Badania kontrolne po COVID-19 – jakie wykonać?

Badania kontrolne po COVID-19 powinno się wykonać zwłaszcza przy wystąpieniu zespołu pokowidowego. Większość osób po przechorowania COVID-19 wraca do zdrowia. Jednak u niektórych skutki zakażenia mogą być jeszcze odczuwalne przez tygodnie lub nawet miesiące od zakończenia choroby. Dotyczy to także osób, które nie były hospitalizowane i przeszły COVID-19 w sposób łagodny. Dowiedz się, jakie badania wykonać po zakażeniu koronawirusem.

Badania kontrolne po przebyciu COVID-19 są zalecane zwłaszcza po zgłoszeniu objawów, które rozwijają się po COVID-19, trwają powyżej 12 tygodni i nie wynikają z innego rozpoznania.

Najczęściej zgłaszane objawy długoterminowe po przejściu COVID-19 obejmują:

• przewlekłe zmęczenie,
• duszność,
• kaszel,
• ból stawów i mięśni,
• trudności z myśleniem i koncentracją,
• zaburzenia depresyjne,
• kołatanie serca,
• wysypka,
• wypadanie włosów,
• zaburzenia snu,
• problemy z węchem i smakiem.

Oprócz tego notuje się poważniejsze powikłania po przebyciu COVID-19, które wymagają natychmiastowej diagnostyki. W tym celu należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który zadecyduje jakie badania zlecić u pacjenta.

Spis treści

1. Badania kontrolne po COVID-19 – badania ogólne
2. Badania kontrolne po COVID-19 – płuca
3. Badania kontrolne po COVID-19 – układ krążenia
4. Badania kontrolne po COVID-19 – wątroba i nerki
5. Badania kontrolne po COVID-19 – układ nerwowy

Badania kontrolne po COVID-19 – badania ogólne

Po zgłoszeniu się pacjenta z niepokojącymi objawami po przejściu COVID-19 lekarz pierwszego kontaktu przeprowadza szczegółowy wywiad, dokonuje pomiaru ciśnienia krwi i pulsoksymetrem. W pierwszej kolejności zleca również podstawowe badania laboratoryjne takie jak:

• badanie ogólne moczu,
• morfologia krwi z rozmazem,
• tyreotropina (TSH),
• wolna tyroksyna (fT4),
• białko CRP,
• glukoza,
• lipidogram,
• elektrolity.

Badania kontrolne po COVID-19 – płuca

Pacjenci przechodzący COVID-19 bardzo często zapadają na zapalenie płuc, a w skrajnych przypadkach doznają zespołu ostrej niewydolności oddechowej i wstrząsu septycznego.

Przebyte zapalenie płuc po COVID-19 może pozostawić po sobie w płucach zmiany typu matowej szyby widoczne w badaniu RTG, a także zgrubienia w naczyniach krwionośnych i rozstrzenie oskrzeli.

U części osób, które przeszły COVID-19 może pojawić się obniżona tolerancja wysiłku fizycznego objawiająca się:

• bólem w klatce piersiowej,
• uczuciem ucisku w klatce piersiowej,
• świszczącym oddechem
• i zadyszką.

W takim przypadku lekarz zwykle zleca szereg badań czynnościowych i obrazowych układu oddechowego:

• badanie spirometryczne,
• RTG lub tomografię klatki piersiowej

A w przypadku nieprawidłowości lekarz zleca konsultację pulmonologiczną.

Badania kontrolne po COVID-19 – układ krążenia

Uczucie ucisku w klatce piersiowej i obniżona tolerancja wysiłku fizycznego może również wskazywać na problemy z sercem i układem krążenia. Przechorowanie COVID-19 może zwiększać prawdopodobieństwo zlepiania się krwinek i tworzenia zakrzepów.

Duże zakrzepy mogą powodować zawały serca i udary. Wydaje się, że większość uszkodzeń mięśnia sercowego po przejściu COVID-19 może wynikać z powstawania niewielkich zakrzepów, które blokują drobne naczynia krwionośne.

Inne części ciała, w których może dochodzić drobnych zakrzepów w naczyniach krwionośnych to:

• płuca,
• kończyny dolne,
• wątroba
• i nerki.

By ocenić kondycję serca lekarz zleca:

• EKG spoczynkowe,
• USG serca (echo serca),
• badanie Holtera.

Pomocne mogą być także badania laboratoryjne krwi takie jak:

• D-dimery (ocena procesu wykrzepiania śródnaczyniowego),
• BNP (ocena wydolności serca).

A w przypadku nieprawidłowości lekarz zleca konsultację kardiologiczną.

Badania kontrolne po COVID-19 – wątroba i nerki

COVID-19 może osłabiać naczynia krwionośne i powodować ich nieszczelność, co może przyczynia się do problemów z wątrobą i nerkami. W celu oceny funkcji nerek i wątroby lekarz zleca badania laboratoryjne:

• bilirubinę,
• ALT,
• AST,
• kreatyninę,
• mocznik,
• kwas moczowy.

Konieczne również może okazać się badanie USG jamy brzusznej.

Badania kontrolne po COVID-19 – układ nerwowy

Osoby, które przeszły ciężką postać COVID-19 mogą mieć zwiększone ryzyko rozwoju: 

• zespołu stresu pourazowego,
• depresji
• i zaburzeń lekowych.

Ponadto u wielu osób, które wyleczyły się z COVID-19 pojawia się:

• zespół przewlekłego zmęczenia,
• trudności z myśleniem i koncentracją,
• zmiany nastroju,
• zaburzenia depresyjne.

Mogą również pojawiać się objawy typowo neurologiczne takie jak:

• drętwienie kończyn i twarzy.

W przypadku stwierdzenia takich objawów, lekarz pierwszego kontaktu oprócz wykonania podstawowych badań może wystawić skierowanie do neurologa, psychiatry lub zalecić konsultację z psychologiem.

Czytaj też:

• Powikłania po szczepieniu na COVID-19. Możliwe działania niepożądane szczepionek
• Jak leczyć COVID-19 w domu? Najnowsze wytyczne ekspertów
• Warianty koronawirusa SARS-CoV-2 - jak powstają? Rodzaje wariantów koronawirusa

dr n. med. Karolina Karabin, biolog molekularny, diagnosta laboratoryjny, konsultant ds. żywienia i stylu życia