Kot Schrödingera: na czym polega ten eksperyment myślowy?
Kot Schrödingera to jeden z najbardziej znanych eksperymentów myślowych, jednak niewiele osób wie, na czym on dokładnie polega. Chodzi bowiem o to, że kot Schrödingera jest jednocześnie żywy i martwy. Jak to możliwe?
Spis treści
- Kot Schrödingera jest żywy i martwy jednocześnie
- Kot Schrödingera to nie tylko fizyka
- Kim był twórca eksperymentu?
- Zobacz, jak eksperyment obrazowo wyjaśniają na YouTube Kwantowe Pigułki!
Kot Schrödingera to eksperyment, o którym wielu słyszało, ale niewielu go rozumie. Sheldon Cooper, bohater "Teorii wielkiego podrywu", tyleż utalentowany, co pewny swej wiedzy fizyk, tłumaczył jego sens krótko: "Nie dowiesz się, dopóki nie otworzysz pudełka".
Z kolei słynny doktor House w jednym z odcinków narzeka, w kontekście kota Schrödingera, że w ostatnich czasach zbyt mało słyszy się o eksperymentach związanych z fizyką.
Kot Schrödingera jest żywy i martwy jednocześnie
Aby zrozumieć, czym jest kot Schrödingera, wyobrazić sobie można kota i zamykane - koniecznie nieprzezroczyste - pudełko, w którym się on znajduje. Poza kotem w pudełku oczami wyobraźni zobaczyć mamy młotek, butelkę z trucizną, która może być przez ten młotek stłuczona, licznik Geigera, którego zadaniem jest wprawienie w ruch młotka i atom pierwiastka promieniotwórczego, mogącego uruchomić licznik. Licznik zostanie uruchomiony w momencie rozpadu atomu. A jak wspomniano wcześniej, uruchomiony licznik wprawia w ruch młotek, który rozbija butelkę z trucizną, a ta zabija kota.
Pamiętajmy jednak, że kot znajduje się w nieprzezroczystym pudełku, a dokładnej chwili rozbicia atomu nie potrafimy przewidzieć. Nie wiemy więc, czy licznik został uruchomiony, ponieważ nie widzimy, co dzieje się w pudełku. Dopóki więc nie uniesiemy pudełka, umieszczony w nim kot może być jednocześnie żywy i martwy. Dopiero wtedy, gdy pudełko zostanie otwarte, kot przyjmuje jeden z dwóch możliwych stanów.
W tym momencie warto sobie przypomnieć, że kot Schrödingera jest eksperymentem myślowym, czyli nieprzeprowadzonym w rzeczywistości. Żadnemu, nomen omen, żywemu kotu nie stała się więc krzywda.
Kot Schrödingera to nie tylko fizyka
Kot Schrödingera ma zastosowanie tylko w fizyce? Nic bardziej mylnego! Weźmy pod uwagę chociażby możliwość udania się na randkę – dopóki na nią nie pójdziemy, będzie ona zarówno udana, jak i nieudana. Podobnie można by ująć spadek, który dziedziczymy, jednakże nie wiemy, czym on jest – do momentu, aż poznamy jego dokładną zawartość, odziedziczone przedmioty mogą być zarówno bardzo nawet cenne, jak i całkowicie bezwartościowe.
O kocie Schrödingera wspominają nie tylko fizycy, ale i różne osoby zajmujące się kulturą i sztuką. Eksperyment myślowy Schrödingera niejednokrotnie pojawiał się w literaturze – korzystał z niego w swoich powieściach m.in. Terry Pratchett. Wspominano o kocie Schrödingera również w filmach i serialach – wśród nich można wymienić m.in. takie produkcje, jak wspomniane wcześniej: "Dr House", "Teoria Wielkiego Podrywu" czy "Sześć stóp pod ziemią".
Czytaj też:
8 eksperymentów medycznych, które dużo o nas mówią
Metody manipulacji - 5 technik wywoływania wpływu na ludzi
Perswazja: czym jest? Perswazja a manipulacja
Kim był twórca eksperymentu?
Twórcą eksperymentu był Erwin Schrödinger - wybitny fizyk, zajmujący się on przede wszystkim mechaniką kwantową, wyróżniony w 1933 roku Nagrodą Nobla w dziedzinie fizyki.
Swój eksperyment, nazywany paradoksem (bo paradoksalna jest sytuacja, w której kot jednocześnie żyje i nie żyje) opisał w 1935 roku. Eksperyment z kotem miał pomóc zrozumieć i opisać przełożenie świata w skali w nano (czyli atomowej) na świat, z którym stykamy się na co dzień i który widzimy gołym okiem, czyli świat w skali makro.
