KASZTANY JADALNE - właściwości odżywcze. Przepisy na dania z kasztanów jadalnych
Kasztany jadalne znalazły zastosowanie przede wszystkim w kuchni. Najbardziej znane się pieczone kasztany, które można kupić na ulicach francuskich czy włoskich miast. Jednak dawniej kasztany jadalne były szeroko wykorzystywane w medycynie naturalnej, gdyż posiadają wiele właściwości leczniczych. Sprawdź, jakie działanie zdrowotne mają kasztany jadalne i wypróbuj przepisy na dania z kasztanami jadalnymi.
Spis treści
- Kasztan jadalny a kasztanowiec zwyczajny
- Kasztany jadalne na dolegliwości trzustki
- Kasztany jadalne na bóle głowy
- Kasztany jadalne jako afrodyzjak
- Kasztany jadalne - alternatywa dla osób chorych na celiakię
- Kasztany jadalne - zastosowanie w kuchni
- Jak przyrządzić kasztany jadalne?
Kasztany jadalne posiadają wiele wartości odżywczych, które doceniono już w starożytnej Grecji i imperium rzymskim. W średniowieczu ich właściwości lecznicze wykorzystywali mnisi. Obecnie szersze zastosowanie znajdują w kuchni niż w medycynie naturalnej. Kasztany jadalne zawierają sacharozę, kwas jabłkowy, cytrynowy i lecytynę. Można w nich znaleźć także znaczne ilości wzmacniających nerwy i układ odpornościowy witamin z grupy B i sporo obniżającego ciśnienie potasu. Nie brakuje w nich również zdrowego tłuszczu - 2/3 stanowią bowiem tłuszcze nienasycone.
Kasztan jadalny a kasztanowiec zwyczajny
Pochodzące prawdopodobnie z obszaru śródziemnomorskiego owoce kasztana jadalnego (Castanea sativa) należy odróżnić od owoców kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum), który pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego. Warto wiedzieć, że odnosząca się do kasztanowca zwyczajnego potoczna nazwa „kasztan” jest niewłaściwa. Drzewo to powinno być nazywane kasztanowcem pospolitym (lub zwyczajnym), a słowa „kasztan” można używać jedynie w odniesieniu do jego owoców, które są gorzkie i służą jedynie za pokarm dla zwierzyny (np. dzików). Ludzie mogą je jeść dopiero po zneutralizowaniu gorzkich saponin. Z kolei kasztany jadalne można jeść na surowo, pieczone czy gotowane. Warto wiedzieć, że wyhodowano liczne szlachetne odmiany kasztana jadalnego, zwane maronami, o dużych, smacznych owocach.
Wartości odżywcze kasztanów jadalnych - surowych/pieczonych (w 100 g)Wartość energetyczna - 213/245 kcalBiałko ogółem - 2.42/3.17 gTłuszcz - 2.26/2.20 gWęglowodany - 45.54/52.96 (w tym cukry proste: 0/10.60 g)Błonnik - 8.1/5.1 gWitaminyWitamina C - 43.0/26.0 mgTiamina – 0.238/0.243 mgRyboflawina – 0.168/0.175 mgNiacyna - 1.179/1.342 mgWitamina B6 - 0.376/0.497 mgKwas foliowy - 62/70 µgWitamina A – 28 IUMinerałyWapń – 27/29 mgŻelazo - 1.01/0.91 mg Magnez - 32/33 mgFosfor - 93/107 mg Potas - 518/592 mgSód – 3/2 mg Cynk - 0.52/0.57 mg
Kwasy tłuszczowe
nasycone - 0.425 gjednonienasycone - 0.780 g wielonienasycone - 0.894 gŹródło danych: USDA National Nutrient Database for Standard Reference
Kasztany jadalne na dolegliwości trzustki
Św. Hildegarda (słynna niemiecka mniszka i uzdrowicielka) zalecała kasztany jadalne - w zależności od metody ich przetworzenia i podania - na dolegliwości trzustki: „Kogo boli trzustka, niech upiecze pestki tego drzewa na ogniu, jada je często, kiedy jeszcze są ciepłe. A trzustka ogrzeje się i powróci do całkowitego zdrowia”¹. Według św. Hildegardy kasztan jadalny leczył także dolegliwości wątroby - wystarczyło zgnieść miąższ kasztanów jadalnych, włożyć je do miodu (3 łyżki stołowe kasztanów na 100 g miodu), a potem jeść ten miód, by wątroba została uzdrowiona. Z kolei prażone w ogniu kasztany jadalne zbawiennie działać miały na śledzionę.
WARTO WIEDZIEĆ>>Dieta orkiszowa (wg św. Hildegardy) - zasady i efekty
Kasztany jadalne na bóle głowy
Dawniej kasztany jadalne wykorzystywano także w przypadku bólu głowy, problemów z pamięcią i koncentracją. Św. Hildegarda radziła, by „człowiek, którego mózg poprzez wyschnięcie jest osłabiony i pusty, niech ugotuje wewnętrzną część owocu w wodzie, nic nie dodając. Po odcedzeniu wody niech je zje na pusty żołądek, a jego mózg będzie rósł i się napełni, a nerwy jego będą mocne, tak też odejdą od niego bóle głowy”¹.
