Glejak: objawy i leczenie guza mózgu

2020-06-08 10:02

Glejak to nowotwór mózgu i rdzenia. Glejaki wywodzą się z komórek glejowych tworzących zrąb tkanki nerwowej. Glejaki stanowią około 70 procent wszystkich nowotworów wewnątrzczaszkowych i główną przyczynę zgonów w tej grupie guzów mózgu. Przeczytaj, jakie są objawy glejaka i w jaki sposób przebiega leczenie tego rodzaju guzów mózgu.

Poradnik Zdrowie: glejak: objawy i leczenie guza mózgu
Autor: Getty Images
Dr Janusz Meder o tym, co możemy zrobić, żeby wcześnie wykryć nowotwór

Glejak, a właściwie glejaki, to grupa obejmująca różnorodne nowotwory mózgu i rdzenia, co wynika z różnic w budowie poszczególnych komórek glejowych pełniących wobec neuronów funkcje podporowe, odżywcze oraz naprawcze.

Im glejak jest bardziej odgraniczony od sąsiadujących tkanek, a tym samym mniej rozlany (naciekający), tym łatwiejszy jest chirurgiczny zabieg usunięcia (resekcja). W leczeniu stosuje się również chemioterapię, radioterapię (brachyterapia i teleradioterapia, w tym gamma knife) oraz terapie eksperymentalne – m.in. terapie genowe, immunoterapie czy wirusoterapie. Jakie są objawy glejaka? Jak leczy się takie guzy mózgu?

Glejak mózgu
Autor: Getty Images Glejak mózgu: objawy i leczenie

Spis treści

  1. Glejak: objawy
  2. Glejak: rodzaje
  3. Glejak wielopostaciowy
  4. Gwiaździaki, skąpodrzewiaki i wyściółczaki
  5. Glejaki wieku dziecięcego
  6. Glejak: złośliwość i rokowania

Glejak: objawy

Objawy kliniczne glejaków zależą przede wszystkim od tego, w którym miejscu pojawił się guz:

Objawy ogólne (objawy wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego:

Objawy ogniskowe, specyficzne dla lokalizacji guza:

    Glejak: rodzaje

    Glejak może rozrastać się z:

    • komórek szeregu astrocytarnego (glejak wielopostaciowy, gwiaździak anaplastyczny, włókienkowy i włosowatokomórkowy);
    • komórek skąpowypustkowych (skąpodrzewiak) - około 10 procent glejaków;
    • komórek wyściełających komory mózgu (wyściółczak) - około 7 procent glejaków;
    • komórek zarodkowych (rdzeniak)– występuje zwykle u dzieci, lokalizując się w móżdżku, choć bywa rozpoznawany także u dorosłych. Charakteryzuje się szybkim rozrostem, jest promienioczuły.

    Glejak wielopostaciowy

    Najczęstszym glejakiem i jednocześnie najbardziej niebezpiecznym jest glejak wielopostaciowy. Rozwija się w półkulach mózgu, najczęściej w płacie czołowym i skroniowym, co może objawiać się:

    • zmianą osobowości chorego,
    • zaburzeniami funkcji psychicznych,
    • afazją,
    • napadami padaczkowymi.

    Występuje on u osób starszych i cechuje się bardzo dużą złośliwością – bez leczenia prawie wszyscy chorzy umierają w ciągu trzech miesięcy. Po zastosowaniu leczenia skojarzonego, czyli operacji chirurgicznej i radioterapii, udaje się wydłużyć okres przeżycia do roku. Tylko 5 procent chorych osiąga długoletnie przeżycie.

    Gwiaździaki, skąpodrzewiaki i wyściółczaki

    U młodych dorosłych rozwijają się gwiaździaki: włókienkowe, które często przekształcają się w glejaka wielopostaciowego, oraz włosowatokomórkowe, które są guzami łagodnymi, a także naciekające półkule mózgu skąpodrzewiaki i zlokalizowane w komorze IV wyściółczaki.

    Podstawą leczenia każdego z nich jest zabieg operacyjny z możliwie jak najpełniejszą resekcją guza uzupełniany często radioterapią. Rokowanie zależy od radykalności operacji, ale przeżycie 5-letnie udaje się uzyskać średnio u ponad 65 procent chorych.

    Glejaki wieku dziecięcego

    Glejaki wieku dziecięcego to najczęściej rdzeniaki umiejscowione w móżdżku, wyściółczaki zlokalizowane podnamiotowo i gwiaździaki włosowatokomórkowe. Guzy te leczy się chirurgicznie, u małych dzieci uzupełnia chemioterapią, u starszych radioterapią. Pięć lat po zakończeniu terapii przeżywa ok. 60% dzieci.

    Nowa terapia szansą dla dzieci z glejakami?

    Na poziomie genetycznym glejaki cechują się dużą różnorodnością, pomimo że w obrazie makroskopowym i pod mikroskopem są to guzy bardzo do siebie podobne i leczone w podobny sposób. Zdaniem specjalistów z Institute of Cancer Research in London (ICR), którzy opublikowali wyniki swoich badań w roku 2017, czasy, gdy leczenie nowotworu dobierane jest na podstawie wyglądu jego komórek pod mikroskopem, powinny już odejść do przeszłości.

    Należy leczyć w zależności od podtypu genetycznego. Zdaniem naukowców niektóre podtypy genetyczne wrzucane dotąd do jednego worka z pozostałymi mogą okazać się uleczalne, pod warunkiem zastosowania właściwe dobranego leku. Leki można zastosować, w odpowiednich kombinacjach, i w tej grupie pacjentów, jeśli stwierdzi się u nich obecność mutacji genów takich jak: BRAF, PDGFRA, KIT, MYCN, EGFR, CDK6.

    Glejak: złośliwość i rokowania

    Zgodnie z klasyfikacją WHO, biorąc pod uwagę złośliwość, glejaki dzielimy na dwie grupy:

    • o niskim stopniu złośliwości zbudowane z komórek wysokodojrzałych, zróżnicowanych, o małym stopniu poliferacji, które rokują dobrze;
    • o wysokim stopniu złośliwości - komórki są niezróżnicowane lub anaplastyczne, szybko rosną, mogą naciekać sąsiadujące tkanki, występują liczne ogniska martwicy, nadmierna proliferacja naczyń krwionośnych - rokowanie w tym drugim przypadku jest oczywiście gorsze.

    W czterostopniowej skali WHO rokowania są tym gorsze, im wyższy stopień zaawansowania:

    I — to np. gwiaździak włosianokomórkowy czy wyściółczak śluzowo-brodaweczkowaty,II — to np. gwiaździak włókienkowaty, skąpodrzewiak, wyściółczak,III — to np. gwiaździak anaplastyczny,IV — to. np. glejak wielopostaciowy (najczęstszy glejak u dorosłych), rdzeniak.

    Rokowanie w stopniu IV jest najgorsze, ze średnim przeżyciem ok. 14 miesięcy, przy podjętym leczeniu operacyjnym oraz następczej radioterapii i chemioterapii.

    Czytaj też: Nowotwory centralnego układu nerwowego >>

    Jaka to choroba?

    Pytanie 1 z 12
    Co dolega temu dziecku?
    niemowle