Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – przyczyny, objawy i leczenie
Seksoholizm, czyli uzależnienie od seksu, to taki sam nałóg jak alkoholizm czy narkomania, w związku z tym jest bardzo niszczący. Nadmierna, patologiczna potrzeba podejmowania czynności seksualnych całkowicie obejmuje władzę nad daną osobą i z czasem staje się dla niej, a często także dla jej najbliższych, źródłem cierpienia. Jakie są przyczyny i objawy seksoholizmu? Jak przebiega leczenie takiego uzależnienia?
Spis treści
- Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – przyczyny
- Seks jak narkotyk
- Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – objawy
- Seksoholizm to choroba
- Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – leczenie
Seksoholizm, inaczej erotomania, oznacza uzależnienie od uprawiania seksu. Seksoholizm należy do grupy uzależnień behawioralnych i jest takim samym nałogiem jak alkoholizm, narkomania czy hazard. Seksoholik jest zależny od pewnych zachowań seksualnych, co przejawia się okresowym lub stałym przymusem ich podejmowania w celu wywołania podniecenia i euforii (np. u narkomana takie działanie wywołuje przyjęcie środka odurzającego).
Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – przyczyny
Niektórzy badacze przekonują, że przyczyn seksoholizmu należy szukać w okresie dzieciństwa. Seksoholicy często pochodzą z rodzin dysfunkcyjnych (w których rodzice byli uzależnieni od środków odurzających, alkoholu albo od seksu, w których stosowano przemoc psychiczną itp.). Takie dzieciństwo często doprowadzi do poczucia osamotnienia, lęku, niskiego poczucia własnej wartości, nieufności wobec innych oraz nieumiejętności wchodzenia w głębokie związki interpersonalne, które są bardzo istotnym czynnikiem ryzyka rozwoju seksoholizmu w dorosłości. Ponadto z badań wynika, że osoby uzależnione od seksu w znacznej większości były wykorzystywane seksualnie w dzieciństwie.
Jak wynika z danych Amerykańskiego Towarzystwa Problemów Seksualnych (American Association on Sexual Problems), uzależnionych od seksu jest 10–15 proc. Amerykanów, czyli około 25 milionów osób. Około 80 proc. seksoholików to mężczyźni.
Patologiczne nasilenie aktywności płciowej i nadmierne zainteresowanie seksem może być problemem osób już uzależnionych, np. od alkoholu i/lub narkotyków czy hazardu.
Poza tym erotomania może współistnieć z innymi zaburzeniami psychicznymi, np. stanami lękowymi czy depresją.
Kompulsywne zachowania seksualne mogą być także wynikiem zmian w mózgu, np. uszkodzenia części mózgu odpowiedzialnych za reakcje seksualne, zaburzenia równowagi neuroprzekaźników w mózgu, które odpowiadają za regulację nastroju (serotoniny i dopaminy).
Przyczyną seksoholizmu mogą być również choroby neurologiczne, np. stwardnienie rozsiane, oraz wahania poziomu hormonów płciowych. Zwiększenie popędu seksualnego spotykane jest także przy uszkodzeniu płatów czołowych i ciała migdałowatego w mózgu (tzw. zespół Klüvera i Bucy'ego).
Seks jak narkotyk
Seksoholizm bardzo przypomina uzależnienie od substancji odurzających. Wszystko dlatego, że seks, podobnie jak narkotyki czy alkohol, działa na tzw. układ nagrody w mózgu. Podczas orgazmu, po wypiciu alkoholu, przyjęciu narkotyków czy wygranej w kasynie (w przypadku hazardu) w organizmie gwałtownie podnosi się poziom endorfin, czyli hormonów szczęścia, które poprawiają samopoczucie i zwiększają poziom zadowolenia. Chociaż u niektórych seksoholików do euforii może doprowadzać dreszcz emocji związany z polowaniem i zdobywaniem, a nie sam akt seksualny.
Seksoholik stale potrzebuje nowych bodźców seksualnych.
Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – objawy
Seksoholik to osoba, która coraz częściej decyduje się na zachowania seksualne, aż w końcu traci kontrolę nad nimi, nie może ich zaprzestać, mimo negatywnych konsekwencji takiego zachowania.
Seksoholik czuje silną potrzebę podejmowania czynności seksualnych, która z czasem zamienia się w wewnętrzny przymus.
