Testosteron - badanie poziomu. Norma, nadmiar, niedobór

Testosteron, a konkretnie jego zbyt niski lub zbyt wysoki poziom, może wprawić cię w dziwny smutek, niechęć do życia czy powodować brak ochoty na seks. Nadmiar lub niedobór testosteronu może mieć także wpływ na skłonność do kłótni i agresji. Zbadaj poziom testosteronu, a może znajdziesz wyjaśnienie swoich problemów. Sprawdź, jakie są normy dla testosteronu i co oznacza jego obniżony lub podwyższony poziom.

Spis treści

1. Poziom testosteronu zależy od mózgu i genów
2. Testosteron - badanie poziomu. Wskazania
3. Poziom testosteronu w ciągu dnia
4. Endokrynolog: Testosteron zachowuje rytm dobowy
5. Testosteron - niski poziom. Co oznacza niedobór testosteronu?
6. Niedobór testosteronu - skutki. Niski poziom testosteronu jest czynnikiem ryzyka wielu chorób
7. Testosteron - wyoski poziom. Co oznacza nadmiar testosteronu?
8. Wysoki poziom testosteronu - skutki. Nadmiar testosteronu wiąże się ze słabszą odpornością mężczyzn

Poziom testosteronu wpływa na całe życie, zarówno mężczyzn, jak i kobiet. Testosteron u mężczyzn jest wytwarzany głównie w jądrach i odpowiada za męskie cechy organizmu. W pierwszej kolejności za rozwój narządów płciowych i układ rozrodczy (penis, jądra, moszna, prostata, pęcherzyki nasienne). Sprzyja też kształtowaniu się drugorzędowych cech męskich - muskulatury, masy kości, rozłożeniu tłuszczu czy pogrubieniu strun głosowych. Dorosły mężczyzna dzięki temu hormonowi odczuwa popęd seksualny, ma wzwody, jego płodność utrzymuje się na wysokim poziomie. Ale testosteron dba nie tylko o prokreację. Potrafi o wiele więcej. Gdy w organizmie jest go za mało lub za dużo, pojawiają się kłopoty. Dotyczy to także kobiet.

Poziom testosteronu zależy od mózgu i genów

O produkcji testosteronu decyduje mózg. To tu w zależności od potrzeby zapada decyzja, czy należy wzmóc, czy też wstrzymać jego wytwarzanie. O tym, ile hormonu potrzebuje organizm w danej chwili, decyduje przysadka mózgowa kontrolowana przez podwzgórze. Gdy dotrze do niej wiadomość, że organizm ma za mało testosteronu, zaczyna ona wydzielać hormon stymulujący jądra do wzmożonej pracy. Poziom testosteronu to sprawa indywidualna - zależy od odziedziczonych po przodkach genów.

Testosteron - badanie poziomu. Wskazania

Wskazaniem do badania testosteronu u mężczyzn są objawy jego niedoboru lub nadmiaru. Kiedy testosteronu jest za mało, sylwetka nabiera kobiecych kształtów. Biodra się zaokrąglają, zarysowuje się brzuch i biust, rzednie owłosienie, a jądra zmniejszają swoją objętość. Znika też zainteresowanie seksem. Przychodzi nieuzasadnione zmęczenie, osłabienie mięśni, niska samoocena, apatia, a nawet depresja.

U kobiet  poziomu testosteronu przeprowadza się gdy występuje powiększenie łechtaczki i warg sromowych, trądzik, niepłodność, zwiększenie masy mięśniowej, łysienie typu męskiego, pojawienie się u kobiet owłosienia typu męskiego (hirsutyzm).

Poziom testosteronu w ciągu dnia

Najwyższy poziom testosteronu utrzymuje się od rana do południa. To godziny szczytowej formy fizycznej i intelektualnej, kreatywności, ale też skłonności do popadania w konflikty. Między 13. a 17. poziom hormonu spada. To najlepsza pora na pracę w zespole, bo wymaga umiejętności negocjacji, współdziałania. Po południu, między 17. a 19., poziom hormonu napędowego bardzo się obniża. Potrzebny jest czas na regenerację, wyciszenie. Ok. 21 testosteron znów się stabilizuje, co widać po przypływie energii, chęci do życia i podwyższeniu libido.

Endokrynolog: Testosteron zachowuje rytm dobowy

Testosteron - niski poziom. Co oznacza niedobór testosteronu?