Kasztany jadalne mogą wywoływać alergię
Kasztany jadalne należą do pokarmów, na które powinny uważać osoby uczulone na lateks. Mogą się u nich pojawić objawy alergii po zjedzeniu kasztana jadalnego, a także banana i owoców kiwi (tzw. alergia krzyżowa).
Kasztany jadalne jako afrodyzjak
Kasztany jadalne były uważane za afrodyzjak. Podobno deserem, który pozwala rozbudzić zmysły, jest Mont Blanc, czyli słodkie purée z kasztanów z lekkim dodatkiem koniaku, ozdobione bitą śmietaną. Dawniej przygotowywano miłosny napój z kasztanów jadalnych nasączonych w muscadet (francuskim białym winie), a następnie ugotowanych m.in. z ziarnami sosny, pistacjami, ziarnami stulisza lekarskiego, cynamonem i cukrem.
Kasztany jadalne - alternatywa dla osób chorych na celiakię
Mąka wytworzona z kasztanów jadalnych nie zawiera glutenu, w związku z tym jest idealnym zamiennikiem mąki pszennej w diecie osób chorych na celiakię i mających alergię na gluten. Można z niej m.in. wypiekać chleb, przygotowywać makaron i słodkości.
Kasztany jadalne - gdzie kupić? Jaka jest ich cena?
Kasztany jadalne nie rosną w Polsce, lecz w basenie Morza Śródziemnego, Azji Mniejszej i na Kaukazie. W naszym kraju kasztany jadalne można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, a także w większych marketach. Ich cena za 100 g to około 7-10 zł.
Autor: Time S.A
Zbilansowana dieta to klucz do zdrowia i lepszego samopoczucia. Skorzystaj z JeszCoLubisz, innowacyjnego systemu dietetycznego online Poradnika Zdrowie. Wybieraj spośród tysięcy przepisów na zdrowe i smaczne dania z wykorzystaniem dobrodziejstw natury. Ciesz się indywidualnie dobranym menu, stałym kontaktem z dietetykiem i wieloma innymi funkcjonalnościami już dziś!
Kasztany jadalne - zastosowanie w kuchni
Kasztany jadalne można jeść surowe, jednak najpierw trzeba usunąć z nich twardą skórkę. Poza tym kasztany mogą być pieczone i gotowane. Można nimi nadziewać różnego rodzaju mięsa, konserwować jako kompoty czy zmielić. Otrzymaną wówczas mąkę z kasztana jadalnego można wykorzystać jako dodatek do wyrobów cukierniczych, chleba, puddingu czy zagęszczania zup. Pieczone i rozdrobnione kasztany można wykorzystać jako substytut kawy. Z kasztanów jadalnych można również ekstrahować cukier.
Warto wiedzieć, że we Włoszech z ugotowanej na gęsto w mleku lub wodzie mąki kasztanowej uzyskuje się bardzo popularną w tamtejszej kuchni polentę.
Kasztany jadalne dojrzewają na przełomie października i listopada, dlatego warto po nie sięgać w tym czasie.
Na Węgrzech przetarta masa kasztanowa, świeża albo mrożona, używana jest do przyrządzania gesztenyepüré (węgierskiego kremu z kasztanów) i innych wyrobów cukierniczych. Z kolei w Niemczech jedzona jest chętnie zupa kasztanowa. Natomiast jesienią i na początku zimy na ulicach francuskich oraz włoskich miast spotyka się sprzedawców gorących kasztanów, pieczonych w małych przenośnych piecykach ogrzewanych węglem drzewnym.
Należy pamiętać, aby kupować owoce lśniące, o twardych łupinach. Najlepiej każdy owoc delikatnie ucisnąć - jeśli pod łupiną wyczuwalna jest przestrzeń, oznacza to, że owoc jest nadpsuty.
Jak przygotować kasztany jadalne?
Kasztany można gotować w wodzie ok. 15 min. Można je również uprażyć na patelni pod przykryciem przez ok. 10 min. Pieczone należy przygotować w piekarniku, w temp. 200 st. Należy pamiętać jednak, że przed gotowaniem czy pieczeniem trzeba naciąć skórkę owoców. W innym razie mogą wybuchnąć w piekarniku/garnku. Gdy owoce przestygną, należy zdjąć łupinkę, a błonę ściągnąć nożem.
Jak przyrządzić kasztany jadalne?
Bibliografia:
1. Kania M., Baraniak J., Derebecka N., Mrozikiewicz P., Ziołolecznictwo i zalecenia żywieniowe według św. Hildegardy z Bingen. Cz. I, "Postępy Fitoterapii" 2012, nr 4
