Przetoka pęcherzowo-pochwowa: przyczyny, objawy, leczenie

Przetoka pęcherzowo-pochwowa to najczęściej powikłanie zabiegów operacyjnych przeprowadzanych w obrębie miednicy mniejszej. Jej objawy są uciążliwe i nieprzyjemne, bywają mylone z nietrzymaniem moczu. Jakie są objawy przetoki moczowo-płciowej i jak przebiega leczenie?

Spis treści

1. Przetoka pęcherzowo-pochwowa: przyczyny
2. Typy przetoki pęcherzowo-pochwowej
3. Objawy przetoki pęcherzowo-pochwowej
4. Leczenie przetoki pęcherzowo-pochwowej

Przetoka pęcherzowo-pochwowa powstaje najczęściej w następstwie zabiegów ginekologicznych, kiedy to dochodzi do uszkodzenia cienkiej ściany pęcherza moczowego, anatomicznie usytuowanego w bliskim sąsiedztwie pochwy. Głównym objawem istniejącej przetoki jest ciągłe wyciekanie moczu, co prowadzi do frustracji i pogorszenia samopoczucia pacjentek. Zmniejsza się także ich jakość życia. Bardzo rzadko dochodzi do samoistnego wyleczenia, poprzez zamknięcie światła przetoki, zwykle wymagane jest wieloetapowe postępowanie operacyjne.

Przetoka pęcherzowo-pochwowa: przyczyny

Najczęstszą znaną przyczyną powstawania tego rodzaju defektu jest powikłanie zabiegów ginekologicznych w obrębie miednicy mniejszej, w krajach trzeciego świata nadal za główną przyczynę uważa się poród drogami i siłami natury.

Przetoki dzielimy na proste, których kanału ma średnicę mniejszą niż 5 mm i złożone, gdzie średnica ta sięga wartości ponad 25 mm.

Z operacji ginekologicznych pretendujących do tego rodzaju powikłania zalicza się przede wszystkim zabieg doszczętnego usunięcia macicy, określany w terminologii medycznej jako histerektomia. Czynniki, które dodatkowo zwiększają ryzyko tego powikłania to uprzednio wykonywane cięcie cesarskie, radioterapia pęcherza moczowego czy ogniska endometriozy. Najbardziej charakterystycznym objawem istnienia przetoki jest stały wypływ moczu z pochwy, poza tym towarzyszą mu:

• dolegliwości bólowe brzucha
• niedrożność jelit
• okresowy krwiomocz.

Typy przetoki pęcherzowo-pochwowej

Podział przetok pęcherzowo-pochwowych uwzględnia odległość przetoki pęcherzowo-pochwowej od ujścia cewki moczowej i tak:

• typ 1 – otwór przetoki znajduje się w odległości większej niż 3,5cm w stosunku do ujścia zewnętrznego cewki moczowej
• typ 2 – otwór przetoki znajduje się w odległości od 2,5 do 3,5cm w stosunku do ujścia zewnętrznego cewki moczowej
• typ 3 – otwór przetoki znajduje się w odległości od 1,5 do mniej niż 2,5cm w stosunku do ujścia zewnętrznego cewki moczowej
• typ 4 – otwór przetoki znajduje się w odległości mniejszej niż 1,5cm w stosunku do ujścia zewnętrznego cewki moczowej

Objawy przetoki pęcherzowo-pochwowej

Do największych problemów kobiet z przetoką pęcherzowo-pochwową zalicza się wyciek moczu z pochwy będący przyczyną odczuwania dyskomfortu i niższej samooceny. Często objaw ten jest mylnie interpretowany jako wynik nietrzymania moczu. W przypadkach wątpliwych największe znaczenie odgrywa wywiad, w którym pada informacja zabiegach ginekologicznych w wywiadzie czy napromieniowaniu miednicy mniejszej.

Swobodny wyciek moczu zazwyczaj pojawia się bezpośrednio po zabiegu operacyjnym, ale zdarza się, że upływa kilka dni zanim pojawia się ten symptom. Zazwyczaj wynika to z uformowanego krwiaka czy nacieku zapalnego w sąsiedztwie przetoki. Dopiero po zniwelowania obrzęku tkanek pojawia się swobodny wyciek moczu.

Diagnostyka przetoki pęcherzowo-moczowej głównie opiera się na badaniach obrazowych, jednym z najbardziej popularnych jest badanie z wykorzystaniem błękitu metylenowego, który wprowadza się do pęcherza i obserwuje wypływ zabarwionego moczu. Inne równie skuteczne metody to: cystografia z użyciem kontrastu. Tradycyjne USG i TK nie są skuteczne.

Leczenie przetoki pęcherzowo-pochwowej

Postępowanie terapeutyczne sprowadza się głównie do leczenia chirurgicznego. Zakres zabiegu zależy od przyczyny powstania przetoki, lokalizacji (niebezpieczna to bliskie sąsiedztwo moczowodów) czy wieku pacjentki.

Operacja głównie przebiega z dostępu przezpochwowego, co jest znacznie mniej inwazyjne niż droga przezbrzuszna i pozostawia mniejsze blizny.

Należy pamiętać, że decyzja o leczeniu powinna nie być odwlekana w czasie. Przetoki pęcherzowo-pochwowe wiążą się z częstymi infekcjami intymnymi, uczuciem dyskomfortu i stopniowo wykluczają pacjentki z życia w społeczeństwie.