Prawa pacjenta w Polsce - najważniejsze informacje o prawach pacjenta

2013-03-05 13:22

Prawo do ochrony zdrowia w Polsce wynika z art. 68 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Wszelkie prawa pacjenta w Polsce są wynikiem działania tegoż zapisu. Prawo pacjenta w Polsce warunkowane jest ponadto obecnością szeregu ustaw i rozporządzeń.

Prawa pacjenta w Polsce - najważniejsze informacje o prawach pacjenta
Autor: thinkstockphotos.com Prawo do ochrony zdrowia w Polsce wynika z art. 68 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej. Wszelkie prawa pacjenta w Polsce są wynikiem działania tegoż zapisu. Prawo pacjenta w Polsce warunkowane jest ponadto obecnością szeregu ustaw i rozporządzeń.

Prawa pacjenta w Polsce gwarantuje konstytucja oraz ustawy, wśród których do najważniejszych należą:

  • Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2012 r., poz. 159)
  • Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 Nr 231 poz. 1375 ze zm.)
  • Ustawa o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych ( Dz.U z 2008 Nr 164 poz. 1027 ze zm.)

Prawa pacjenta: prawo do świadczeń zdrowotnych

Świadczenia zdrowotne w Polsce winy odpowiadać zawsze wymaganiom wiedzy medycznej, opartej na dostępnych metodach i środkach zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób. Winny być wykonywane przez lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarki, położne, diagnostów laboratoryjnych z należytą starannością i zgodnie z zasadami etyki zawodowej, a w sytuacji ograniczonych możliwości udzielenia odpowiednich świadczeń - do korzystania z rzetelnej, opartej na kryteriach medycznych jawnej procedury ustalającej kolejność dostępu do świadczeń. Ponadto każdy pacjent w Polsce ma prawo do natychmiastowej pomocy medycznej w podmiotach leczniczych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pacjenta.

Prawa pacjenta: prawo do sprzeciwu

Każdy pacjent ma ponadto prawo do sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza. Regulację tę możemy odnaleźć w art. 31-32 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Wynika z tego , że każdy pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy mogą wnieść sprzeciw wobec opinii albo orzeczenia lekarza jeżeli mają one wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z przepisów prawa. Zgodnie z ustawą o zawodach lekarza i lekarza dentysty wykonywanie zawodu lekarza polega również na wydawaniu opinii i orzeczeń lekarskich przez osobę posiadającą wymagane kwalifikacje, potwierdzone odpowiednimi dokumentami.

Prawo do sprzeciwu nie obejmuje opinii czy orzeczeń lekarskich, w przypadku, których istnieje inna prawna droga odwoławcza, jak w przypadku orzeczeń związanych z ZUS-em, orzekaniem o niepełnosprawności, orzeczeniami dotyczącymi medycyny pracy czy diagnoz lekarskich.  Sprzeciw wnosi się do Komisji Lekarskiej działającej przy Rzeczniku Praw Pacjenta, za pośrednictwem Rzecznika, w terminie 30 dni od dnia wydania opinii albo orzeczenia przez lekarza orzekającego o stanie zdrowia pacjenta.  Komisja Lekarska na podstawie dokumentacji medycznej oraz, w miarę potrzeby, po przeprowadzeniu badania pacjenta, wydaje orzeczenie niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia sprzeciwu. W skład Komisji Lekarskiej wchodzi trzech lekarzy powołanych przez Rzecznika Praw Pacjenta, w tym dwóch tej samej specjalności, co lekarz, który wydał opinię lub orzeczenie. Komisja Lekarska orzeka na podstawie szczegółowej analizy dokumentacji medycznej pacjenta a także, jeśli uważa to za konieczne - po przeprowadzeniu badania pacjenta. Do postępowania przed Komisją Lekarską nie stosuje się przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Tym samym decyzja jest ostateczna i nie można się od niej odwołać do organu wyższej instancji

Prawa pacjenta: uprawnienia szczególne

Szczególne uprawnienia przysługują świadczeniobiorcom z tytułu inwalidztwa wojennego, inwalidztwa nabytego przez kombatantów i osoby represjonowane oraz dawcom krwi posiadającym legitymację "Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi" i dawcom przeszczepu, posiadającym legitymację "Zasłużonego Dawcy Przeszczepu". Leki podstawowe, leki uzupełniające oraz leki recepturowe są wydawane świadczeniobiorcy na podstawie recepty, za odpłatnością:

1) ryczałtową - za leki podstawowe i recepturowe przygotowywane z surowców farmaceutycznych, pod warunkiem że przepisana dawka leku recepturowego jest mniejsza od najmniejszej dawki leku gotowego w formie stałej stosowanej doustnie;

2) w wysokości 30 procent albo 50 procent ceny leku - za leki uzupełniające.

Inwalidom wojennym oraz osobom represjonowanym, ich małżonkom pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu oraz wdowom i wdowcom po poległych żołnierzach i zmarłych inwalidach wojennych oraz osobach represjonowanych, uprawnionym do renty rodzinnej, przysługuje bezpłatne zaopatrzenie w leki oznaczone symbolami "Rp" lub "Rpz", dopuszczone do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, pacjentom powinny być udzielane świadczenia za każdym razem, gdy zgłoszą się do lekarza. Tym samym w sytuacji jego nieobecności zakład leczniczy jest zobowiązany do ustalenia zastępstwa.