"Żryj"-Żyj". Chorzy na otyłość wzburzeni kampanią plakatową na przystankach
Słowo "Żryj" z przekreślonym "r" oraz karykatura chorego na otyłość na krześle wielkości szpilki. Takie plakaty na przystankach komunikacji miejskiej mają zachęcić Polaków do zmiany sposobu odżywiania. Prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością ostro potępia akcję, a Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość w Liście do organizatorów i partnerów kampanii pisze: - Akcja, która miała być edukacyjną, nosi znamiona dyskryminacyjnej.
Spis treści
Na przystankach komunikacji miejskiej w wielu miastach Polski pojawiły się afisze z pracami nagrodzonymi w ramach 19. konkursu Galerii Plakatu AMS, w edycji pod nazwą "Jedz ostrożnie". Prace, które miały nakłaniać do zmiany sposobu odżywiania i w ten sposób zapobiegać nadwadze i otyłości wywołały wiele kontrowersji wśród chorych na nadwagę i otyłość. - Część z prezentowanych prac umacnia stereotypowy wizerunek choroby otyłości oraz przyczynia się do dyskryminacji i stygmatyzacji osób z tym schorzeniem - pisze Magdalena Gajda, Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość, Prezes Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA a uzasadnienie w imieniu środowiska osób z otyłością umieszcza w Liście Otwartym do organizatorów kampanii.
Otyłość to choroba!
- Otyłość została wpisana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) na Międzynarodową Listę Chorób i Problemów Zdrowotnych (klasyfikacja ICD-10) pod kodem E66 już ponad 50 lat temu - czytamy w Liście Otwartym Fundacji OD-WAGA. - Współczesna otyłość to złożona choroba przewlekła wywoływana przez wiele czynników środowiskowych, psychologicznych, metabolicznych, hormonalnych i genetycznych jednocześnie; choroba, która wymaga leczenia przez lekarzy obesitologów (specjalistów leczenia nadwagi i otyłości) oraz zespołów specjalistów wspierających – chirurgów bariatrów, lekarzy innych specjalności, dietetyków, psychologów i fizjoterapeutów. Leczenie otyłości na poszczególnych jej etapach (nadwaga, otyłość I i II stopnia, otyłość III stopnia, czyli tzw. otyłość olbrzymia) wymaga zastosowania różnych terapii (zachowawczej, farmakologicznej, chirurgicznej) dostosowanych indywidualnie do każdego pacjenta. Otyłość to choroba, która prowadzi do ponad 50 innych ciężkich schorzeń, niepełnosprawności, uzależnienia od osób trzecich, a wreszcie do śmierci.
- Otyłość nie wynika zatem jedynie z „jedzenia fast foodów” - dotyka także osoby, które takiej formy pożywienia nie mają w swoim menu, a także osób chorych na inne schorzenia. Tymczasem niektóre prace nagrodzone w konkursie promują skrótowy komunikat: „przestań jeść „śmieciowe jedzenie” to nie będziesz miał otyłości”. Jest to coś więcej niż uproszczenie. To stwierdzenie nieprawdziwe merytorycznie, wzmacniające błędne postrzeganie choroby otyłości i niezwykle krzywdzące osoby chore na otyłość - uzasadnia Fundacja OD-WAGA.
Szokuje, bo gardzi
Burzę w środowisku osób chorych na otyłość oraz osób z zaburzeniami odżywiania wywołał także plakat prezentujący napis „Żryj” z przekreśloną literą "R". - Komunikat, który jak nam się wydaje – pisze Fundacja OD-WAGA - miał zwracać uwagę społeczeństwa, abyśmy dokonywali korzystnych dla „życia” wyborów żywieniowych, po umieszczeniu go wraz z innymi plakatami kampanii odwołującymi się bezpośrednio do chorych na otyłość, diametralnie zmienił swoje znaczenie. Użycie kombinacji słów: „żryj-żyj” zostało zrozumiane jako brutalne porównywanie chorych na otyłość i osób z zaburzeniami odżywiania do zwierząt hodowlanych i ich sposobu karmienia. W efekcie, plakat ten przyczynia się do odhumanizowania, poniekąd zezwierzęcenia tej grupy osób chorych.
