Przepuklina brzuszna: przyczyny, objawy, leczenie

Przepuklina brzuszna to stan, w którym części narządów znajdujących się w jamie brzusznej, najczęściej jelit, przesuwa się poza jej granicę. Z biegiem czasu przepuklina brzuszna może się powiększać, a jej objawy narastać. Wówczas zwiększa się ryzyko uwięźnięcia jelit, co jest powikłaniem bardzo groźnym w skutkach. Dowiedz się, jakie są przyczyny i objawy przepukliny brzusznej? Czy w takim przypadku jest możliwe leczenie bezoperacyjne?

Spis treści

1. Przepuklina brzuszna: przyczyny
2. Przepuklina brzuszna: rodzaje
3. Przepuklina brzuszna: objawy
4. Przepuklina brzuszna: diagnoza
5. Przepuklina brzuszna: leczenie
6. Powikłania po operacji przepukliny brzusznej

Przepuklina brzuszna powstaje, gdy narządy znajdujące się w jamie brzusznej przemieszczają się poza jej granice. Schorzenie to bardzo często dotyka m.in. osoby otyłe, mężczyzn mających problemy z oddawaniem moczu (np. z powodu przerostu prostaty), kobiety w ciąży, śpiewaków operowych czy osoby wykonujące ciężką pracę fizyczną. Ryzyko pojawienia się przepukliny brzusznej wzrasta również u osób starszych, u kobiet, które przeszły kilka porodów, a także u astmatyków i chorych, którzy zmagają się z innymi chorobami połączonymi z intensywnymi atakami kaszlu.

Przepuklina brzuszna: przyczyny

Narządy w jamie brzusznej są ułożone w określonym porządku. Aby stan ten nie został zakłócony, narządy są przytrzymywane przez mięśnie brzucha, mocne błony zbudowane z tkanki łącznej, czyli rozcięgna mięśni, i więzadła. Jeśli ciśnienie w jamie brzusznej wzrośnie, np. w wyniku wysiłku fizycznego, a któraś z tych warstw jest osłabiona, może dojść do jej rozwarstwienia, a z czasem do pęknięcia. W konsekwencji tworzy się szczelina, do której mogą się przedostać wnętrzności jamy brzusznej (fragment jelita cienkiego, część jelita grubego, pęcherz moczowy, żołądek lub śledziona). Wówczas powstaje przepuklina brzuszna.

Najczęstszymi przyczynami powstawania przepukliny brzusznej są wrodzone zaburzenia syntezy i degradacji włókien kolagenowych (dlatego często pojawiają się u osób starszych).

Innymi czynnikami, które wpływają na zmniejszenie wytrzymałości powłok brzusznych, są m.in.: złe nawyki żywieniowe i palenie papierosów. Z kolei do nacisku okolic brzucha, a w konsekwencji do wzrostu ciśnienia wewnątrzbrzusznego, może dojść np. w przebiegu zatwardzenia, podnoszenia ciężarów, a nawet uporczywego kaszlu.

Przepuklina brzuszna może powstać w bliźnie na brzuchu. Tzw. przepuklina brzuszna pooperacyjna może być wynikiem osłabienia operowanych mięśni. Osłabienie zszytego miejsca zwykle jest rezultatem niewłaściwej techniki chirurgicznej albo infekcji pooperacyjnej, np. zropienia szwu.

Przepuklina brzuszna: rodzaje

Wyróżnia się pięć podstawowych rodzajów przepukliny brzusznej. Są to:

• przepuklina pachwinowa
• przepuklina udowa
• przepuklina pępkowa
• przepuklina kresy białej, która pojawia się wzdłuż linii łączącej mostek ze spojeniem łonowym
• przepuklina pooperacyjna, która wykształca się w bliznach pooperacyjnych

Przepuklina brzuszna: objawy

Wszystkie postaci przepukliny brzusznej objawiają się elastycznym uwypukleniem, najczęściej w okolicy nadbrzusza, pępka, pachwiny lub blizny pooperacyjnej. Uwypuklenie to ma postać twardego i napiętego guzka, którego nie można cofnąć. Guzek ten powiększa się zwykle podczas kaszlu, wysiłku lub po oddaniu stolca.

Objawem współtowarzyszącym może być ból przypominający ten, który pojawia się w chorobie wrzodowej. Może on nasilać się przy kaszlu, podczas parcia na mocz czy stolec. Wraz z rozwojem przepukliny mogą pojawić się także wzdęcia, nudności i wymioty. Chory nie może oddać gazów, a później stolca.

Przepuklina brzuszna: diagnoza

Pierwszym etapem diagnostycznym jest wywiad lekarski, a kolejnym badanie fizykalne. Ostateczne rozpoznanie stawia się zwykle w oparciu o wyniki badania USG jamy brzusznej.

Przepuklina brzuszna: leczenie

Leczenie bezoperacyjne przepukliny brzusznej nie jest możliwe. W tym przypadku konieczna jest operacja chirurgiczna.

Obecnie wyróżnia się dwie metody leczenia operacyjnego.

1. Leczenie tradycyjne można wykonać bez użycia lub z zastosowaniem materiałów sztucznych.

Pierwszą metodę stosuje się w przypadku małych przepuklin (wrota do 5 cm). Podczas operacji chirurg usuwa przepuklinę i zszywa brzegi ubytku.

Jednak częściej w miejsce ubytku wszywa się syntetyczną siatkę, co umożliwia pewne zamknięcie ubytku. Tę metodę stosuje przede wszystkim w leczeniu przepuklin dużych, np. położonych w nadbrzuszu.

2. Leczenie laparoskopowe (laparoskopia)

Za pomocą kaniuli (cienkiej igły) do jamy brzusznej wprowadza się laparoskop, który pozwala zobaczyć przepuklinę. Następnie przez małe cięcia wprowadza się narzędzia chirurgiczne, które pozwalają na usunięcie przepukliny i wprowadzenie siatki w miejsce istniejącego ubytku powłok jamy brzusznej.

Pacjentom, u których leczenie operacyjne nie jest możliwie (np. z powodu niewydolności krążenia lub innych chorób, a także podeszłego wieku), zakłada się specjalne pasy przepuklinowe. Nie zabezpieczają one jednak przed rozwojem już istniejącej przepukliny. Pasy przepuklinowe powinny być zmieniane co 3-6 miesięcy.

Powikłania po operacji przepukliny brzusznej

Zabieg operacyjnego usunięcia przepukliny niesie za sobą ryzyko powikłań, takich jak np. zakrzepica nóg, uszkodzenia nasieniowodu (u mężczyzn) czy powstania krwiaka.

Może się również zdarzyć, że rana pooperacyjna rozejdzie się.

Monika Majewska