W związku z tym osoby uzależnione od seksu coraz częściej pragną współżyć, najlepiej z kolejnymi partnerami, stale szukają okazji, by kogoś uwieść, mimo iż wiedzą, że skutkami takiego zachowania może być rozpad związku i rodziny, utrata pracy i szacunku otoczenia, a nawet zarażenie się chorobą przenoszoną drogą płciową (np. HIV). Po akcie seksualnym seksoholik stara się możliwie szybko opuścić partnera/partnerkę. Często wstydzi się i ma poczucie winy. Poza tym zachowania seksualne mogą wywoływać u niego poczucie beznadziejności i osamotnienia.
Czytaj też: CHEMSEX - czym jest i jakie niesie ze sobą zagrożenia?
Seksoholik zdaje sobie sprawę ze swojego nałogu, cierpi z jego powodu i może nawet podejmować próby jego porzucenia, jednak zwykle kończą się one tak, jak w przypadku innych nałogów. Osoba chorobliwie uzależniona od seksu odczuwa bowiem wszystkie objawy "głodu": potworne bóle mięśni, rozdrażnienie, panikę, brak koncentracji, depresję, a nawet samobójcze myśli. Ulgę może przynieść tylko podjęcie czynności seksualnych.
Należy jednak zaznaczyć, że w seksoholizmie zachowania seksualne mogą mieć formę nie tylko przelotnych romansów, lecz także m.in. masturbacji i cyberseksu. Erotomania to także silne zainteresowanie pornografią, którą osoba uzależniona od seksu potrafi oglądać przez wiele godzin. Jak wynika z obserwacji lekarzy, seksoholicy zwykle w sposób nałogowy podejmują więcej niż jeden typ zachowań seksualnych, na przykład mogą być pod przymusem onanizowania się, a ponadto oglądania pornografii i korzystania z usług prostytutek.
Czytaj też:
Seksoholizm to choroba
W 2018r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) włączyła uzależnienie od seksu do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób Psychicznych (ICD-11). WHO określiła też wytyczne, na podstawie których diagnozuje się to schorzenie, a są nimi:
- systematyczne angażowanie się w powtarzające się czynności seksualne, tak że stają się one sensem życia i prowadzą aż do zaniedbania zdrowia, rodziny, relacji z innymi ludźmi, pracy, codziennych obowiązków i zainteresowań;
- podejmowanie licznych prób kontrolowania lub znacznego ograniczenia powtarzających się zachowań seksualnych, ale są one nieudane;
- powtarzanie swoich zachowań seksualnych i nie możność zrezygnowania z nich, pomimo że ich negatywne konsekwencje narastają, np. chory traci pracę, popada w długi, jego związek rozpada się;
- angażowanie się w powtarzające się zachowania seksualne, nawet jeśli chory czerpie z nich niewielką satysfakcję, lub w ogóle nie przynoszą mu one zadowolenia.
Seksoholizm (uzależnienie od seksu, erotomania) – leczenie
Seksoholik pomocy może szukać u psychiatry, psychoterapeuty, specjalisty uzależnień czy seksuologa. Rozwiązaniem dla seksoholika jest psychoterapia (najlepiej terapia poznawczo-behawioralna). W trakcie terapii chory uczy się m.in. budowania trwałego związku, nawiązywania zdrowszych więzi z ludźmi i radzenia sobie z problemami i stresem. Do terapii warto włączyć partnera osoby uzależnionej. Poza tym u niektórych chorych trzeba zastosować leki.
W Stanach Zjednoczonych, gdzie seksoholizm został zdefiniowany już w latach 70. ub. w., stosuje się taką samą terapię, jak w przypadku osób uzależnionych od alkoholu, czyli 12 kroków odejścia od nałogu.
Niestety, nabieranie odporności na bodźce, które mogą doprowadzić do podejmowania dawnych, patologicznych zachowań, i powrót do normalnego seksu trwa latami. Pierwsze normalne zbliżenia stają się możliwe na ogół po pięciu latach terapii.
Całkowite wyleczenie nie jest możliwe. Zawsze jest możliwy nawrót choroby, w związku z tym należy unikać określonych osób i sytuacji, które mogą do tego doprowadzić.
W Warszawie istnieje Wspólnota Uzależnionych od Seksu i Miłości, która zrzesza osoby mające problem z seksem. Szczegółów należy szukać pod adresem www.slaa.pl.
Osoby cierpiące na seksoholizm pomocy mogą szukać także we Wspólnocie Anonimowych Seksoholików (SA). Zamknięte mitingi odbywają się w całej Polsce. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie sa.org.pl.
Porady eksperta
