Produkty rozgrzewające i wychładzające organizm [LISTA]
Medycyna chińska dzieli potrawy na wyziębiające, wychładzające, obojętne, rozgrzewające i gorące. Dieta powinna być dopasowana do klimatu, w którym żyjemy oraz pory roku. Przestrzeganie tej zasady ma nam zapewnić zdrowie i prawidłową masę ciała. Zobacz listę produktów rozgrzewających oraz wychładzających organizm.
Spis treści
- TABELA: które produkty działają rozgrzewająco, a które wychładzająco?
- Rozgrzewające przyprawy polecane w sezonie jesienno-zimowym
- Dieta rozgrzewająca w praktyce
Medycyna chińska przedstawia organizm jako mikrokosmos wypełniony energią życiową Czi, która daje siłę, a jej prawidłowe krążenie jest gwarancją zdrowia i witalności. Według tych wierzeń kluczowe jest zachowanie równowagi między pierwiastkiem Yin i Yang we wszystkich obszarach życia, również w odżywianiu. Z medycyny chińskiej wywodzi się także podział wszystkich produktów żywnościowych na rozgrzewające i wychładzające organizm, a odpowiednie ich spożywanie według wyznawców tej filozofii gwarantuje zdrowie i prawidłową masę ciała.
Czytaj też: Wzory na idealną masę ciała
Według medycyny chińskiej dieta powinna być dopasowana do klimatu, w którym żyjemy. Strefy klimatyczne dzielone są na gorące, ciepłe, umiarkowane, chłodne i zimne. Podobnie na pięć kategorii podzielona jest żywność. Wyróżnia się potrawy wyziębiające – Han, wychładzające Liang, obojętne – Ping, ogrzewające – Wen i gorące – Re. Mieszkańcy Polski żyją w klimacie umiarkowanym chłodnym, dlatego powinni spożywać jedzenie natury rozgrzewającej i obojętnej, a unikać produktów wychładzających i wyziębiających. W praktyce oznacza to wykluczenie z diety surowych warzyw i owoców, a także surowej wody.
TABELA: które produkty działają rozgrzewająco, a które wychładzająco?
| Podział produktów żywnościowych według ich natury energetycznej | ||||
| wyziębiające | wychładzające | neutralne | ogrzewające | gorące |
| warzywa | ||||
| pędy fasoli mung, wodorosty,kasztan wodny | kiełki lucerny, szparagi,pędy bambusa,burak, brokuły, grzyby,kapusta,marchew, kalafior,seler, kukurydza, ogórek, rzepa,bakłażan, sałata, cykoria,ziemniaki,dynia, szpinak, kabaczek, cukinia, pomidor | botwinka, bataty | papryka, szczypior, fasola,jarmuż, por, cebula, pietruszka, pasternak | czosnek, młoda cebula |
| owoce | ||||
| banany, melon,grejpfrut, morwa,gruszka, arbuz | jabłko, morela, figa,cytryna,pomarańcza, brzoskwinia,śliwka,truskawka | daktyl, mango,oliwka, papaja | wiśnie, kokos, suszona papaja, winogrono, głóg,liczi, ananas, malina, mandarynka | |
| ziarna | ||||
| proso, jęczmień perlisty, ryż biały, pszenica | gryka, ryż brązowy, mąka kukurydziana, otręby ryżowe, żyto | owies, otręby pszenne, zarodki pszenicy | ||
| nasiona i rośliny strączkowe | ||||
| nasiona dyni | fasola mung, fasola sojowa, nasiona zimowego melona | migdał, czarny sezam, orzech laskowy, orzech ziemny, groch, nasiona słonecznika | czarna fasola, brązowy sezam, kasztan, soczewica, orzech sosny,orzech włoski | |
| produkty zwierzęce | ||||
| wieprzowina | jaja kurze, małże, kraby | ryby morskie, żelatyna, nabiał, ostrygi | wołowina, kurczak, ryby słodkowodne, krewetka, indyk | baranina |
| zioła | ||||
| żeńszeń amerykański, kolendra, mięta | korzeń lukrecji | anyż, bazylia, kardamon, skórki owoców cytrusowych, goździki, nasiona kolendry, koper, świeży imbir, żeńszeń orientalny | czarny pieprz, kora drzewa cynamonowego, suszony imbir | |
| inne | ||||
| sól,witamina C, biały cukier | herbata | słód jęczmienny, miód | cukier nieoczyszczony, kawa, melasa, ocet ryżowy, wino | |
Według chińskich zaleceń żywieniowych jadłospis powinien składać się w 40% z lekko obgotowanych i gorących warzyw i owoców, w 40% z produktów zbożowych i w 20% z mięsa, nabiału, tłuszczu i cukru. Posiłki powinno się komponować na podstawie energetycznego podziału produktów, aby produkty gorące Yang i zimne Yin pozostały w równowadze. Nadmiar produktów gorących (np. masła, ryb wędzonych, cebuli, pieprzu, kawy, chilli) lub zimnych (np. lodów, ogórków, pomidorów, sałaty, jogurtów, bananów, tofu) w konsekwencji prowadzi do zaburzenia równowagi energetycznej i problemów zdrowotnych. Spożywane posiłki powinny być ciepłe, ponieważ organizm nie musi zużywać dodatkowo energii na ich ogrzanie przed trawieniem. Dzięki temu narządy wewnętrzne nie wychładzają się i nie zostają pozbawione życiodajnej energii.
Według medycyny chińskiej dietę należy dostosować również do pory roku. Zimą należy jadać głównie produkty rozgrzewające i ocieplające oraz neutralne, a latem ocieplające, neutralne i od czasu do czasu wychładzające. W chłodnych miesiącach należy postawić na ciepłe posiłki, głównie gotowane, z dodatkiem rozgrzewających przypraw, takich jak imbir, goździki, cynamon, kardamon, gałka muszkatołowa, wanilia, chili, kurkuma. Latem dwa posiłki jedzone w ciągu dnia również powinny być gotowane.
