Pluskwa domowa - objawy ugryzienia i zwalczanie pluskwy

2023-07-04 10:02

Pluskwa domowa, pluskwa łóżkowa, Cimex lectularius, to pasożyt, który żywi się krwią człowieka. Zazwyczaj pierwszym sygnałem ich obecności są objawy po ugryzieniu przez pluskwę. Gdy już najdziemy kryjówkę pluskiew, zastanawiamy się, jak się ich pozbyć. Przeczytaj, jak rozpoznać ślady po ugryzieniu pluskiew i jak skutecznie zwalczyć pluskwy.

Pluskwa domowa
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Pluskwy - jak wyglądają?
  2. Pluskwy - skąd się biorą?
  3. Jak sprawdzić, czy w domu są pluskwy?
  4. Ugryzienie pluskwy - objawy
  5. Pluskwy - czy pluskwy przenoszą choroby?
  6. Pluskwy - jak się ich pozbyć? 
  7. Pluskwy - jak zapobiec pluskwom w domu?

Pluskwy (pluskwa domowa, pluskwa łóżkowa) to pasożyty, które żywią się krwią człowieka. Zwykle nie wiadomo, skąd się biorą pluskwy w domu (zwykle trudno ustalić, skąd je przynieśliśmy), jednak gdy się pojawią, są bardzo uciążliwe, a zwalczanie pluskiew nie jest proste. Zwykle pierwszym sygnałem ich obecności są objawy po ugryzieniu przez pluskwę.

Gdy już najdziemy ich kryjówkę, zastanawiamy się, jak się ich pozbyć. Jednak zwalczanie pluskiew nie jest łatwe. Domowe sposoby zwykle nie są skuteczne i konieczna jest najszybsza pomoc fachowca. W przeciwnym razie trzeba będzie wyrzucić meble, zrobić remont mieszkania, a w skrajnych sytuacjach przeprowadzić się.

Pluskwy - jak wyglądają?

Dorosłe pluskwy są czerwono-brązowymi, owalnymi, bezskrzydłymi owadami, o długości około 5-7 mm. Dorosłe osobniki, które nie odżywiały się przez jakiś czas są koloru blado żółto-brązowego, ale po pełnym pobraniu krwi, przybierają ciemniejszą, mahoniowo-brązową barwę. Przypominają rozmiarem, kształtem i kolorem pestkę jabłka.

Pluskwa ma trzy pary cienkich, ale dobrze rozwiniętych odnóży, wyposażonych w pazurki umożliwiające skuteczne przyczepienie się do gospodarza w czasie karmienia. Głowa jest krótka i szeroka, z parą dużych, złożonych oczu oraz parą dobrze widocznych 4-segmentowych czułek.

Samice pluskwy produkują zazwyczaj od 2 do 3 jaj dziennie. Żyją kilka miesięcy, w związku z tym każdy samica w ciągu swojego życia składa około 400-500 jaj. Jaja są koloru kremowego, lekko zagięte i mają około 1 mm długości. Jaja są zwykle składane w szparach, w obrębie ciemnych miejsc. Czas trwania poszczególnych stadiów rozwojowych w znacznym stopniu zależy od dostępności pożywienia, temperatury i wilgotności względnej.

Pluskwy - skąd się biorą?

Największym mitem jest to, że pluskwy biorą się z brudu. To nieprawda! Brud nie zwabia pluskiew, ale regularne sprzątanie i usuwanie niepotrzebnych przedmiotów pomoże je szybciej zauważyć i skuteczniej się ich pozbyć.

Możliwe źródła pluskiew:

  • hotele (nawet 5-gwiazdkowe), hostele, schroniska, akademiki, biura, szpitalach
  • używane meble (zwłaszcza te wzięte spod śmietnika pod blokiem)
  • transport mebli nowych z używanymi
  • komunikacja miejska (tramwaje, autobusy), pociągi i inne środki transportu zbiorowego
  • kino, teatr, muzea
  • goście, którzy zmagają się z pluskwami w swoim mieszkaniu

Gdy pluskwy znajdą się już w mieszkaniu, mogą przemieszczać się pomiędzy pokojami lub przedostać się do innego mieszkania poprzez niewielkie pęknięcia, lub otwory w ścianach, lub na sufitach bądź pod drzwiami.

Czytaj też: Mrówki - czy są groźne dla człowieka? Które z nich gryzą?

Jak sprawdzić, czy w domu są pluskwy?

Jeśli w danym mieszkaniu wykryto pluskwy istnieje duże prawdopodobieństwo, że występują one również w innych mieszkaniach w budynku, szczególnie w mieszkaniach sąsiednich. Dlatego należy skontrolować mieszkania po obu stronach zapluskwionego mieszkania, a także mieszkania nad i pod nim.

