Antytrombina - nadmiar lub niedobór
Antytombina jest istotnym białkiem biorącym udział w procesie krzepnięcia krwi. Poprzez hamowanie aktywności czynników krzepnięcia krwi opóźnia krzepnięcie krwi. Jakie są skutki zdrowotne niedoboru i nadmiaru antytrombiny? Kto powinien wykonać badanie?
Antytrombina, w skrócie AT jest białkiem należącym do grupy inhibitorów proteaz serynowych. Jego funkcją jest hamowanie czynników krzepnięcia krwi takich jak trombina, czynnika krzepnięcia IXa, XIa, XIIa, czy kalkreina. Antytrombina powstaje w wątrobie, komórkach śródbłonkowych naczyń krwionośnych oraz płytkach krwi. Dawniej antytrombina była nazywana antytrombiną III. Funkcją antytrombiny jest opóźnienie procesu krzepnięcia krwi poprzez tworzenie kompleksu z trombiną, który jest następnie eliminowany przez komórki układu odpornościowego. Czynnikiem przyspieszającym tempo wiązania antytrombiny z trombiną oraz czynnikami krzepnięcia jest heparyna.
Spis treści
- Antytrombina - wrodzony niedobór
- Antytrombina - na czym polega badanie i ile kosztuje?
- Antytrombina - niedobór
- Antytrombina - nadmiar
Antytrombina - wrodzony niedobór
Wrodzony niedobór antytrombiny jest uwarunkowany genetyczne i występuje u 1:5000 osób. Objawy choroby w postaci nawracającej zakrzepicy żylnej pojawiają się przed 40 rokiem życia. U osób z wrodzonym niedoborem antytrombiny leczenie heparyną jest nieskuteczne.
Wrodzony niedobór antytrombiny występuje w dwóch postaciach:
- niedobór ilościowy (typ I), który występuje najczęściej i jest związany ze zmniejszonym stężeniem antytrombiny o ponad 50%
- niedobór jakościowy (typ II), który wynika z utraty funkcji przez antytrombinę w wyniku punktowej mutacji. W wynikach badań ten typ niedoboru objawia się prawidłowym stężeniem antytrombiny, ale z jej obniżoną aktywnością
Antytrombina - na czym polega badanie i ile kosztuje?
Aktywność i stężenie antytrombiny oznacza się we krwi żylnej pobranej ze zgięcia łokciowego na cytrynian sodu. Następie w laboratorium z takiej krwi uzyskuje się tzw. osocze ubogopłytkowe. Badanie antytrombiny powinno być wykonane na czczo, najlepiej pomiędzy godziną 6:30 a 9:00 oraz przed wdrożeniem lub 10 dni po zakończeniu leczenia heparyną.
W laboratorium do oznaczania aktywności antytrombiny wykorzystuje się dwie metody:
- amidolityczną - polegająca na pomiarze za pomocą spektrofotometru szybkości rozszczepiania substratu w reakcji chemicznej do barwnego produktu
- koagulometryczną - polegającą na pomiarze szybkości tworzenia się skrzepu po dodaniu fibrynogenu
Do oznaczenia stężenia antytrombiny wykorzystuje się metody immunochemiczne. Cena badania aktywności antytrombiny w komercyjnym laboratorium kosztuje 30-80 zł.
Antytrombina - niedobór
Wartości prawidłowe dla stężenia antytrombiny to 0,19-0,31 g/l, natomiast jej aktywności powinna zawierać się w przedziale 80-120%. U noworodków stężenie antytrombiny jest o około 50% niższe niż u osoby dorosłej i osiąga prawidłowe wartości w wieku 6 miesięcy.
Obniżona aktywność lub niskie stężenie antytrombiny obserwuje się w:
- ciężkim uszkodzeniu wątroby
- utracie białek np. zespole nerczycowym, oparzeniach
- zespole rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego (DIC)
- posocznicy
- rozległych zabiegach operacyjnych
- urazach wielonarządowych
- leczeniu heparyną niefrakcjonowaną
- trakcie przyjmowania estrogenów
- ciąży
- chorobach nowotworowych
- dużej utracie krwi
- niewydolności nerek
- zatorowości płucnej
- we wrodzonym niedoborze antytrombiny
Warto zaznaczyć, że wrodzony lub nabyty niedobór antytrombiny powoduje zakrzepicę i/lub nieskuteczność działania heparyny. Stąd badanie antytrombiny zleca się również u osób z opornością na leczenie heparyną.
Antytrombina - nadmiar
Podwyższoną aktywność lub wysoki stężenie antytrombiny obserwuje się w:
- leczeniu antagonistami witaminy K
- niedoborze witaminy K
- cholestazie
Czytaj też:
- Zaburzenia krzepnięcia krwi - przyczyny, objawy i leczenie
- CZAS PROTROMBINOWY (PT) służy do oceny układu krzepnięcia krwi
- Koagulogram to badanie krzepliwości krwi. Jak odczytać jego wyniki?
Porady eksperta