Rozgrzewające przyprawy polecane w sezonie jesienno-zimowym
| imbir | Jego ostry smak i cytrynowy zapach nie każdemu odpowiada, warto się jednak do niego przekonać. Przyspiesza krążenie, dzięki czemu robi nam się cieplej, i skutecznie chroni przed infekcjami. Ma szerokie zastosowanie, pasuje między innymi do potraw słodkich i pikantnych, zup, pieczonej wieprzowiny, ryżu, a także deserów. Pokrojony świeży imbir możemy dodać do herbaty zamiast cytryny lub do przegotowanej wody z odrobiną miodu. Taka mikstura działa rozgrzewająco na organizm i wspomaga jego odporność. |
| goździki | Nadają się idealnie jako dodatek do kawy, herbaty, niektórych zup oraz pasują do potraw mięsnych. Mielone goździki podbijają smak pierników i ciast. Skutecznie zwalczają wolne rodniki i oczyszczają organizm z toksyn. Dzięki właściwościom bakteriobójczym wzmacniają układ odpornościowy i zwalczają infekcje. |
| cynamon | Hamuje rozwój bakterii, ma działanie antyseptyczne, czyli odkażające. Napój ze szczyptą cynamonu skutecznie zwalcza np. infekcje gardła. Stanowi doskonałe źródło manganu, żelaza i wapnia. Doskonale podkreśla smak deserów, np. szarlotki. Można go dodawać do kawy lub herbaty, a także do dań mięsnych. |
| kardamon | Ma kamforowy zapach i wyrazisty smak. Działa przeciwzapalnie na układ oddechowy, może zahamować rozwój przeziębienia, jeśli będzie zastosowany przy pierwszych objawach. Pobudza apetyt i kojąco działa na układ nerwowy. Dodany do herbaty lub kawy nie tylko poprawia ich smak, ale również neutralizuje toksyczne składniki. |
| gałka muszkatołowa | Ma gorzko-słodki aromat. Poprawia krążenie i korzystnie wpływa na procesy trawienne. Komponuje się z daniami mięsnymi, dynią, sosem beszamelowym, a także niektórymi owocami morza. |
| wanilia | Doskonale aromatyzuje desery, komponuje się z owocami i serem. Stanowi dobry środek pobudzający i rozgrzewający organizm. Ponadto wpływa kojąco na system nerwowy. |
| chili | Ta pikantna przyprawa, dzięki kapsaicynie, którą ma w składzie, działa zbawiennie na układ immunologiczny. Oczyszcza drogi oddechowe i rozgrzewa. Pasuje do potraw z fasoli, soczewicy, drobiu, mięs, a także czekolady. |
| kurkuma | Jej lekko pikantny smak i korzenny zapach kojarzą się przede wszystkim z kuchnią indyjską. Potrawom nadaje złocisty kolor. Kurkuma doskonale sprawdza się w daniach z soczewicy i fasoli. Działa rozgrzewająco, dzięki czemu pobudza procesy trawienne. |
Dieta rozgrzewająca w praktyce
Podział na pięć grup produktów spożywczych nie znajduje potwierdzenia naukowego i nie należy traktować go dosłownie. Może to prowadzić do pewnych skrajności, jak wykluczenie z diety surowych warzyw, których jedzenie przynosi same korzyści zdrowotne, dostarcza błonnika, antyoksydantów, witamin i składników mineralnych. Ciężko jest znaleźć osobę otyłą z licznymi chorobami, która żywiłaby się np. według modelu diety śródziemnomorskiej lub wegetariańskiej. Oczywiście warto zastosować się do pewnych zaleceń co do sezonowości, latem jeść więcej produktów chłodnych, a zimą gorących, jednak codzienne odżywianie nie powinno być planowane na podstawie podziału produktów według ich energii Czi.
Jeżeli chodzi o posiłki spożywane zimą, zalecenia medycyny chińskiej idą w parze z obserwacją i logicznym myśleniem. W sezonie jesienno-zimowym organizm potrzebuje więcej energii na utrzymanie prawidłowej ciepłoty ciała, dlatego wskazane jest spożywanie posiłków podawanych na ciepło. Organizm nie zużywa wtedy energii na podgrzanie pokarmów w żołądku, a ciepłe danie podnosi temperaturę ciała i termogenezę poposiłkową, a co za tym idzie, przyspiesza metabolizm.
Polecamy: Napar z imbiru - jak go przygotować?
Nadmiar produktów wyziębiających a otyłość
Zdaniem wyznawców chińskiej medycyny nadmiar produktów wychładzających i wyziębiających w diecie prowadzi do powstania śluzu TAN, który odpowiada za otyłość i liczne choroby. Śluz TAN odkłada się w narządach wewnętrznych, wywołując np. kamienie żółciowe i w tkance łącznej, powodując cellulit. Według tej teorii za otyłość i zły stan zdrowia odpowiada zatem nadmierne spożycie surowych warzyw i owoców, mleka i jajek, wody mineralnej czy chłodnych potraw.
Nie ma naukowych dowodów potwierdzających tę teorię. Jedyne z czym można się zgodzić, to to, że za otyłość odpowiada jedzenie zbyt dużej ilości cukru zaliczanego do produktów wyziębiających. O tym, że otyłość bierze się z długotrwałego wychłodzenia organizmu i występowania śluzu TAN, przekonani są zwolennicy medycyny chińskiej, natomiast nie naukowcy, badający przyczyny otyłości i zajmujący się jej leczeniem i zapobieganiem.