Pluskwy mają płaski kształt ciała i mogą praktycznie ukryć się w dowolnym pęknięciu i szczelinie, preferując ciemne, odizolowane i chronione przestrzenie. Pluskwy "lubią" drewno, papier i powierzchnie tkanin, dlatego w pierwszej kolejności należy szukać w miejscach, gdzie te materiały się znajdują. Pluskwy najczęściej można spotkać w łóżku i jego okolicach. Pluskwy nie mają skrzydeł, więc nie mogą latać.

Aby znaleźć ich kryjówkę, niekiedy może zaistnieć potrzeba usunięcia wezgłowia łóżka, podniesienia dywanów i demontażu przedmiotów (np. osłonki gniazdek elektrycznych), aby zapewnić dostęp do wszystkich miejsc bytowania pluskiew.

Pluskwy - w jakich miejscach w domu można znaleźć pluskwy?

  • Gniazdo pluskwy - jak wygląda? Gniazda pluskiew często kryją się w meblach tapicerowanych albo w materacach łóżek. To niestety niejedyne miejsca, gdzie mogą uwić swoje gniazdka, dlatego te pasożyty bywają tak trudne do namierzenia i zwalczenia. Jeśli szukamy gniazda pluskiew, zacznijmy od obszarów takich jak kanapy, łóżka, listwy podłogowe. Niekiedy możemy kierować się nieprzyjemnym zapachem, który wydzielają odchody pluskiew... i ich feromony, dzięki czemu do gniazda kieruje się więcej ich pobratymców.
  • Gniazdo pluskiew to skupisko jaj, nie jest to uwite gniazdko czy rozbudowana konstrukcja, jaką tworzą np. osy, szerszenie czy inne owady. Dlatego można je znaleźć też w szparach ścian, podłogi, w ramach obrazów, lampach, pod wykładziną czy dywanem. Oprócz jej w gnieździe można znaleźć wylinki, zrzucone pancerze przypominające martwy naskórek.
  • Jaja pluskwy - jak rozpoznać? Jaja pluskwy mają wymiary ok. 1 mm x 0,5 mm. Dziennie samica składa ich nawet 12. W zależności od temperatury wylęgają się w ciągu 4 do 29 dni, co oznacza, że nawet dłuższy czas możemy żyć w nieświadomości, że w naszym domu zalęgły się pluskwy. Jaja i larwy giną w temperaturze powyżej 45 stopni, są natomiast odporne na zimno i przeżywają w temperaturze do minus 6 stopni.

Pluskwy w domu można znaleźć:

  • w książkach, płytach
  • za tapetą
  • w odzieży
  • pod dywanami
  • za listwami przypodłogowymi
  • w ubytkach w ścianie
  • w łóżku - występują na materacach, szczelinach w ramie łóżka i wezgłowiu
  • w innych meblach, zwłaszcza w okolicach szwów i suwaków krzeseł i kanap, w złączeniach szuflad
  • w ramy do obrazów
  • w lustrach ściennych
  • w żaluzjach
  • w fałdach zasłon i karnisze
  • w listwie z przewodami elektrycznymi
  • w obudowach gniazdek elektrycznych
Pułapka z plastikowej butelki na osy, muchy i inne owady
To ci się przyda

Jak sprawdzić, czy w domu są pluskwy?1,4

O obecności pluskwy w domu świadczą:

  • żywe lub martwe pluskwy, oskórek po wylinkach larw, wylęgnięte lub niewylęgnięte jaja;
  • plamienie krwią - jest to krew strawiona i wydalona przez owady, którą można początkowo zaobserwować na pościeli, ale także wzdłuż szwów materacy i innych miejscach, gdzie pluskwy będą się ukrywać (należy jednak pamiętać, że podobny wygląd mogą mieć odchody larw karaluchów, jednak plamienia krwią spowodowane przez pluskwy zwykle pojawia się grupkami, ponieważ owad ten ma tendencję do tworzenia skupisk);
  • mdły, słodki zapach, przypominający zapach kolendry/ migdałów, może być obecny przy intensywnej aktywności owadów
  • ukąszenia na skórze.

Ugryzienie pluskwy - objawy

Pluskwy żywią się krwią człowieka. Do ataku dochodzi zwykle nocą, podczas snu żywiciela. Pluskwa lokalizuje swoją ofiarę dzięki czułkom wrażliwym na zapach lub ciepło ciała ssaków.

Ślady po ukąszeniach rzadko się pojedyncze, częściej występują w grupach, np. po trzy lub więcej w linii.

