KROPLE DO OCZU - jak działają i jak je stosować

W leczeniu chorób oczu najczęściej stosuje się krople do oczu. Zakrapla się je najczęściej do worka spojówkowego, delikatnie odciągając dolną powiekę. Niektóre z kropli nawilżają lub tylko rozjaśniają zmęczone oczy, inne łagodzą podrażnienia, leczą stany zapalne i poważne schorzenia okulistyczne.

Spis treści

1. Jak stosować krople do oczu?
2. Dawkowanie kropli do oczu
3. Krople do oczu - sztuczne łzy
4. Krople do zmęczonych oczu
5. Czasem krople do oczu uczulają
6. Krople do oczu z antybiotykiem

Krople do oczu różnią się od siebie składem, który zależy od ich przeznaczenia. O doborze kropli do oczu – nawet tak bezpiecznych jak popularne sztuczne łzy, które można kupić bez recepty – najlepiej porozmawiać z okulistą. Nieodpowiedni preparat nie tylko nie zadziała, ale może jeszcze spowodować niekorzystne zmiany w gałce ocznej. Warto więc wiedzieć nieco więcej o tych lekach – zwłaszcza jeśli często się je stosuje.

Jak stosować krople do oczu?

Gdy konieczne jest stałe stosowanie kropli do oczu, należy wypracować sobie schemat ich podawania. Jeżeli lekarz zdecyduje, że trzeba je aplikować 3 razy dziennie, nie ma potrzeby zakraplania ich dokładnie co 8 godzin. Przyjmowanie kropli najlepiej dostosować do rytmu dnia. Precyzyjnego w czasie stosowania tych preparatów wymaga się tylko od pacjentów cierpiących na bardzo poważne choroby oczu. W innych sytuacjach czas zakraplania leku nie ma znaczenia dla przebiegu terapii.

Krople można przyjmować na leżąco, siedząc lub stojąc. Osoby, które nie znoszą tego zabiegu, mogą nanosić preparat na zamknięte powieki (lepiej w pozycji leżącej). Porcję leku umieszcza się wtedy w zagłębieniu przy nosie – po otwarciu oczu lek wpłynie do oka. Jeżeli samodzielnie aplikuje się sobie krople, należy odchylić dolną powiekę, zapuścić preparat, a następnie ucisnąć palcem kącik oka tuż przy nosie – wtedy blokuje się odpływanie łez i krople, zamiast spływać do nosa, dłużej pozostają na gałce ocznej, co wpływa na lepsze ich wchłanianie. Dobrze jest jeszcze pomrugać przez chwilę, żeby lek rozprowadził się na powierzchni oka.

Dawkowanie kropli do oczu

Worek spojówkowy, który ma ograniczoną pojemność, może zatrzymać nie więcej niż 30 µl (mikrolitrów) płynu. Jedna kropla leku okulistycznego to zazwyczaj 40–70 µl – jej wielkość zależy od rodzaju zakraplacza. Większa ilość leku wycieknie na zewnątrz albo drogami łzowymi przedostanie się do nosa lub przewodu pokarmowego. W przypadku sztucznych łez nie ma to większego znaczenia dla zdrowia. Gdy jednak aplikuje się leki o silnym działaniu na układ współczulny (np. adrenalina, beta-blokery, atropina), mogą wystąpić niepożądane objawy uboczne. Dotyczy to zwłaszcza osób chorujących na astmę oskrzelową czy nadciśnienie.

Krople do oczu - sztuczne łzy

To jedyne preparaty, które można stosować bez ograniczeń. Ich zadaniem jest nawilżanie oczu. Skład łez i ich ilość są u każdego inne. Nawilżanie oka, czyli naturalne wydzielanie łez, zależy od pory dnia, emocji, pogody itd. A zatem jeżeli coś w oku "przeszkadza", jeśli odczuwasz dyskomfort przy mruganiu czy poruszaniu okiem – warto zaaplikować sztuczne łzy. Ich głównym składnikiem jest półpłynny żel, oparty na metylocelulozie lub kwasie hialuronowym. Naturalne łzy mają 3 warstwy, na które składają się lipidy, woda i mucyna. Lipidy, czyli tłuszcze, znajdują się na zewnątrz i chronią oko przed wysychaniem. W środku jest woda, a najbliżej oka warstwa substancji mucynowej, która zapewnia utrzymywanie się łez na oku. Sztuczne łzy doskonale imitują budowę i działanie łez naturalnych.

Krople do zmęczonych oczu

To rodzaj preparatów, które zwężają naczynia krwionośne i w ten sposób likwidują zaczerwienienia oczu. Niestety, częste stosowanie tego rodzaju kropli przynosi wiele szkód – zwężone naczynia nie przepuszczają potrzebnej oku porcji krwi, więc gałka oczna jest coraz gorzej odżywiona. Skutkiem nadużywania takich „rozjaśniaczy” mogą być różne schorzenia, które z reguły trudno się leczy. Dlatego w razie potrzeby lepiej wspomagać się sztucznymi łzami. Jednak najważniejsze jest zapobieganie zmęczeniu oczu, czyli umiejętne dbanie o higienę pracy – zachowywanie właściwej odległości od monitora, robienie krótkich przerw pozwalających oczom odpocząć, nawilżanie powietrza w pokoju.

Czasem krople do oczu uczulają

Każde krople do oczu mogą uczulać. Najczęściej reakcję alergiczną wywołuje substancja konserwująca. Ale przyczyną może być także substancja aktywna, czyli ta, która leczy. Jeżeli po zastosowaniu kropli do oczu wystąpi odczyn alergiczny, trzeba zapamiętać ich nazwę i w przyszłości nigdy ich nie stosować. To bardzo ważne, ponieważ każda następna reakcja uczuleniowa będzie silniejsza od poprzedniej – może wystąpić bardzo mocny obrzęk powiek, łzawienie, światłowstręt, bolesność. Gdy dojdzie do takiej nasilonej reakcji alergicznej, konieczne jest odstawienie szkodliwego preparatu, a niekiedy także podanie ogólnych leków odczulających.

Krople do oczu z antybiotykiem

W tej grupie kropli do oczu znajdują się głównie sulfonamidy i antybiotyki. Przy ich stosowaniu obowiązują te same rygorystyczne zasady co przy lekach przeciwbakteryjnych stosowanych doustnie – nie wolno przerywać kuracji natychmiast po uzyskaniu poprawy. Zwykle przy kuracji antybiotykami lub sulfonamidami na początku leczenia krople podaje się w dawce uderzeniowej (nawet co godzinę), a następnie nie rzadziej niż co 4 godziny, aby nie wytwarzały się szczepy oporne na zastosowane leczenie. Gdy konieczne jest jednoczesne stosowanie kilku leków okulistycznych, należy zwrócić uwagę, czy między składnikami (substancjami czynnymi leku) nie zachodzą interakcje.

miesięcznik "Zdrowie"

Anna Jarosz

Konsultacja: dr n. med. Piotr Fryczkowski, okulista