Cząber - właściwości zdrowotne i zastosowanie
Cząber to przyprawa, która charakteryzuje się pikantnym smakiem i aromatem, zbliżonym do tymianku oraz majeranku. Do najbardziej znanych gatunków cząbru należy cząber górski i cząber ogrodowy. Sprawdź, jakie są właściwości zdrowotne cząbru oraz do jakich potraw się go dodaje.
Spis treści
- Cząber - właściwości zdrowotne
- Cząber - wartości odżywcze
- Cząber - witaminy i składniki mineralne
- Cząber - zastosowanie w kuchni
Cząber wykorzystywany był do celów kulinarnych już w starożytnej Grecji i Rzymie. W połączeniu z tymiankiem służył do doprawiania zup, mięs i farszów. Uważano go też za afrodyzjak. Grecy i Rzymianie rozpowszechnili to zioło w Europie, zaś za sprawą kolonistów cząber dotarł do Ameryki.
Cząber to roślina o cienkich łodygach i ciemnozielonych, wąskich, drobnych liściach. Istnieją dwie odmiany tego zioła: letnia i zimowa, przy czym odmiana zimowa charakteryzuje się bardziej gorzkim i ostrym smakiem.
Jest szczególnie popularny w zachodniej Azji, Europie, USA, Kanadzie i na Bliskim Wschodzie. Prócz walorów smakowych cząber ma korzystny wpływ na zdrowie: wykazuje działanie antybakteryjne, antyseptyczne, zapobiega wzdęciom i biegunkom.
Cząber - właściwości zdrowotne
Cząber jest bogaty w potas, który obniża ciśnienie tętnicze krwi. Jest również doskonałym źródłem żelaza, które jest głównym składnikiem hemoglobiny uczestniczącej w transporcie tlenu. Dzięki temu może wspomóc leczenie anemii.
Właściwości przeciwgrzybicze cząber zawdzięcza obecności karwakrolu, który wykazuje działanie hamujące na wzrost bakterii, m.in.: Escherichia coli, Bacillus cereus. Natomiast dzięki obecności tymolu, cząber zapobiega występowaniu zakażeń grzybiczych.
Czytaj też: Grzybica - objawy i leczenie
Cząber jest bogaty w witaminę C i cynk, które wspomagają układ odpornościowy. Oprócz tego łagodzi dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Zapobiega wzdęciom i biegunkom oraz redukuje objawy tych dolegliwości. Dodatkowo cząber pobudza wydzielanie soków trawiennych i wspomaga trawienie.
Czytaj też: Sposoby na problemy z trawieniem
Dzięki obecności błonnika pokarmowego, cząber wpływa korzystnie na profil lipidowy, obniżając stężenie cholesterolu LDL i zwiększając stężenie cholesterolu HDL.
Czytaj też: Cholesterol całkowity, LDL i HDL - normy
Cząber - wartości odżywcze
Cząber cechuje się niską kalorycznością i wysoką zawartością składników mineralnych i witamin. Jest bogaty w żelazo, wapń, magnez, miedź i cynk oraz witaminy z grupy B, głównie witaminę B6, a także witaminę C i witaminę A. Ponadto cząber zawiera garbniki, żywice, śluzy i olejki eteryczne, m.in.: cymol, karwakrol, kariofylen, terpineol i pinen.
Cząber - witaminy i składniki mineralne
| Wartość odżywcza | w 100 g cząbru | w 1 g cząbru |
| Wartość kaloryczna | 272 kcal | 2,72 kcal |
| Białko | 6,73 g | 0,0673 g |
| Tłuszcze | 5,91 g | 0,0591 g |
| Nasycone kwasy tłuszczowe | 3,26 g | 0,0326 g |
| Cholesterol | 0,0 mg | 0,0 mg |
| Węglowodany | 68,73 g | 0,6873 g |
| Błonnik | 45,7 g | 0,457 g |
| Minerały | ||
| Fosfor | 140,0 mg (20%*) | 1,4 mg (0,20%) |
| Potas | 1051,0 mg (30%) | 10,51 mg (0,30%) |
| Sód | 24,0 mg (2%) | 0,24 mg (0,024%) |
| Wapń | 2132,0 mg (213%) | 2132,0 mg (213%) |
| Żelazo | 37,88 mg (379%) | 0,379 mg (3,79%) |
| Magnez | 377,0 mg (94%) | 3,77 mg (0,94%)C |
| Cynk | 4,3 mg (39%) | 0,043 mg (0,39%) |
| Miedź | 0,847 mg (94%) | 0,00847 mg (0,94%) |
| Selen | 4,6 µg (8%) | 0,046 µg (0,08%) |
| Witaminy | ||
| Witamina B1 | 0,366 mg (28%) | 0,00366 mg (0,28%) |
| Niacyna | 4,08 mg (26%) | 0,0408 mg (0,26%) |
| Witamina B6 | 1,810 mg (139%) | 0,181 mg (1,39%) |
| Witamina B12 | 0,0 µg (0%) | 0,0 µg (0,0%) |
| Witamina C | 50,0 mg (56%) | 0,5 mg (0,56%) |
| Witamina A | 257,0 µg (29%) | µg (0,29%) |
| Witamina D | 0,0 µg (0%) | 0,0 µg (0%) |
*% dziennego zalecanego spożycia dla osoby dorosłej
Wartość odżywcza USDA, % dziennego zalecanego spożycia: Normy Żywienia, Nowelizacja IŻŻ, 2017
Cząber - zastosowanie w kuchni
Cząber stosuje się w kuchni jako przyprawę do potraw potraw zarówno mięsnych jak i warzywnych. Stanowi doskonałe połączenie z innymi przyprawami, m.in.: tymiankiem, szałwią, koprem włoskim, rozmarynem i liściem laurowym.
Cząber świetnie komponuje się z daniami z fasolą białą i soczewicą oraz kapustą i brukselką. Doprawia się nim też mięso: cielęcinę, drób, jagnięcinę, kaczkę, wieprzowiną i mięso z królika. Cząbru używa się jako składnika marynat do ryb, szczególnie dobrze pasuje do pstrąga.
Cząber można także wykorzystać do doprawiania pieczonych warzyw, pasztetów warzywnych, sałatek, zup, gulaszów, dań z ziemniakami i grzybami oraz sosów. Ponadto nadaje smaku daniom z serem kozim, pomidorami i ogórkami.
