Twoje dziecko kłamie? Wiemy, dlaczego to robi

Dziecko najczęściej kłamie ze strachu, braku zaufania, wstydu i gdy jest nadmiernie kontrolowane. W ten sposób pokazuje, że ma problemy. Pedagodzy są zgodni, że przyczyną dziecięcych kłamstw są... dorośli, którzy dają dziecku zły przykład.

Nie zgadzasz się z tą tezą? To przypomnij sobie, ile razy przy dziecku mówiłaś, gdy zadzwonił telefon „powiedz, że mnie nie ma”. Albo jak często zdarza ci się nie spełniać danych dziecku obietnic. W efekcie takich obiecanek-cacanek przekazujesz dziecku prosty komunikat: wolno mijać się z prawdą. I choćbyś codziennie mówiła, że „nie wolno oszukiwać” i „kłamstwa są złe” – gdy dajesz niewłaściwy przykład – dziecko będzie się wzorowało na tobie.

Czytaj też: Wychowawcze białe kłamstwa, które ułatwiają bycie mamą

Spis treści

1. Dlaczego małe dzieci kłamią?
2. Dlaczego starsze dzieci kłamią?

Dlaczego małe dzieci kłamią?

Dla malucha życie w świecie fikcji jest naturalne. Z każdej strony otaczają go zwierzątka, które mówią; słucha bajek, w których dzieją się dziwne rzeczy. To wszystko pobudza jego wyobraźnię na tyle, że trudno jest mu oddzielić fikcję od rzeczywistości. Dlatego nad zmyśleniem, które przytrafia się od czasu do czasu, możesz śmiało przejść do porządku dziennego. Zwróć tylko uwagę, czy twój maluch potrafi bawić się z innymi dziećmi. Jeżeli tak – wszystko jest w normie.

Co innego, gdy przez większość dnia żyje w otoczeniu wymyślonych przyjaciół i w dodatku nie traktuje tego jako zabawy. Wtedy warto, byś zastanowiła się, czy spędza dni w satysfakcjonujący go sposób. Czy ma swoje towarzystwo i czy zabawa z rówieśnikami jest dla niego miła. Czy ma okazję w radosny sposób podokazywać z dorosłymi? Zapasy czy jazda na barana z tatą to dla dziecka równie niezbędne chwile, jak nauka zachowywania się przy stole.

Małe dzieci wychowywane w rygorystycznym drylu i karane nawet za błahe przewinienia, często wymyślają współtowarzysza „niedoli”, na którego zrzucają część przewinień. Nie powinno to być powodem jeszcze jednej kary „za kłamanie”. Odbierz to jako ważny sygnał, że dziecku jest źle.

Czytaj też: Twoje dziecko ogląda bajki na YouTubie? Te straszne filmy zobaczy „przy okazji”

Przyczyny kłamstwa:

u 3-4-latka:

• raczej nie są to kłamstwa świadome, a zmyślenia, czyli efekt działania żywej wyobraźni,
• nie jest pewne, gdzie kończy się fikcja, a gdzie zaczyna rzeczywistość,
• brakuje mu kontaktu z rówieśnikami i otacza się wymyślonymi przyjaciółmi,
• ma zbyt rygorystycznych rodziców.

rada dla rodziców:

• zapewnij mu kontakty z innymi dziećmi,
• zachowaj umiar w opowiadaniu bajek,
• codziennie znajdź chwilę na wspólną, radosną zabawę,
• kary zastąp spokojnym tłumaczeniem.

Czytaj też: "Nie kupię ci zabawki, bo sklepy są zamknięte..." Kiedy wolno okłamywać dzieci w dobrej wierze?

Dlaczego starsze dzieci kłamią?

Zupełnie inaczej ma się sprawa z dzieckiem starszym. Ono kłamie, by oszukać. Czy musi to robić? Odpowiedź znamy wszyscy z własnego życia – na pewno każdy z nas miał w życiu niezręczne sytuacje, z których jedynym taktownym wyjściem było minięcie się z prawdą. Jeżeli przyłapiemy dziecko właśnie na takim kłamstwie – warto zaznaczyć, że to co prawda nie najlepsze wyjście z niezręcznej sytuacji, a jednocześnie pokazać, że rozumiemy intencje.

Najczęściej dzieci kłamią w wieku 8 lat - wtedy zjawisko to narasta lawinowo. Dzieje się tak szczególnie wtedy, kiedy dziecko miało wybujałą wyobraźnię, a my nie zadbaliśmy o to, by umiało oddzielić fantazję od rzeczywistości. Co wtedy robić? Nie jest dobrym pomysłem publiczne zawstydzanie dzieci. Także nagłośnienie kłamstwa, choćby na forum rodziny obnaża naszą bezradność, a przede wszystkim nie odnosi skutku wychowawczego.

Czytaj też: Czy dorośli zawsze wiedzą, kiedy dziecko kłamie? Umiesz rozpoznać nieprawdę?

Problemy zaczynają się najczęściej w szkole, kiedy zamiast dobrych stopni, pojawiają się pały. I kłamstwa, będące kwintesencją strachu przed rodzicami. Nie myśl wtedy, że dziecku nie zależy na nauce. Właśnie kłamstwa pokazują, że zależy, i to bardzo. Zastanów się, jakie mogą być przyczyny szkolnych kłopotów, spokojnie zadeklaruj pomoc. Ale jednocześnie wyraźnie powiedz, że kłamstwa są złe i dziecko nie musi ich używać w kontaktach z dorosłymi.

Udowodnij, że potrafisz spokojnie przyjąć wiadomość o złym zachowaniu latorośli. Jeżeli choć raz nie posuniesz się do kar i krzyków, a zastąpisz je rozmową i tłumaczeniem, masz szansę, że kłamstwa znikną z twojego rodzinnego życia. Wykazując zrozumienie, uzbrój się w cierpliwość. Strach, pchający dziecko do kłamstwa, nie zniknie od razu.

Zobacz: Nigdy nie mów tak do dziecka. Ono inaczej odbiera twoje słowa

Przyczyny kłamstwa

u 5-6-latka:

• boi się kary,
• chce, by otoczenie uważało je za grzeczne,
• nie pamięta, jak było naprawdę,
• w jego życiu fantazja tak miesza się z rzeczywistością, że wydaje mu się, że mówi prawdę.

rada dla rodziców:

• pomóż dziecku odróżniać zmyślenia od rzeczywistości,
• nie pozwól się oszukiwać, nawet w żartach,
• nie twórz atmosfery strachu, by dziecko nie bało się przyznać do psoty,
• nie krzycz, szczególnie gdy możesz przypuszczać, że „nieszczęście” stało się niechcący.

u dziecka powyżej 7 lat:

• boi się, że nie jest w stanie sprostać oczekiwaniom rodziców,
• jest nadmiernie kontrolowane,
• nie ma w domu prawa do intymności,
• nie radzi sobie z własnymi problemami i boi się o nich porozmawiać,
• nie czuje się w pełni kochane i akceptowane.

rada dla rodziców:

• ułatw dziecku mówienie prawdy,
• nie bądź przesadnie surowa,
• doceniaj przyznanie się do winy,
• życzliwie tłumacz,
• pozwól mu na stosowną do wieku niezależność.

Czytaj też: Jak interpretować rysunki dziecka? Czy rysunki dziecka odzwierciedlają jego emocje?

Zobacz galerię 10 zdjęć