Przełom tarczycowy (zaostrzenie nadczynności tarczycy): przyczyny, objawy i leczenie

2018-08-16 11:12

Przełom tarczycowy to rzadkie, ale najgroźniejsze, bo zagrażające życiu, powikłanie, które może rozwinąć się w przebiegu nadczynności tarczycy. Wówczas konieczna jest natychmiastowa hospitalizacja. Jakie są przyczyny przełomu tarczycowego? Jak rozpoznać jego objawy? Jak przebiega leczenie?

Przełom tarczycowy (zaostrzenie nadczynności tarczycy): przyczyny, objawy i leczenie
Autor: thinkstockphotos.com

Spis treści

  1. Przełom tarczycowy: przyczyny
  2. Przełom tarczycowy: objawy
  3. Przełom tarczycowy: pierwsza pomoc i leczenie
Zdrowo Odpytani: Kto pije płyn Lugola? Co to T3 i T4? Sprawdzamy waszą wiedzę

Przełom tarczycowy, inaczej "burza tyreotoksyczna" lub przełom tyreotoksyczny, jest nasileniem objawów nadczynności tarczycy. Gwałtowne podniesienie poziomu hormonów tarczycy prowadzi do hiperkatabolizmu, czyli niekontrolowanego rozpadu komórek. Efektem jest m.in. powstanie dużej liczby produktów przemiany białkowej, które zatruwają organizm.

miesięcznik "Zdrowie"

Przełom tarczycowy: przyczyny

Przełom tarczycowy zwykle pojawia się u osób zmagających się z nadczynnością tarczycy, które nagle odstawiły leki hamujące produkcję hormonów tarczycy (tyreostatyki) lub są leczone niewłaściwie. Przełom tarczycowy może rozwinąć się także w wyniku zaostrzenia objawów nadczynności tarczycy w przebiegu choroby Gravesa-Basedowa, jak i w przypadku wola guzowatego nadczynnego. U osób zdrowych przełom tarczycowy może wskazywać na nierozpoznaną nadczynność tarczycy.

U osób z rozpoznaną nadczynnością tarczycy czynnikami, które zwiększają ryzyko pojawienia się przełomu tarczycowego, są:

Przełom tarczycowy: objawy

Charakterystycznym objawem przełomu tarczycowego jest wysoka temperatura ciała (39-41 st. C). Pojawiają się także poty, wymioty oraz biegunka, które bardzo szybko prowadzą do odwodnienia. Niebezpiecznym objawem jest przyspieszona akcja serca – powyżej 140 uderzeń na minutę (tachykardia). Jest ona skutkiem bezpośredniego działania hormonów gruczołu tarczowego na układ bodźcoprzewodzący. Ponadto występują objawy, które uznaje się za typowe dla przełomu tarczycowego, tj.:

  • chwiejność emocjonalna
  • zaburzenia orientacji i świadomości
  • niepokój i majaczenie
  • bezsenność
  • zaczerwienienie skóry
  • nudności
  • zmniejszenie masy ciała
  • żółtaczka
  • drżenie ciała i osłabienie siły mięśniowej
  • hipotensja (niedociśnienie)
Ważne

Przełom tarczycowy zagraża życiu!

Przełom tarczycowy jest stanem bezpośrednio zagrażającym życiu, ponieważ może doprowadzić do zapaści krążeniowej (przełomowi najczęściej towarzyszą migotanie przedsionków oraz częstoskurcz nadkomorowy). To właśnie zaburzenia rytmu serca i niewydolność krążenia są najczęstszą przyczyną śmierci chorych. Ponadto przełom tarczycowy może doprowadzić do niewydolności wielonarządowej lub śpiączki. Dlatego po pojawieniu się u chorego objawów przełomu tarczycowego, należy jak najszybciej wezwać pogotowie.

Przełom tarczycowy: pierwsza pomoc i leczenie

Ponieważ przełom tarczycowy zagraża życiu (30-50 procent przypadków jest śmiertelnych), chory musi jak najszybciej trafić do szpitala – najlepiej do kliniki endokrynologicznej. Czas i szybkość działania są niezwykle ważne, ponieważ powikłaniu towarzyszy często migotanie przedsionków i częstoskurcz nadkomorowy – stany, które prowadzą do zapaści krążeniowej. Poza tym może dojść do niewydolności wielonarządowej lub śpiączki. Dlatego zaraz po zauważeniu niepokojących objawów u chorego z nadczynnością tarczycy należy wezwać pogotowie. Zanim przyjedzie karetka, można robić zimne okłady, aby obniżyć temperaturę ciała chorego.

W szpitalu choremu natychmiast przetacza się osocze lub pełną krew. Konieczne jest też wyrównanie zaburzeń elektrolitowych oraz obniżenie temperatury ciała. Niektórym pacjentom trzeba podać betablokery, które zahamują niekorzystny wpływ hormonów tarczycy na serce.

Gdy sytuacja zostanie opanowana i choremu nie grozi już utrata życia, podaje mu się leki, które mają za zadanie hamowanie wydzielania hormonów tarczycowych. Niekiedy konieczna jest dializa, aby oczyścić krew.

Po pełnoobjawowym przełomie tarczycowym chorzy bardzo wolno wracają do zdrowia. Zwykle są bardzo osłabieni, mają objawy nasilonej miopatii tarczycowej (uszkodzenia mięśni), co sprawia, że przez wiele dni muszą leżeć w łóżku.

Ważne

Przełom tarczycowy może być mylony z guzem chromochłonnym rdzenia nadnerczy, przełomem wegetatywnym czy zatruciem lekami. Podobne objawy mogą pojawić się także u osób, które zażyły środki psychoaktywne, są permanentnie narażone na ogromny stres, przebywają w wysokiej temperaturze (klimat tropikalny) lub są narażone na nadmierną ekspozycję na promieniowanie słoneczne.

Czy wiesz wszystko o tarczycy?

Pytanie 1 z 10
Objętość zdrowej tarczycy u dorosłej osoby wynosi: