Nowoczesne metody leczenia wad serca

2016-04-07 14:30

Jeszcze do niedawna chorzy za wadami zastawkowymi serca byli poddawali klasycznym zabiegom kardiochirurgicznym z otwarciem klatki piersiowej i przecięciem mostka, a starsi pacjenci niekwalifikujący się do takiej operacji, po prostu umierali. Dziś dzięki wysokospecjalistycznym zabiegom takim jak: TAVI, Valve in Ring czy Valve in Valve zyskują oni szansę na szybki powrót do zdrowia.

Nowoczesne metody leczenia wad serca
Autor: Materiały organizatorów Warsztatów Kardiologii Interwencyjnej – Warsaw Course on Cadiovascular Interventions (WCCI) Nowoczesne metody leczenia wad serca

Spis treści

  1. TAVI ratuje serca starszych pacjentów
  2. Nowoczesne techniki leczenia wad zastawkowych

Wady zastawkowe serca figurują w statystykach jako  trzecie, po nadciśnieniu tętniczym i chorobie niedokrwiennej serca, najpopularniejsze schorzenie kardiologiczne w Polsce i Europie. Statystycznie najczęściej występującą  nabytą zastawkową chorobą serca jest zwężenie zastawki aortalnej (ang. aortic stenosis, AS) charakterystyczne dla starzejącej się populacji, które dotyka ok. 5 proc. pacjentów powyżej 75. roku życia. U chorych z ciężkim AS farmakoterapia nie poprawia rokowania, a leczeniem z wyboru jest chirurgiczna implantacja sztucznej, mechanicznej lub biologicznej zastawki. Niestety śmiertelność okołooperacyjna w grupie starszych pacjentów  z licznymi chorobami współistniejącymi sprawia, że prawie 1/3 chorych - w Polsce prawdopodobnie to około 2 tys. pacjentów – nie jest kwalifikowana do postępowania chirurgicznego.

TAVI ratuje serca starszych pacjentów

Dzięki wprowadzonej kilka lat temu w metodzie leczenia  przezcewnikowej implantacji zastawki aortalnej (ang. transcatheter aortic valve implantation, TAVI), możliwości terapii pacjentów z AS wymagających postępowania zabiegowego znacznie się poszerzyły. Do zabiegu TAVI kwalifikowani są pacjenci starsi, zwykle powyżej 70. roku życia, także z uwagi na fakt, że zastawki aortalne wykorzystywane do tych zabiegów są bioprotezami, wykonanymi z osierdzia wołowego lub świńskiego. Jednym z wymaganych kryteriów jest stwierdzenie ciasnego nabytego zwężenia zastawki aortalnej i dużego ryzyka leczenia chirurgicznego wady serca, zwykle spowodowanego właśnie chorobami współistniejącymi.

Wady zastawkowe serca to trzecie, po nadciśnieniu tętniczym i chorobie niedokrwiennej serca, najpopularniejsze schorzenie kardiologiczne w Polsce i Europie.

Niemniej każdorazowa decyzja o preferowanym w danym przypadku sposobie leczenia nabytego AS, podejmowana jest wspólnie przez kardiologa i kardiochirurga w ramach współpracy w zespole sercowym.

Na świecie TAVI wykonywane jest od kilkunastu lat. W Polsce pierwszy tego rodzaju zabieg miał miejsce w Krakowie w 2008 r., kolejne przeprowadzono w Zabrzu, Katowicach i Warszawie.  W 2015 roku w naszym kraju kardiolodzy interwencyjni i kardiochirurdzy z 20 ośrodków, przeprowadzili prawie 650 implantacji zastawek metodą TAVI. To statystycznie 17 zabiegów przypadających na 1 mln mieszkańców, podczas gdy średnia europejska wynosi 60 - 70 zabiegów na 1 mln mieszkańców. Przezcewnikowa implantacja zastawki aortalnej jest bardzo istotnym zabiegiem z punktu widzenia kardiologii interwencyjnej, w wielu przypadkach ratującym życie pacjentom z nabytą zastawkową chorobą serca. Do końca 2014 roku była wysokospecjalistyczną procedurą, finansowaną przez Ministerstwo Zdrowia, od 2015 roku płatnikiem jest Narodowy Fundusz Zdrowia.

Nowoczesne techniki leczenia wad zastawkowych

W kardiologii interwencyjnej pojawia się coraz więcej nowych, wysokospecjalistycznych zabiegów hybrydowych, które ze względu na stopień skomplikowania są w stanie wykonywać tylko nieliczni operatorzy w Polsce. Jedną z takich nowoczesnych metod jest Valve in Ring polegająca na umieszczeniu zastawki TAVI w pierścieniu po chirurgicznej korekcie zastawki mitralnej. Zabieg ten jest dedykowany pacjentom, którzy mają założone zastawki biologiczne w klasycznym dostępie kardiochirurgicznym, i u których należy wymienić zastawkę na nową z powodu uszkodzenia  i zaburzenia funkcji dotychczas istniejącej zastawki.

Z powodów finansowych nie u wszystkich pacjentów w Polsce można zastosować nowe metody leczenia. One są dedykowane głównie osobom starszym i tam gdzie są wskazania. Wtedy Narodowy Fundusz Zdrowia je refunduje.

Inną odmianą zabiegu TAVI  jest Valve in Valve, w wolnym tłumaczeniu zastawka w zastawkę. Polega on na przezcewnikowej implantacji nowej zastawki w uszkodzoną, uprzednio implanrtowaną przez kardiochirurga bioprtezę, aortalną lub mitralną (dwudzielną). Dzięki nowoczesnej metodzie przezcewnikowej naprawy zastawek, które uległy dysfunkcji, pacjent zyskuje kolejne 10-15 lat dobrej jakości życia.

Ponadto istnieją urządzenia do przezskórnej korekcji funkcji niedomykalnej zastawki mitralnej, które znajdują swoje zastosowanie u pacjentów o wysokim ryzyku leczenia kardiochirurgicznego. Niestety, tych zabiegów jest w Polsce wykonywanych jeszcze mniej  niż TAVI, a chorych na  nie oczekujących jest dużo. Oprócz leczenia wad zastawek aortalnej i mitralnej kardiolodzy interwencyjni kierują teraz swoje kroki w kierunku skutecznych „napraw” dwóch kolejnych zastawek - płucnej oraz zastawki trójdzielnej. Zdaniem przedstawicieli środowiska już niebawem ta „zastawkowa rewolucja” sprawi, że będą oni w stanie wykonywać zabiegi naprawcze na wszystkich zastawkach serca u coraz większej grupy pacjentów, bez konieczności otwierania klatki piersiowej.