Akcję plakatową komentuje Prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, prof. dr hab. n. med. Magdalena Olszanecka - Glinianowicz: - Nie wyobrażałam sobie, że w XXI w., kiedy wiemy tak wiele o otyłości i zaburzeniach odżywiania, komuś w ogóle przyjdzie do głowy, aby w ten sposób pseudo-promować zdrowie. Takie akcje absolutnie nie nakłaniają do zmiany sposobu odżywiania. A wręcz przeciwnie! Bo otyłość i zaburzenia odżywiania charakteryzują się tym, że są związane z wyrzutami sumienia, poczuciem winy. Takie kampanie tylko pogarszają samopoczucie chorych i przyczyniają się do rozwoju choroby. Jako specjalista zdrowia publicznego i europejski specjalista ds. leczenia otyłości mam nadzieję, że na tę kampanię nie zostały wydane pieniądze z kieszeni polskiego podatnika.
W informacji na stronie internetowej organizatora konkursu "Jedz ostrożnie" czytamy: ”Jury spodobały się także dwa projekty, które wyróżniał lekko żartobliwy ton i elegancka forma graficzna: portret monstrualnego grubasa niemieszczącego się na mikroskopijnym krzesełku (…)”. Fundacja OD-WAGA wyjaśnia w swoim Liście Otwartym, że plakat ten "w jawny sposób drwi z osób chorych na otyłość, z objawu ich choroby jakim jest nagromadzenie tkanki tłuszczowej oraz problemów, które wywołuje choroba otyłości w codziennym funkcjonowaniu". Fundacja OD-WAGA wskazuje, że zgodnie z wytycznymi Światowego i Europejskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością wyrażenie: „grubas” („monstrualny grubas”) jest uważane za "przejaw stygmatyzacji osób chorych na otyłość i nie funkcjonuje w słowniku społeczeństw, kierujących się zasadami szacunku dla człowieka".
Społeczny Rzecznik Chorych na Otyłość zwraca także uwagę na fakt, że na powyższym rysunku w sposób karykaturalny została przedstawiona osoba chora na otyłość tzw. skrajnie olbrzymią, a ta grupa chorych jest szczególnie wykluczona. - Osoby na tym etapie rozwoju choroby nie mają dostępu do leczenia, są więźniami swoich domów i łóżek, żyją w nędzy lub na jej granicy bez wsparcia pomocy społecznej, a często także osób bliskich. Przedstawianie ich w sposób karykaturalny jest po prostu nieludzkie - pisze Rzecznik Praw Chorych na Otyłość.
Chęci były dobre...
- Nie posądzamy organizatorów kampanii, że świadomie przyczyniła się do dyskryminacji chorych na otyłość, czyli kilkumilionowej grupy Polaków. Fundacja OD-WAGA nie wiedziała nic o tej kampanii, w jury konkursu nie znaleźli się specjaliści obesitologii, czyli leczenia otyłości, którzy mogliby ocenić wydźwięk społeczny i edukacyjny nagrodzonych prac. Uważamy, że kampanie zapobiegające nadwadze i otyłości, propagujące zdrowe odżywianie są potrzebne, ale powinny być prowadzone zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną i z szacunkiem dla chorych. Naszym wspólnym celem powinna być edukacja społeczna na temat choroby otyłości. Dlatego poprosiliśmy o wyjaśnienia i mamy nadzieję na rozsądne rozwiązanie tej bolesnej dla nas sytuacji - mówi Magdalena Gajda, Społeczny Rzecznik Praw Osób Chorych na Otyłość.
List Otwarty Fundacji OD-WAGA został także przesłany do wiadomości m.in. Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Pacjenta i ministerstwa zdrowia. Pełna treść Listu: www.od-waga.org.pl
Porady eksperta
![Stan przedcukrzycowy dotyczy nawet 5 mln Polaków. Ciebie też? Sprawdź to [TEST]](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-TRZ7-kaJ1-ptSh_cukrzyca-pomiar-cukru-320x213.jpg)
