie, a także w minerałach - argentycie, kerargirycie (srebro rogowe). Srebro jest używane jako surowiec do wyrobu biżuterii, części elektronicznych, akumulatorów, aparatury chemicznej, monet, luster. Związki srebra odgrywają ważną rolę w lecznictwie (np. srebro koloidalne, które ma m.in. właściwości bakteriobójcze).

Srebrzyca (argyria) - przyczyny

Srebro może być absorbowane przez organizm przez drogi oddechowe i skórę. Po dostaniu się do krwiobiegu trafia do wątroby, która jest narządem odpowiedzialnym za odkładanie się tego pierwiastku w organizmie.

Aby wywołać srebrzycę, minimalna doustna dawka podawana przez pół roku musiałaby wynosić od 25 do 30 g¹. Dzienne pobranie srebra przez człowieka szacuje się na 1,8 – 80 μg, z czego większość jest usuwana.

Dawniej srebrzyca dotyczyła członków królewskich rodów w Europie i arystokracji, która od stałego używania srebrnej zastawy i sztućców miała lekko niebieskawą skórę (podobno stąd określenie „błękitna krew”). Obecnie srebrzyca występuje bardzo rzadko i dotyczy osób mających bezpośredni kontakt ze srebrem, np. pracowników kopalni srebra w biednych krajach, gdzie nie zachowuje się standardów bezpieczeństwa. Osoby mające bezpośredni kontakt z metalicznym srebrem są w dużym stopniu narażone na jego wchłanianie do organizmu przez skórę. Poza tym srebrzyca może się pojawić u osób, które nadużywają związków srebra, by się leczyć.

Srebrzyca (argyria) - objawy

Objawy srebrzycy pojawiają się po ok. 6 miesiącach, a nawet roku (w zależności do przyjmowanej dawki) regularnego przyjmowania srebra.

Przebarwienie skóry nie znika po odstawieniu preparatów srebra - pozostaje już na całe życie.

Pierwszym, charakterystycznym objawem srebrzycy jest niebieskie zabarwienie linii dziąseł. Następnie pojawia się nieodwracalna zmiana koloru skóry i błon śluzowych (szaroniebieski lub brunatnawoszary) oraz paznokci. Na ciele mogą się nawet pojawić czarne plamy z metalowym połyskiem.

Jeżeli chory regularnie przyjmował krople do oczu zawierające srebro, może zmienić się barwa gałek ocznych, co jest wynikiem gromadzenia się pierwiastka w rogówce i torebce przedniej soczewki.

Charakterystyczne jest także zabarwienie narządów wewnętrznych na niebieski lub szaroniebieski. W skrajnych przypadkach srebro, w umiarkowanych ilościach, można znaleźć w moczu i kale, a także w ślinie.

Srebrzyca (argyria) - leczenie

Szaroniebieskie odbarwienie skóry pozostaje do końca życia. Można jedynie próbować zmniejszyć intensywność koloru, stosując laseroterapię.

Bibliografia:

1. Żelazowska R., Pasternak K., Metale szlachetne: srebro (Ag), złoto (Au), platyna (Pt) w biologii i medycynie, "Bromatologia i Chemia Toksykologiczna" 2007, nr 22. Bugla-Płoskońska G., Leszkiewicz A., Biologiczna aktywność srebra i jego zastosowanie w medycynie, "Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych" 2007, t. 56, nr 1-2

Monika Majewska