Zmniejszenie stężenia testosteronu u mężczyzn może być związane z:

Podkreśla się związek między niedoborem testosteronu a ryzykiem zaburzeń metabolicznych (zespół metaboliczny, cukrzyca typu 2 czy choroby układu krążenia), dowiedziono także, że chorzy z niskimi stężeniami testosteronu żyją krócej.¹

• zespołem feminizujących jąder
• zespołem Klinefeltera
• niedoczynnością przysadki
• niewydolnością jąder
• stanem po wycięciu jąder
• terapią estrogenową

Niedobór testosteronu - skutki. Niski poziom testosteronu jest czynnikiem ryzyka wielu chorób

Niedobór testosteronu jest istotnym czynnikiem rozwoju zaburzeń metabolicznych, a także chorób układu krążenia. Wykazano, że nie-dobór testosteronu koreluje dodatnio z tymi samymi czynnikami ryzyka co otyłość i zespół metaboliczny, tj. nadciśnieniem tętniczym, podwyższonymi stężeniami frakcji LDL cholesterolu i cholesterolu całkowitego, podwyższonym stężeniem czynników proza-palnych oraz chorobą niedokrwienną serca. Niskie stężenia testosteronu 2-4-krotnie zwiększają ryzyko rozwinięcia cukrzycy typu 2 i zespołu metabolicznego.¹

Pacjenci z niedoborem testosteronu mają o 40-88% zwiększoną śmiertelność.¹ Wykazano bowiem, że u mężczyzn po 40. roku życia z niskimi stężeniami testosteronu (poniżej 2,5 ng/ml) ryzyko śmierci wzrasta aż o 78%, natomiast prospektywna, ponad 20-letnia obserwacja pacjentów w badaniu Rancho Bernardo Study wykazała, że ryzyko śmierci wśród mężczyzn ze stężeniami testosteronu w najniższym kwartylu było o 44% wyższe w porównaniu z najwyższym kwartylem, a powodem śmierci były głównie choroby układu krążenia. Te korelacje pozostały istotne po uwzględnieniu w analizie wpływu wieku, masy ciała, nałogów i trybu życia.¹

Testosteron - wyoski poziom. Co oznacza nadmiar testosteronu?

Zwiększenie stężenia testosteronu może być związane z:

• guzami wirylizującymi nadnerczy
• wrodzonym przerostem nadnerczy
• hirsutyzmem u kobiet
• zespołem policystycznych jajników u kobiet

Wysoki poziom testosteronu - skutki. Nadmiar testosteronu wiąże się ze słabszą odpornością mężczyzn

Wysoki poziom testosteronu ma wpływ na wiele funkcji organizmu. W jego obecności kości lepiej przyswajają wapń - to dlatego mężczyźni są mniej narażeni na osteoporozę niż kobiety. W szpiku powstaje więcej czerwonych krwinek, co sprawia, że rzadziej stwierdza się u nich anemię. Ale chociaż wysoki poziom testosteronu daje sylwetkę i siłę supermena, za ten efekt wielu panów musi słono zapłacić. Dowiedziono bowiem, że nadmiar hormonu łączy się z podatnością na choroby. Dzieje się tak, ponieważ w zetknięciu z testosteronem giną komórki odpornościowe. Organizm mężczyzny - zwłaszcza takiego, który pali papierosy, nadużywa alkoholu i je tłusto nie nadąża produkować wystarczającej ilości ochronnych przeciwciał. Dlatego panowie trudniej radzą sobie z infekcjami, zapaleniami, depresją oraz chorobami nowotworowymi.

Bibliografia:

1. Rabijewski M., Praktyczne aspekty rozpoznawania i leczenia zespołu niedoboru testosteronu (TDS) u mężczyzn, "Przegląd Urologiczny" 2009, nr 4 (56)

2. W artykule wykorzystano materiały Anny Jarosz z miesięcznika "Zdrowie"

2,00 zł

Kup teraz

ABS, dieta na płaski brzuch - e-poradnik

Z poradnika dowiesz się:

• co jeść, by osiągnąć wymarzony rezultat
• które produkty są zakazane
• dlaczego wystarczy ćwiczyć co drugi dzień

Monika Majewska

Konsultacja: prof. dr hab n. med. Romuald Dębski, ginekolog endokrynolog