Polimialgia reumatyczna – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja

Polimialgia reumatyczna to choroba reumatyczna, która najczęściej dotyka osoby po 50. roku życia. Objawia się ona trwającym przez dłuższy czas bólem m.in. karku i szyi. Do tego dochodzą objawy ogólne, takie jak m.in. stan podgorączkowy, zmęczenie, zaburzenia snu. Jakie są przyczyny i pozostałe objawy polimialgii reumatycznej? Jak przebiega jej leczenie?

Spis treści

1. Polimialgia reumatyczna - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Polimialgia reumatyczna – objawy
3. Polimialgia reumatyczna - diagnoza
4. Polimialgia reumatyczna - leczenie
5. Polimialgia reumatyczna - rehabilitacja

Polimialgia reumatyczna (PMR, łac. polymyalgia rheumatica) to schorzenie, które należy do grupy tzw. układowych chorób tkanki łącznej. Atakuje ono i doprowadza do stanu zapalnego mięśnie szyi i karku, a także obręczy barkowej i biodrowej.

Polimialgia reumatyczna zwykle występuje u osób po 50. roku życia. Częstość występowania nowych zachorowań wynosi 20-50 przypadków/100 000 populacji ogólnej/rok.

Polimialgia reumatyczna - przyczyny i czynniki ryzyka

Polimialgia reumatyczna to choroba o podłożu autoimmunologicznym, tzn. w jej przebiegu komórki układu odpornościowego atakują mięśnie, doprowadzając do ich stanu zapalnego. Przyczyny tego procesu nie są znane.

Zauważono natomiast, że polimialgia reumatyczna to choroba ludzi w podeszłym wieku (praktycznie nie stwierdza się jej przed 50. rokiem życia). Częstość jej występowania zwiększa się wraz z wiekiem. Szczyt zachorowań obserwuje się pomiędzy 70. a 80. rokiem życia.

Znaczenie mają także płeć - kobiety chorują 2-krotnie częściej niż mężczyźni, oraz położenie geograficzne - najwięcej przypadków odnotowuje się w Europie Północnej. Na południu naszego kontynentu choroba jest prawie nieznana.

Innymi czynnikami ryzyka są promieniowanie słoneczne i zakażenia wirusowe (Mycoplasma pneumoniae i Chlamydia pneumoniae).

W rozwoju choroby pewną rolę odgrywają także predyspozycje genetyczne.

Polimialgia reumatyczna – objawy

Główne objawy choroby to utrzymujący się dłużej niż 2 tygodnie ból mięśni szyi i karku, obręczy barkowej i biodrowej (zwłaszcza przy ich ucisku). Zazwyczaj nie występuje osłabienie siły i zanik mięśni. Charakterystyczna jest także sztywność tej grupy mięśni po małej aktywności ruchowej lub unieruchomieniu (najczęściej występuje tzw. sztywność poranna - trwająca 1 godzinę od przebudzenia). Objawy te mogą się rozwijać powoli, w ciągu miesięcy, a czasami narastać gwałtownie.

Ponadto mogą się pojawić objawy, takie jak:

• ciastowaty obrzęk rąk i stóp
• zapalenie stawów (najczęściej kolanowego i mostkowo-obojczykowego)
• stan podgorączkowy lub gorączka
• ogólne złe samopoczucie
• zaburzenia snu
• stany depresyjne
• zmniejszenie masy ciała

Polimialgia reumatyczna - diagnoza

Chory powinien udać się do reumatologa, a ten powinien zlecić badania krwi. Dla polimialgiia reumatycznej charakterystyczne jest przyspieszone OB (często >100 ml/h). Jeśli pojawią się objawy zapalenia stawów, można wykonać USG (widoczne jest zapalenie błony maziowej stawów i pochewek ścięgnistych).

Należy także ocenić, czy występuje jednocześnie olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic.

Poza tym lekarz powinien wykluczyć niektóre choroby kości, stawów (np. reumatoidalne zapalenie stawów), mięśni (np. zapalenie wielomięśniowe i skórno-mięśniowe), a także nowotwory (np. szpiczaka mnogiego), gdyż mogą się objawiać podobnie jak polimialgia reumatyczna.

Polimialgia reumatyczna - leczenie

Choremu podaje się glikokortykosteroidy - najczęściej prednizon w dawce 15-20 mg/dobę. Charakterystyczne jest to, że podanie leku w takiej dawce powoduje szybką poprawę stanu chorego - nawet w ciągu kilku godzin, jednak ból zwykle ustępuje lub zmniejsza swoje nasilenie w ciągu kilku dni. Następnie należy zmniejszać dawkę. Jednak takie postępowanie może doprowadzić do nawrotu objawów choroby. Wówczas ponownie należy zwiększyć ilość podawanego leku. Ewentualnie choremu można podać inny lek z grupy leków immunosupresyjnych – metotreksat.

Glikokortykosteroidy, ze względu na działania niepożądane, powinny być podawane w najmniejszej skutecznej dawce i jak najkrócej. Niestety, polimialgia reumatyczna u połowy chorych wymaga bardzo często długotrwałego leczenia (nawet do kilku lat, co najmniej 1–2 lata).

Jeśli glikokortykosteroidy podaje się dłużej niż 3 miesiące, chory powinien suplementować wapń i witaminę D, by zapobiec rozwojowi osteoporozy.

Polimialgia reumatyczna - rehabilitacja

Gdy stan zapalny zostanie złagodzony, wskazana jest rehabilitacja, obejmująca m.in. ćwiczenia zwiększające zakres ruchu w stawach, rozciągające czy poprawiające postawę ciała i równowagę.

Monika Majewska