Reakcje na ukąszenia pluskiew mogą być różne. Niektórzy nie wykazują żadnej reakcji lub jest ona niewielka, podczas gdy u innych mogą powodować uczulenie lub inne silne dolegliwości i bezsenne noce.

Charakterystyczne cechy ukąszeń pluskiew:

  • ukąszenia nie są bolesne (pluskwa domowa, gryząc, wstrzykuje do krwi człowieka substancję znieczulającą)
  • miejsca po ukąszeniach mogą różnić się wyglądem, często przybierają formę wypukłych, zaczerwienionych obrzęków, podobnych do zmian po ukąszeniu pcheł, chociaż pozbawione są czerwonego obszaru umiejscowionego centralnie. Zdarzają się także silniejsze reakcje alergiczne w postaci rozległych owalnych śladów o średnicy 5 cm lub więcej z rumieniem naokoło. Ostre reakcje immunologiczne zdarzają się rzadko
  • rzadko się pojedyncze, częściej występują w grupach, np. po trzy lub więcej w linii
  • są swędzące
  • pluskwy pasożytują na odsłoniętych częściach skóry, najczęściej nakłucia znajdowane są na brzuchu, ale także na szyi, ramionach, barkach, plecach i klatce piersiowej, bardzo rzadko na nogach i stopach

Dorosły owad pobiera krew co kilka dni, ale w przypadku braku żywiciela może przeżyć kilka miesięcy, a nawet dłużej, jeśli podda się hibernacji.

Zobacz, jak wyglądają pluskwy! 

Ważne

Jedyny sposób, aby upewnić się, że ugryzienia pochodzą od pluskiew, to znaleźć owada, ponieważ objawy ugryzienia pluskiew wyglądają tak samo, jak inne problemy skóry albo ugryzienia innych owadów. Podobne zmiany mogą występować po ugryzieniu przez kleszcze, roztocza, wszy i pchły.

Ponadto, czynniki środowiskowe lub inne schorzenia mogą także powodować objawy przypominające ukąszenia, co w połączeniu z opóźnieniem wystąpienia reakcji na ukąszenie pluskwy, może prowadzić do błędnych wniosków. Poza tym część ludzi nie ma żadnej reakcji skórnej po ukąszeniu przez pluskwę.1,4

Najlepiej poszukać fizycznych oznak obecności pluskiew, takich jak żywe lub martwe pluskwy, jaja lub skorupki jaj, lub niewielkie ciemne, lub brunatne plamki na materacach, lub w innych miejscach, gdzie gnieżdżą się pluskwy.

Pluskwy - czy pluskwy przenoszą choroby?

Czy pluskwa domowa przenosi choroby? Podobnie jak w przypadku innych insektów odżywiających się krwią, także przy kontakcie z pluskami istnieje - teoretyczna - możliwość przeniesienia wirusa zapalenia wątroby typu B (HBV) - jednak naukowcy zaznaczają, że konieczne są dalsze badania, które pozwolą stwierdzić czy wirus wyizolowany z pluskwy jest zakaźny.²

Naukowy z Kanady3 odkryli, że pluskwy mogą być nosicielami enterokoków, a także superbakterii MRSA, która jest oporna na wszystkie dostępne antybiotyki. Badacze nie są jednak pewni, czy to pluskwy przeniosły bakterie na chorych, czy odwrotnie.

Obecnie nie ma dowodów na to, że pluskwy przenoszą jakiekolwiek choroby. Jednak ich obecność może powodować u ludzi niepokój, uczucie strachu. Mogą zaburzać sen, a nawet doprowadzać do bezsenności.

Pluskwy - jak się ich pozbyć? 

Po pierwsze należy pamiętać, że domowe sposoby na zwalczanie pluskiew (niektórzy polecają np. ziemię okrzemkową) zwykle nie są skuteczne. Trzeba zwrócić się po pomoc do fachowca.

Nie zawsze trzeba pozbyć się pościeli, ubrań oraz innych materiałów, które mogą być zapluskwione. Chyba że specjalista ds. zwalczania pluskiew uzna inaczej. W razie konieczności wyrzucenia takich przedmiotów należy je usuwać w szczelnie zamkniętych plastikowych torbach, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się robaków.

Zwalczanie pluskiew - domowe sposoby

Należy wyprać pościel oraz inne zapluskwione materiały w gorącej wodzie (60 st. C), a następnie zastosować gorące suszenie w suszarce, by zabić wszystkie formy rozwojowe pluskiew. Pranie w temperaturze 60° C zabija wszystkie stadia.

