Okratek australijski (palce diabła) - czy to jadalny grzyb?
Okratek australijski, znany też jako palce diabła, przywędrował do Polski już w latach 70., ale jest coraz częściej spotykany w naszym kraju. Ma bardzo oryginalny wygląd przypominający ośmiornicę, meduzę albo wspomniane diabelskie palce. Czy okratek australijski jest trujący?
Okratek australijski (Clathrus archeri), w Wielkiej Brytanii nazywany również palcami diabła, a w Stanach Zjednoczonych - śmierdzącą ośmiornicą, to grzyb z rodziny sromotnikowatych. Jak sama nazwa wskazuje, pochodzi on z Australii, pierwotnie występował też w Nowej Zelandii, na Mauritiusie i w południowo-wschodniej Afryce. Stamtąd rozprzestrzenił się na obszar Azji, obu Ameryk i Europy.
Okratek australijski nie jest pasożytem, lecz saprofitem, czyli pożytecznym grzybem rozkładającym materię organiczną na proste związki, nie zagraża zatem naszemu ekosystemowi. W niektórych częściach świata został wpisany na czerwoną listę gatunków zagrożonych. W Polsce nie podlega ochronie.
Spis treści
- Okratek australijski w Polsce
- Jak wygląda okratek australijski?
- Okratek australijski (palce diabła) - czy jest jadalny?
Okratek australijski w Polsce
W Polsce okratka australijskiego zaobserwowano po raz pierwszy w 1975 roku, mieszkańcy okolic Biłgoraja pomylili jego owocniki z jajami węża. W naszym kraju widuje się go głównie w Sudetach, Karpatach i na wyżynach południowo-wschodniej Polski.
Można go spotkać od lipca do października w młodych lasach liściastych i mieszanych (najczęściej w sąsiedztwie brzozy brodawkowatej, sosny oraz topoli osiki), zaroślach, na obrzeżach dróg leśnych. Lubi dobrze nawożone, podmokłe i lekko piaszczyste gleby, a także miejsca bogate w materię organiczną (na przykład rozkładające się drewno).
Dawniej nazywano go również kwiatowcem australijskim, gdyż niektórym przypominał rozwinięty kwiat.
Jak wygląda okratek australijski?
Okratek australijski ma bardzo specyficzny wygląd, trudno go pomylić z innym grzybem. Na początku rozwoju jest białoszarym jajem o średnicy 4-6 cm, lekko zagłębionym w ziemi. Z czasem jego górna część pęka i wyłaniają się koralowoczerwone ramiona przypominające nieco ośmiornicę lub meduzę. Są one pokryte jakby czarnym szlamem. Ramion może być od 4 do 6, ich długość może dochodzić nawet do 15 cm. Na wewnętrznej warstwie ramion znajduje się śluzowata warstwa gleby z zarodnikami, która wydziela bardzo intensywny i nieprzyjemny zapach padliny (podobny wydziela sromotnik smrodliwy).
Okratek australijski (palce diabła) - czy jest jadalny?
Okratek australijski nie jest grzybem trującym, ale z uwagi na zniechęcający zapach, który wydziela, uznaje się go w większości za grzyb niejadalny. Co ciekawe, w niektórych krajach młode owocniki, zwane też czarcimi jajami, są uważane za przysmak.
Do okratka lgną chętnie głównie ślimaki i muchy, które roznoszą jego zarodniki na nowe tereny.
Czytaj też:
- Czernidłak - niezwykły grzyb, który leczy cukrzycę i nadciśnienie
- W Polsce pojawił się nowy grzyb - złotak wysmukły. Czy jest jadalny?
- 10 najbardziej trujących grzybów występujących w Polsce
