Dieta dla dziecka chorego na celiakię
Bezglutenowe gotowanie to wyzwanie, któremu musi sprostać mama dziecka chorego na celiakię albo nietolerującego tego białka z powodu alergii. Co można mu dawać do jedzenia, a czego trzeba unikać?
Spis treści
Niektóre dzieci źle reagują na gluten, czyli białko roślinne znajdujące się w ziarnach pszenicy i jej odmian (np. orkiszu), żyta, owsa, jęczmienia. Niekiedy jest to alergia, która po kilku latach mija. Czasem jednak mamy do czynienia z celiakią – chorobą trzewną, kiedy to organizm trwale nie toleruje glutenu. W obu przypadkach – by nie doszło do poważnych komplikacji zdrowotnych, dziecko musi być na diecie bezglutenowej.
Dieta bezglutenowa - zasada pięciu U
Zdrowa kuchnia bezglutenowa powinna być dopasowana do wieku, musi też zaspokajać wszystkie potrzeby rosnącego organizmu. Problem jednak w tym, że mieszanki mąk bezglutenowych zawierają wielokrotnie mniej białka i witamin (głównie z grupy B), a także niektórych składników mineralnych, zwłaszcza magnezu, żelaza i cynku, niż mąka pszenna i żytnia. Ważne więc, by dietę wzbogacić o orzechy, ziarna i kasze (gryczaną, jaglaną), niełuskany ryż, soję, pestki słonecznika czy sezam. Trzeba też pamiętać, że jest to dieta niskobłonnikowa, więc dziecko może mieć zaparcia.
Pomoże zwiększenie porcji warzyw i owoców albo przecieranych soków. W planowaniu jadłospisu warto też wykorzystywać zasadę pięciu U opracowaną przez prof. Stanisława Bergera:
- Dieta musi być Urozmaicona – w każdym posiłku należy spożywać produkty ze wszystkich grup żywnościowych.
- Powinna być też Umiarkowana, czego wyznacznikiem jest prawidłowa masa ciała;
- Uregulowana – trzeba się starać, by liczba i częstotliwość posiłków w ciągu dnia była w miarę stała.
- Unikamy nadmiaru soli, cukru oraz tłuszczu.
- Dziecko powinno również Uprawiać sport albo codziennie spacerować, bo wszelki ruch korzystnie wpływa na perystaltykę jelit.
Dieta bezglutenowa smaczna i pożywna
Rodzicom najtrudniejsze wydaje się komponowanie jadłospisu i przygotowywanie posiłków. Dziecko powinno codziennie zjadać pięć posiłków zawierających: 5 porcji bezglutenowych produktów zbożowych, 3–5 porcji warzyw i owoców, 3–4 porcje produktów mlecznych, 2 porcje tłuszczu.Trudniej jest zadbać o to, by potrawy były urozmaicone i smaczne. Można eksperymentować, warto jednak skorzystać z przepisów zamieszczanych na specjalistycznych stronach internetowych (www.celiakia.pl, www.kuchniabezglutenowa.pl). Warto wiedzieć, że konieczność stosowania takiej diety nie wyklucza wizyt w restauracjach – szukaj lokali oznaczonych logo Menu bez glutenu. Ich adresy można znaleźć na www.menubezglutenu.pl.
Jak skłonić dziecko do przestrzegania diety
Łatwiej jest, jeśli problem został wykryty w miarę wcześnie, kiedy dziecko nie poznało jeszcze wielu smaków, bo wtedy nie kuszą go produkty, które zawierają gluten. W przypadku przedszkolaka albo malucha w wieku szkolnym niezbędna jest rozmowa, podczas której należy mu wyjaśnić, że dieta jest w jego przypadku lekarstwem, a jedzenie dań zawierających gluten może być niebezpieczne. Trzeba wymagać od dziecka przestrzegania diety, ucząc je jednocześnie zasad przygotowywania bezpiecznych posiłków. Dieta bezglutenowa nie wymaga ograniczeń towarzyskich. Pozwalając dziecku na wizyty u znajomych, trzeba jednak ustalić z ich rodzicami zasady dotyczące diety – zwłaszcza taką, by niczym nie częstowali twojej pociechy bez uprzedniej konsultacji z tobą.
Dieta bezglutenowa - ważne zasady
Jak każda inna dieta tak i ta wymaga zmiany przyzwyczajeń kulinarnych. Różnica polega na tym, że nie jest to dieta z wyboru, ale z konieczności. Malca trzeba chronić przed glutenem i od tej zasady nie ma wyjątków. Jest on nie tylko w potrawach przygotowywanych przy użyciu mąki – wykorzystuje się go również w niektórych procesach technologicznych poprawiających smak lub konsystencję potraw. Dlatego w pierwszej kolejności trzeba wyrobić sobie nawyk czytania etykiet. Przepisy zobowiązują bowiem producentów do wymieniania na nich wszystkich składników alergennych – a więc również glutenu. Jeśli nie masz pewności, czy dany produkt zawiera to białko, kupuj tylko produkty oznaczone znakiem przekreślonego kłosa albo opisane jako bezglutenowe. Specjalistyczne produkty, takie jak bezglutenowy chleb, makaron czy mąka, można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, internetowych, nawet w supermarketach. Koniecznie zapoznaj się też z listą produktów dozwolonych i zakazanych. Na diecie bezglutenowej dozwolone są mięsa, ryby, owoce, warzywa, jajka, mleko, tłuszcze, orzechy, kasze, a także produkty gotowe niezawierające glutenu – np. kisiele, galaretki, budynie, bezglutenowe wędliny czy nabiał. Dziecko może jeść pieczywo, placki, ciasta i makarony z mąki bezglutenowej otrzymywanej ze skrobi pszennej bezglutenowej, a także m.in. z kukurydzy, amarantusa, gryki, soi, ryżu, prosa,tapioki, manioku i sorgo. Zakazane natomiast są produkty zawierające pszenicę, żyto, jęczmień, owies, pszenżyto i orkisz, jak również wszelkie wyroby z ich dodatkiem: chleby, bułki, wyroby cukiernicze, płatki glutenowe, kasze, kawa zbożowa, kakao owsiane, niskogatunkowe kiełbasy, pasztetowa, parówki, panierowane półprodukty, kaszanka, mielonki, pasztety, zupy i sosy instant, musztardy i majonezy, wyroby garmażeryjne, gotowe desery, produkty zawierające słód i ekstrakt słodowy.
Bezpieczna kuchnia
By nie doszło do zanieczyszczenia glutenem dań albo produktów przeznaczonych dla dziecka, najlepiej trzymać je w osobnej szafce i przygotowywać z użyciem naczyń przeznaczonych tylko do tego celu. Dla swojej wygody i bezpieczeństwa malca warto rozważyć całkowitą rezygnację z mąki pszennej i żytniej, zastępując ją bezglutenową. Potrawy bezglutenowe i glutenowe (dla reszty domowników) przygotowujemy osobno, dla bezpieczeństwa najpierw gotując danie bez glutenu.
Gluten w diecie
Gluten to białko obecne w żywności produkowanej z pszenicy, żyta, owsa i jęczmienia. Niestety w ostatnich latach pojawia się coraz więcej osób, które mają problem z trawieniem glutenu. W jaki sposób objawia się nietolerancja glutenu? Posłuchaj naszego eksperta - dietetyczki Agnieszki Piskały.
