Kampylobakterioza - objawy i leczenie

Kampylobakterioza to choroba odzwierzęca, wywoływana przez bakterie z rodzaju Campylobacter, która u człowieka powoduje zakażenie żołądka i jelit. Kampylobakterioza jest najczęstszą przyczyną ostrego, bakteryjnego nieżytu żołądkowo-jelitowego. Bakterie Campylobacter powodują więcej przypadków biegunki niż Salmonella. Jakie są objawy kampylobakteriozy? Na czym polega leczenie?

Spis treści

1. Kampylobakterioza - drogi zakażenia
2. Kampylobakterioza - objawy
3. Kampylobakterioza - powikłania
4. Kampylobakterioza - leczenie
5. Kampylobakterioza - jak zapobiec zakażeniu?

Kampylobakterioza to choroba wywoływana przez bakterie z rodzaju Campylobacter, które występują w przewodzie pokarmowym zwierząt (drób, bydło, świnie, psy, koty, dzikie ptaki i ssaki). Bakterie Campylobacter przeniesione na ludzi mogą stać się przyczyną zakażeń przewodu pokarmowego.

Rodzaj Campylobacter obejmuje kilkadziesiąt gatunków i podgatunków. U człowieka biegunkę najczęściej wywołuje Campylobacter jejuni  (90-95 proc. wszystkich zakażeń wywoływanych przez Campylobacter species) i Campylobacter coli (około 5 proc. zakażeń).

Bakterie Campylobacter powodują więcej przypadków biegunki niż Salmonella.

Kampylobakterioza - drogi zakażenia

Do zakażenia dochodzi poprzez:

• spożycie surowego lub niedogotowanego zakażonego mięsa, najczęściej drobiu (szacuje się, że 50-70 proc. przypadków kampylobakteriozy wywołanych jest spożyciem zanieczyszczonych tymi bakteriami produktów drobiarskich)
• kontakt bezpośredni z człowiekiem lub zwierzęciem zakażonym
• spożywanie surowego mleka lub wody z naturalnych zbiorników

Kampylobakterioza - objawy

Okres inkubacji trwa od 5 dni do 2 tygodni. W  tym okresie mogą wystąpić objawy zwiastujące, takie jak:

Kampylobakterioza dotyka osoby w każdej grupie wiekowej, jednak szczególnie często zapadają na nią mieszkańcy miast po 50. roku życia.

• ogólne osłabienie
• nieznacznie podwyższona temperatura
• narastające zmęczenie

Następnie pojawia się nieżyt żołądkowo-jelitowy z:

• dominującą biegunką z domieszką krwi
• bólami brzucha
• gorączką do 38 st. C
• nudnościami i wymiotami

Objawy te zwykle ustępują po 3–6  dniach. W przypadku, gdy objawy utrzymują się dłużej niż tydzień, wskazane jest specjalistyczne leczenie.

Kał pacjenta pozostaje zakaźny przez około 2-3 tygodnie od pierwszych objawów choroby.

Kampylobakterioza - powikłania

• odwodnienie - u małych dzieci biegunka wraz z  objawami towarzyszącymi może bardzo szybko prowadzić do odwodnienia z następstwami zagrażającymi życiu
• bakteriemia, mogąca doprowadzić do wstrząsu septycznego - zwykle pojawia się u osób z upośledzoną odpornością, np. w przebiegu AIDS, niewydolności wątroby

Uważa się, że w krajach rozwiniętych i  rozwijających się, Campylobacter powoduje więcej przypadków biegunki niż Salmonella.

• zespół Guillaina-Barrégo. Typowe jest występowanie objawów neurologicznych po 1–3  tygodniach od zakażenia
• kłębuszkowe zapalenie nerek
• zapalenie mięśnia sercowego
• zapalenie wątroby
• zapalenie trzustki
• zapalenie stawów

Kampylobakterioza - leczenie

W zdecydowanej większości przypadków choroba ulega samoistnemu ograniczeniu i nie wymaga leczenia przyczynowego. Podstawą leczenia jest uzupełnianie niedoboru płynów i monitorowanie gospodarki wodno-elektrolitowej.

Leczenie przyczynowe polegające na wdrożeniu antybiotykoterapii jest zarezerwowane dla pacjentów z niedoborami odporności lub w ciężkim stanie ogólnym. Za lek z wyboru w leczeniu kampylobakteriozy uznawana jest erytromycyna lub azytromycyna.

Kampylobakterioza - jak zapobiec zakażeniu?

• konieczny jest prawidłowy proces obróbki termicznej produktów żywnościowych (przeprowadzony w 60 st. C i trwający przez min. 15 minut uniemożliwia przetrwanie bakterii)
• promieniowanie mikrofalowe oraz dodatek niektórych przypraw, takich jak: czosnek, ogranicza  przeżywalność tych bakterii w produktach spożywczych
• w zapobieganiu istotne jest także przestrzeganie zasad higieny w trakcie przygotowywania mięsa do spożycia, a także ochrona i badanie jakości wody pitnej, przestrzeganie zasad higieny osobistej,  jak np. mycie rąk po kontakcie ze  zwierzętami, przed spożyciem posiłku. Campylobacter nie szkodzi niska temperatura w zamrażarce

Bibliografia:

1. Bruś-Chojnicka A., Pauli A., Początek B., Chojnicki M., Mosalik M., Kowala-Piaskowska A., Mozer-Lisewska I., Kampylobakterioza – epidemiologia,  diagnostyka oraz leczenie w świetle najnowszych doniesień, "Nowiny Lekarskie" 2011

Monika Majewska