Po wypraniu i wysuszeniu wszystkich rzeczy należy je włożyć do czystych, szczelnie zamykanych torebek, aby nie dopuścić do ponownego zapluskwienia. Aby zniszczyć pluskwy znajdujące się na drobnych przedmiotach, należy włożyć je do worka i wstawić do zamrażarki pracującej w około -20 st. C na min. 10 godzin.

Pluskwy można też usunąć odkurzaczem. Należy odkurzać podłogę, pęknięcia i szczeliny w ścianie /podłodze, połączenia ściany i podłogi, wzdłuż krawędzi dywanu, ramy łóżek, szwy materaca i całość jego podstawy, meble i inne potencjalne miejsca siedlisk.

Odkurzanie pęknięć i szczelin przed zastosowaniem środka owadobójczego, nie tylko usuwa owady, ale także brud, co pozwoli na lepsze wniknięcie środków chemicznych i poprawi ich efekt. Po zakończeniu odkurzania zawartość odkurzacza musi być szczelnie zamknięta w plastikowej torbie i usunięta. - na podstawie naszego źródła.

Pluskwa domowa jest bardzo wrażliwa na wysoką temperaturę i szybko ginie, gdy jest narażona na działanie temperatury powyżej 45 st. C. Para wodna jest szczególnie skuteczna, ponieważ zabija pluskwy we wszystkich stadiach, w tym jaja (na które nie działa większość środków owadobójczych).

Zwalczanie pluskiew - profesjonalne środki

  • Zamgławianie ULV – polega na rozprowadzeniu cieczy roboczej (koncentrat biobójczy o odpowiednim stężeniu wraz z wodą) za pomocą generatora zimnej mgły (wysokiej jakości zamgławiacz ULV) dzięki któremu powstają 5x mniejsze krople (ok. 40 mikronów), niż przy oprysku szczegółowym (ok. 200 mikronów), które dają efekt mgły unosząc się w powietrzu, ale też dzięki temu cząsteczki wody wraz ze skutecznymi preparatami biobójczymi penetrują każdą najmniejszą szczelinę.
  • Oprysk ciśnieniowy - metoda polega na rozprowadzeniu cieczy roboczej (koncentratu biobójczego o odpowiednim stężeniu wraz z wodą) w miejscach i na powierzchniach występowania danego owada za pomocy manualnych wysokojakościowych opryskiwaczy ciśnieniowych.
  • Wymrażanie mieszkania ciekłym azotem - suchy lód (temp. poniżej -68°C) może być bardzo niebezpieczny dla człowieka, w dodatku a koniec zabiegu i tak stosuje się chemie poprzez oprysk ogólny).
  • Wygrzewanie mieszkania - nagrzewanie mieszkania do 60°C przeciwko pluskwom często przez wysoką temperaturę topi wiele urządzeń RTV/AGD z tworzywa sztucznego, plastiku (tj. odkurzacz, żelazko, telewizory, monitory, laptopy, miksery, czajniki, piloty, konsole).

Najlepiej by pomieszczenie pozostawało puste aż do momentu, gdy zostanie stwierdzony brak obecności pluskiew podczas wizyty kontrolnej (czasami trzeba czekać nawet miesiąc).

Bomby i inne środki zamgławiające NIE są w 100 proc. skuteczne przeciwko pluskwom, a poza tym bardzo szkodliwe (potencjalnie rakotwórcze). Gorąca temperatura jest jedną z najlepszych metod usuwania pluskiew, bo zabija wszystkie postacie owadów – od jaj do dojrzałych osobników.

Pluskwy - jak zapobiec pluskwom w domu?

Pluskwy występują praktycznie wszędzie, więc zawsze należy bacznie obserwować  otoczenie:

  • przed dokonaniem zakupu należy zawsze sprawdzać meble oraz pościel (w szczególności używane), pod kątem oznak  występowania pluskiew,
  • nigdy nie należy wnosić do mieszkania przedmiotów wyrzuconych przez kogoś innego, gdyż mogą być one siedliskiem pluskiew,
  • w Stanach Zjednoczonych są serwisy, takie jak: bedbugregistry.com i www.bedbugreports.com, gdzie można sprawdzić, czy w hotelu, do którego się wybieramy, inni podróżni nie zanotowali problemów z tymi uciążliwymi owadami. W Polsce takich serwisów, póki co nie ma, dlatego po powrocie do domu z podróży należy zawsze dokładnie sprawdzić bagaż przed wniesieniem go do mieszkania,
  • warto zmniejszyć  ilość  przedmiotów zagracających  mieszkanie, szczególnie w sypialniach,
  • należy często prać i suszyć poście,
  • należy regularnie sprawdzać łóżka i meble pod kątem ewentualnych oznak występowania pluskiew.